معناشناسی واژه های قرآن از روش های نوین جستار در قرآن است. این رویکرد سعی دارد از راه تحلیل کلمات کلیدی قرآن، اندیشه های قرآن را درباره موضوع مورد نظر استخراج کند. موضوع جستار حاضر رحت الهی است، که همواره بر همه هستی روان است؛ رحمت الهی دارای دو تجلی است: رحمت رحمانی و رحمت رحیمی.با رحمت رحمانی خلقت شکل گرفت و با رحمت رحیمیه هستی به نهایت رشد خود رسید؛ و سعادت انسان که آراستگی به اسماء و صفات ا...

  بدون شک یکی از عواملی که الهی و فرابشری بودن قرآن را اثبات نموده ساختار آوایی آن است که باعث جلوه­گری قرآن در یک شکل ادبی کاملا منسجم و به­هم پیوسته گشته و به شکلی اعجازگونه به فهم معانی عمیق آن کمک نموده است. مقاله حاضر درصدد است تا ساختار آوایی سوره محمد (ص) را به روش توصیفی ـ تحلیلی واکاوی نموده و به پرسش­های زیر پاسخ دهد: 1- کدام عناصر آوایی در القای مضمون سوره محمد (ص) و پیام...

افکار انسانی علاوه بر نوع تربیت و عوامل تأثیر‌گذار محیط مادی، متأثر از ماوراء‌الطبیعه هستند، که بر وجود معنوی انسان تأثیرگذار است و ازجمله این عوامل الهام و تلقین‌اند، که در لسان آیات و روایات الهامات و تلقین‌ها، از جانب فرشته و شیطان به انسان می‌رسد. خواطرِ از جانب شیطان‌که انسان را به گمراهی می‌کشاند و افکاری از جانب فرشته که انسان را به اعمال صالح متمایل می‌گرداند. قرآن کریم مفاهیمی که به دل ...

دلالت خودشناسی بر خداشناسی و پیوند میان معرفت نفس و معرفت رب، در فرهنگ اسلامی و در جریان‌های مختلف فکری بسیار مورد توجه بوده و تحلیل‌های مختلفی از آن صورت گرفته است. در این میان، تفاسیر قرآن که حجم گسترده‌ای از میراث فکری اسلامی را در بر می‌گیرند، جایگاه خاصی می‌توانند داشته باشند. در این تحقیق، به این پرسش پرداخته می‌شود که از نظر مفسران نخستین خودشناسی چه جایگاهی در تفسیر دارد و با توجه به نق...

شهر ری در قرون پنجم و ششم هجری، یکی از پایگاه‌های فکری شیعیان و اهل‌سنت به شمار می‌رفت که در این مقطع تاریخی، عالمانی بزرگ را در خود پرورانده است. در این دوره، به خاطر تولید انبوه نوشته‌های کلامی و ردیه‌های فرقه‌های مذهبی مختلف علیه یکدیگر، علم کلام از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. در این میان، شیخ ابوالفتوح رازی با طرح مباحث اعتقادی، همراه با استناد به آیات قرآن کریم و روایات متواتر و ذکر د...

چکیده موضوع ارتباط یا عدم ارتباط بین آیات قرآن در یک سوره به طور کل و به عنوان موضوعی مهم از دیر باز مورد اختلاف بوده است، از یک سو، برخی از محققان مسلمان و اغلب مستشرقان قائل به عدم ارتباط بوده و از سوی دیگر برخی از مفسران که موافق بوده اند فقط به ارتباط خطی پرداخته اند، این رساله جستجوی ارتباط شبکه ای آیات هریک از سوره های مریم، طه و انبیاء را عهده دار شده است تا فارغ از بررسی های نظری پیرا...

منبع اصلی فهم رخدادهای مهم تاریخ اسلام قرآن کریم است.بررسی رخدادهای تاریخ اسلام بی مدد قرآن کریم امری بی پایه است.با اندکی تأمل در منابع تاریخی بدرستی مشهود است بسیاری از دولت مردان ورجال سیاسی در مواجه با مسائل عصر خود از آیات الهی برای طرد طرف مقابل و یا اثبات حقانیت خود بهره برده اند .بر این اساس پژوهش حاضر تلاش دارد.کاربردهای سیاسی آیات قرآن کریم را در تایید و یا نفی رخدادهای سیاسی تاریخ اس...

چکیده تفسیرآیات الاحکام به عنوان شاخه ای از علم تفسیر، همزمان با نزول قرآن، مورد توجه پیامبر (ص)، صحابه و دیگر مفسران قرار گرفت. مفسران فریقین نیز هریک براساس روش و مبانی مورد پذیرش خویش، به تفسیرآیات الاحکام، اهتمام ورزیدند، به گونه ای که کتب متعددی با عناوینی هم چون آیات الاحکام و احکام القرآن تدوین نمودند، از طرف دیگر تفاسیرمتعددی با رویکرد فقهی، توسط ایشان به رشته تحریر درآمد. با بررسی ا...

عبارت «تصریف الرّیاح» دو بار در قرآن کریم به­کار رفته و از جمله­ی «آیات» برشمرده شده است. مفسّران پیرامون معنای آن اقوال مختلفی را ذکر کرده­اند که می­توان آن­ها را در سه دسته­ی کلّی بادهای چهارگانه، اثرات باد در طبیعت و جریان گردشی بادها تقسیم‌بندی کرد. به­نظر می­رسد نمی­توان «تصریف الرّیاح» را تنها مربوط به یکی از این دسته­ها دانست و باید معنای وسیع­تری برای آن در نظر گرفت. با توجّه به معنای لغوی و...

دعا در قرآن کریم از اهمیت ویژه ای برخوردار است،به گونه ای که خداوند عزوجل در آیه ی 77سوره ی فرقان« بگو پروردگارتان برایتان ارجی قائل نیست اگر دعایتان نباشد» میزان اهمیت دعا را در رابطه انسان با پروردگارش و نقش آن در جلب حمایت و لطف خداوند بیان می دارد. دعا در قرآن کریم گذشته از ارزش والای آن به عنوان یکی از راههای ارتباط عبد با معبود، دریایی است از معانی و اسرار و لطائف و بلاغت که دانشمندان را...