ادبیات و به خصوص شعر، در ایجاد، توسعه و پیروزی یکی از بزرگ‌ترین تحولات اجتماعی و سیاسی ایران یعنی نهضت مشروطه، نقش اساسی و انکار ناپذیری ایفا نموده است و آنچه به عنوان شعر دوره مشروطه شناخته شده است، تأکید بر آگاهی بخشیدن و برانگیختن غیرت وطنی دارد؛ مفاهیمی که پیش از تکوین نهضت مشروطه خواهی، در ادب فارسی سابقه نداشته است. در این پژوهش به بررسی جایگاه علم و دانش در شعر شعرای برجسته مشروطه (ملک ا...

برخی از شاعران در دورۀ مشروطه عمدتاً به دلیل بی بهره بودن از درک عمیقِ مبانی آموزه های اسلام و تنها با تکیه بر دریافتهای خود از ظواهر قوانین شرع و با تأثیر پذیری از تحوّلات اجتماعی و فرهنگی نو ظهور و بی سابقة زمان؛ مانند رواج نگرش غرب گرایانه به زن موضوعاتی را از قبیل حقوق و آزادی زنان، انتقاد از حجاب و مخالفت با ازدواج دختران در سنین نوجوانی، در شعر خود مطرح کردند و در این راه تا مرز عناد و ستیزه...

سرزمینی که در تاریخ به نام افغانستان آوازه دارد، به دلایل گوناگون اقلیمی، فرهنگی، جغرافیایی و دینی، تاریخ مشترکی با ایران دارد.این سرزمین به ویژه قسمت های شمالی و غربی آن تا قبل ازسقوط امپراتوری نادر شاه افشار پیوستگی همه جانبه ای با ایران زمین داشته اما پس از مرگ نادر و تجزیه قلمرو او در مسیر گسستگی از ایران گام بر داشته است. اگر چه احمد شاه درانی بنیانگزاردولت مستقل افغانی خود را جدای از ایرا...

پس ازمرگ نادرشاه افشار اغتشاشات زیادی در ایران برپا شد.کریمخانزند، پس از چند سال کشمکش موفق شد بر اکثر نواحیایران تسلط یابد. میرمهنا با استفاده از وضعیت موجود توانستحکمران بلامنازع بندرریگ گردد .وی برخلاف سایر رؤسا که باکریمخانزند متحد بودند، علیه کریمخان علم طغیان برداشت.سپاهیان زند برای سرکوبی او بندرریگ را مورد حمله قرار داده ومیرمهنا را به اسارت خود درآوردند. میرمهنا به محض آزادی وبازگشت به...

غلامحسین میرزای قاجار، پدر ایرج میرزا، ملقّب به صدرالشّعرا و متخلّص به بهجت، شاعر رسمی درگاه مظفّرالدّین میرزا ولیعهدبوده است. او در روز چهارم ماه صفر سال 1250 ه.ق. در تهران متولّدشد و در حدود سال 1309، در اثر بیماری سل، در 59 سالگی ازدنیارفت. «نسب نامه کرد مازندری» یکی از دو اثر به جامانده از غلامحسین میرزا، منظومه ای است که شاعر به دستور ولیعهد، در هجو شخصی به نام حاج صدیق سروده است. از نسب نام...

با سقوط اصفهان در سال 1135هـ.ق توسط افغانها اقتدار جامعه¬ی ایرانی عصر صفوی فرو ریخت و جامعه ایران بار دیگر از طرف شرق گرفتار ازبکان و تاتاران و از طرف غرب با عثمانی درگیر شد و علاوه بر شورش¬های خارجی، در داخل ایران نیز مردانی چون ملک محمودسیستانی، فتعلی¬خان قاجار، نادر بیگ¬افشار و.... خود را مطیع حکومت افغانها نمی¬دانستند و از سوی دیگر از تهماسب دوم جانشین شاه سلطان حسین نیز کاری برنمی¬آمد. در...

 ایران به دلیل قدمت دیرینه‌ی خود، تاریخی منحصر به فرد دارد که همه‌گونه تجربیات تاریخی از پیروزی و شکست گرفته تا انقلاب و اصلاحات اجتماعی در طول تاریخ به چشم می‌خورد. اگر‌چه دلایل این فراز و فرودهای تاریخی، به تفصیل توسط مورخان مورد ارزیابی قرار گرفته، کم‌تر کسی به نقش تغییرات الگوی سوء مصرف مواد و هم‌زمانی آن با وقایع تاریخی ایران پرداخته است. هدف این مقاله آن ‌است که با بیان شرحی مختصر از تار...

حقیقت ماهیّت مذهبی نارشاه افشار یکی از مسائلی است که در مورد آن پاسخ­ها و نظرات گوناگونی از سوی منابع همزمان با حیات وی و برخی پژوهشگران متأخر ابراز شده است. برخی منابعِ عموماً اروپایی وی را فردی لامذهب و معدودی از منابع داخلی وی را متهم به کفر و زندقه می­نمایند. بعضی دیگر نیز وی را ماجراجویی که در اندیشه­ی تأسیس مذهبی جدید بوده است معرفی نموده­اند. گرایش نادرشاه به مذهب تسنن و یا تشیع نیز از دیگر...

چکیده مفاهیم مادر در فرهنگ و ادب همه ی ملت ها و زبان ها از جمله در زبان و ادبیات غنی فارسی از اهمیت و قداست ویژه ای برخوردار است. با این وجود، واژه مادر و مضمون های مرتبط با آن در متون ادبیات کلاسیک تا پیش از مشروطیت بیشتر به صورت اشارات، تلمیحات، شخصیت های قصه، داستان ها و حکایت ها گاه به شکل مراثی و مدیحه ها به کار رفته اما، در ادبیات معاصر اشعاری در قالب ها و مضامین کاملاً مشخصی درباره مادر ...