عرفان و تصوف در زمره پدیدارهایی است که در عرصه نظری و نیز در حوزه تحولات اجتماعی منشا اثر بوده و از وجوه تاثیرگذار تمدن اسلامی تلقی می‌شود که رویکردهای متفاوتی درباره آن اتخاذ شده است. در این پژوهش با طرح سه نظریه کلی به پدیدار عرفان و تصوف پرداخته شده است. رویکرد اول اساس و جوهر تمدن اسلامی را تصوف و عرفان تلقی می‌کند و اساس تمدن اسلامی از ابتدا تا کنون را بر همین مبنا تفسیر می‌نماید. رویکرد د...

مقاله حاضر، برخی مشکلات طرح آزادی در تفکّر اسلامی را مورد ارزیابی قرار می‏دهد. نگاه مؤمنانه به آزادی، یکی از مهمترین عناصر تفکری است که بنیاد ارزشی و مبانی مذهبی «نظام جمهوری اسلامی ایران» را تشکیل می‏دهد.(1) اما رهیافت اسلامی به آزادی، در شرایطی که جمهوری اسلامی ما ـ بنا به ضرورت تاریخی ـ بر میراث کهنی از سنّت اقتدار در اندیشه و عمل تکیه دارد، مشکلات دوگانه‏ای دارد: 1 ـ نخست آنکه، الهیات اسلامی...

این رساله به تبیین پیوند میان تحول ساختار مالکیت و عدالت اقتصادی از یک سو و نیز ارتباط تحول ساختار مالکیت با رشد اقتصادی از سوی دیگر در تحول نظریه ها و نظام های اقتصادی می پردازد. توجه به این واقعیت که ساختار مالکیت زیربنای همه نظام های اقتصادی را تشکیل می دهد و نیز در نظرگرفتن این حقیقت که تحقق عدالت اقتصادی و تامین رشد اقتصادی هدف اصلی کلیه نظام های اقتصادی و متاثر از ساختار مالکیت آن ها می ب...

بحث از رابطه فلسفه و دین در طول تاریخ فکر و اندیشه همواره از چالش برانگیزترین مباحث بوده است. اینکه با نزول وحی به پیامبران در ادوار مختلف تاریخی، تکیه و اعتماد انسان به علوم عقلی که سرآمد آن فلسفه است چگونه باشد، آیا بر اعتبارش خط بطلان کشد یا آن را برای فهم عمیق دین و ایجاد سازگاری بین مولفه های دینی به امداد بطلبد، صف بندی های گوناگونی را در عالم اندیشه پدید آورده است. در جامعه ما نیز چند صب...

پژوهش حاضر با هدف بررسی نسبت اندیشه سیاسی مکتب تفکیک و امام خمینی(ره) به انجام رسید. این پژوهش با روش مقایسه‏ای، به بررسی اندیشه و سیره عملی اندیشمندان مبرز مکتب تفکیک و در صدر آنها استاد محمدرضا حکیمی در مقام مقایسه با امام خمینی(ره) می‏پردازد. یافته‏های تحقیق نشان می‏دهد که با وجود اختلاف در مباحث فرعی اندیشه سیاسی نظیر نحوه حکومت داری در عصر غیبت، نقش مردم و حقوق حاکمیت، این دو مشرب فکری در...

آی تالله شیخ عبدالکریم حائری یزدی از شخصیت های تأثیرگذار در حفظ و پویایی اسلام شیعی است؛ لذا مطالعه ی رفتار و آرای فقهی و سیاسی آن بزرگوار و هم چنین نحوه ی مواجهه ی علمی و عملی ایشان در امر سیاست و حکوم تداری مورد توجه پژوه شگران اندیشه ی سیاسی اسلام بوده است. مسأله ی اصلی تحقیق حاضر، کشف اندیشه ی فقهی سیاسی آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی است. این مسأله همواره محل بحث بوده که حق حکومت در دور...

دیدگاه های قرآن پژوهان در مورد نمادین یا واقع نمون بودن قصص و تواریخ قرآنی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در این زمینه سه دیدگاه وجود دارد. دیدگاه نخست، بر آن است که داستانهای قرآن واقعیت و حقیقت عینی دارد که قرآن به منظور تعلیم و تربیت مخاطبان از حوادث واقعی و قضایای عینی بهره جسته است. نظریه دوم، این است که این داستانها جنبه سمبلیک و نمادین دارد و نوعی تخیّل و صحنه سازی است که قرآن کریم جهت ...

الشُّهب اللامعة فی السیاسة النافعةکتابی است در آیین مُلک­داری، آداب، سنن و سیره­ پادشاهی که عبدالله بن یوسف بن رضوان مالقی(د784ﻫ) دبیر و کاتب دربار مرینیان، بهدرخواست سلطان ابوسالم ابراهیم بن حسن مرینی(حک:760–762ﻫ) با هدف تبیین روش و آداب حکومت­داری برای سلطان مرینی نگاشته و در آن به بیان چگونگی اعمال سلطه سیاسی بر پایه عدالت اجتماعی پرداخته است. در نوشتار حاضر که در چهار بخش: مقدمه، معرفی کتاب، ا...

بازتفسیر مفاهیم دینی و تأثیر آن بر شکل گیری انقلاب اسلامی ایران چکیده بدون تردید، انقلاب ایران در پایان دوران گذار از تجربه های پیشین جهانی و آغاز تجربه های جدید در مناسبات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی انسان قرار دارد. بارزترین شاخص این تجربۀ جدید، بازگشت به باور های دینی و تأکید بر معنویت و معنابخشی روابط انسانی فارغ از پذیره معمول جهانی است و این همان بنیان فکری انقلاب ایران به شمار می رود که قاد...