مشروطه در تاریخ ایران، رویدادی مهم، تأثیرگذار و سرنوشت ساز به شمار می رود. معمولاً از این رویداد به عنوان گذار از خودکامگی به قانون گرایی در ایران یاد می شود و تحلیلگران و محققان تاریخ ایران انتظار داشته اند پس از وقوع آن، ایران وارد جرگۀ کشورهایی شود که با تأسیس نهادهای بایستۀ یک نظام مشروطه راه خود را در جهت ایجاد جامعۀ مدنی باز کند. اما چنین نشد و مشروطه خواهی در ایران متحمل نزاع های بسیاری ش...

در سده نهم هجری جنبش صوفیان به صورت یک قدرت سیاسی نیرومند در ایران  ظهور کرد و حکومت جدیدی به نام پادشاهی صفویه تأسیس نمود. در این مقطع صوفیان با سیاسی ساختن مذهب تشیع، از آن به عنوان دال برتر گفتمان ملی­گرایی بهره بردند. تلاقی مذهب و ملیت در گفتمان صفوی باعث شد تا بعد از حدود نهصد سال –پس از ساسانیان-  وحدت دینی مبنای وحدت سیاسی قرار گرفته و هویت ملی در ایران سربرآورد. در این شرایط گفتمان تشیع...

مقارن ظهور مغولان در ایران، به دنبال مناسبات تجاری و سیاسی ناسازگار دولت خوارزمشاهی با دولت چنگیزی مغول و فروپاشی سلسله خوارزمشاهیان در ایران، حکومتهای محلی – اتابکی فارس، لرستان، کرمان، در بخش نیمه جنوبی ایران شکل گرفته و یا در حال شکل گیری بودند. فرایند تأسیس و قدرت یابی حکومت اتابکی سلغریان فارس، هزار اسبیان لر بزرگ و خورشیدیان لر کوچک، مصادف با دوره ضعف، اضمحلال و انقراض سلسله سلجوقیان و تأ...

حکومت زندیه به وسیله محمد کریم خان ملقب به وکیل الرعایا تأسیس و طی دوران فرمانروایی وی آرامش نسبی در ایران استقرار یافت اما پس از مرگ وکیل، بنیان این سلسه به دلایل متعدد از هم فرو پاشید. با توجه به عشیره ای بودن ساختار حکومت، هریک از خوانین زند که در بنیان گذاری این سلسله نقش فعال داشتند، خود را مستحق فرمانروایی یافتند. نفاق و جنگ های داخلی که بر اثر اختلافات خانوادگی روی داد، موجب عدم انسجام ح...

0

عصر امام صادق (ع) از پر فراز و نشیب ترین دوران تاریخ اسلام و عصر تحولات سرنوشت ساز سیاسی ـ مذهبی است. اوج تبه کاری کارگزارانی چون حجاج، شکل گیری نهضت‏ها و قیام های شیعی به وسیله زید و فرزندان او و نوادگان امام حسن (ع)، شورشهای پی در پی خوارج، تنازعات درون حزبی امویان و تقابل با عباسیان و انتقال قدرت به ایشان، فعالیت فرقه‏ های شیعی غلات، کیسانیه، زیدیه و پیدایش مذاهب فقهی و کلامی اهل سنت از مهم‏...

با ظهور شاه اسماعیل صفوی و تأسیس حکومت صفویه، در ایران و ایجاد حکومتی متمرکز بر اساس عقاید شیعی، شریعتنامه نویسی بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. یکی از افرادی که برای مقابله با صفویان اندیشه تجدید خلافت و جمع کردن آن با سلطنت مطلقه را در قالب شریعتنامه نویسی مورد توجه قرار داد، فضل بن روزبهان خنجی است. مقاله حاضر به بررسی آرا و نظریات وی در این زمینه در دو دوره از زندگی اش، یعنی در عصر آق قوینلوه...

روابط ایران و شوروی یک بخش مهم از تاریخ روابط ایران در دوران حکومت پهلوی را شامل می شود. اما بررسی این بخش از تاریخ روابط خارجی، از سوی محققان، مورد کم توجهی قرار گرفته است. روابط ایران و شوروی از زمان تأسیس این رژیم در روسیه ی تزاری، در سال 1917 پر از فراز و فرود بوده است که تا دوران تنش زدایی، در سال 1962، ادامه یافت. در دوران حکومت مصدق و دوران حکومت پس از کودتای 28 مرداد تا سال 1342 این فرا...

پس از سرآمدن روزگار مادها، هخامنشیان جای آنان را گرفتند، پارس ها همزمان با مادها در ایران استقرار یافتند. پارس ها بر سر خوانی که مادها گسترده بودند نشستند و آن را تکامل و توسعه دادند و سرانجام توانستند اولین شاهنشاهی جهان را به معنی واقعی کلمه برقرار کنند. برای اولین بار سراسر بین النهرین با حکومت های بسیار مهم و کهن خود تحت تابعیت ایران درآمد و سپس شرق و غرب رویاروی یکدیگر قرار گرفتند. شاهنش...

یکی از معضلات اصلی که تا اوائل قرن بیستم، جامعه ی ایران را تهدید می کرد و علی­رغم گذشت قرن ها از شروع تمدن ایرانی، باعث شد جمعیت کشور از حدود شش ملیون نفر تجاوز نکند، شیوع بیماری های همه­گیر و عفونی و مرگ و میر ناشی از آن بود. از دوران شروع حکومت قاجار ها، پادشاهان و حاکمان به فکر کنترل بیماری های همه­گیر افتادند و تلاش نمودند با به­کارگیری روش های مدرن، مانند انجام واکسیناسیون علیه برخی بیماری...