ابن خلدون نخستین فردی است که در مقدمه به بحث درباره تمدن پرداخت، اما سخنی از تمدن اسلامی به میان نیاورد. به نظر می رسد نخستین بار متفکران اروپایی بودند که در دوره معاصر، پس از درک مفهوم تمدن و سخن گفتن از تمدن اروپایی، به بحث از تمدن اسلامی نیز پرداختند. در اینجا این مسئله مطرح می شود که متفکران مسلمان از چه زمانی به تمدن اسلامی توجه کردند و در پی شناسایی آن برآمدند؟ پژوهش حاضر با مطالعه آثار ن...

تاریخ نگاری یکی از مهم ترین روش ها برای آگاهی از سابقه و سیر تطوّر بسیاری از دانش ها و دانشمندان مانند طب و اطبّا است. در این میان، کتاب عیون ‎ الأنباء فی طبقات‏الأطباء اثر ابن‏ابی‏اصیبعه نقطه عطفی در تاریخ نگاری طب و اطبّا در تمدّن اسلامی تأثیرگذار بوده است. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی به چرایی و تبیین تأثیرگذاری این کتاب بر این نوع تاریخ نگاری می پردازد. نقش این کتاب به منزله میراث ‎ بان بسیا...

تاریخ­نگاری و تاریخ­نگری مورخان ایرانی در عصر زندیه به­عنوان یکی از حلقه­ها و ادوار تاریخ­نگاری شایسته مداقه و بررسی است. آذر بیگدلی از نویسندگان پرکار ایرانی سده دوازدهم محسوب می­شود. در ادبیات تاریخی از وی به­عنوان شاعر و تذکره‌نویس یاد می­شود؛ اما یکی از جنبه­های زندگی علمی وی توجه و عنایت او به تاریخ است که حاصل آن نوشته تاریخی کم‌نظیری است که وی در ضمن اثر ادبی خود گنجانده است؛ بنابراین، ه...

اصفهان در دوره­ اسلامی تا سدهی هفتم از مراکز تمدنی است که از سنت محلی نگاری قابل توجهی برخوردار بوده است. در این مقاله مکتوبات محلی نگاری اصفهان در دو شاخهی تاریخ­نگاری محلی؛ یعنی نگاشتن کتب تاریخ محلی دنیوی و دینی، به لحاظ کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفته است. کتب بازمانده از دستبرد حوادث و همچنین اشارات و نقل قول­هایی که از کتب مفقوده، در کتاب های دیگر باقی مانده است، روی هم رفته، مجموعه­ای ا...

بحرانی که پس از مرگ هارون در روابط میان فرزندان او پدید آمد و به سقوط امین و برآمدن مأمون بر سریر خلافت انجامید، نه تنها خلیفه ی به ظاهر پیروز را در مشروعیت بخشی به حاکمیت برآمده از «فتنه» با موانع جدی روبه رو کرد، بلکه باعث تشویش اندیشه ی تاریخ نگاری اسلامی در بازتاب قتل امین نیز شد. پرسشی که در کانون توجه این مقاله قرار دارد، این است که ماجرای قتل امین چگونه در تاریخ نگاری اسلامی بازتاب یاف...

این پژوهش در صدد است نشان دهد پیوند میان تاریخ نگاری اسلامی و حدیث نگاری ( روایت حدیث) تا چه اندازه عمیق و ناگسستنی بوده است. پژوهش حاضر از دو بخش تشکیل شده است: نخست پیوند میان حدیث و تاریخ مورد بررسی قرار می­ گیرد، سپس به گوشه هایی از روش تاریخ نگاری طبری به عنوان برجسته ترین نماینده تاریخ نگاری روایی (محدثانه) پرداخته می­ شود. به طور کلی محدثان کار خود را در دو سطح پی می گرفتند: نخست همه احا...

عبداللطیف بغدادی طبیب، زیست‌شناس، پژوهشگر، مورخ و حکیمی ذوفنون است که کتاب الافادةوالاعتبار را متأثر از همین مهارت‌های خود تدوین کرده است. این کتاب که بیشتر در زمرﮤ تاریخ‌های محلی مصر شناخته شده است، صرف‌نظر از ارزش علمی، به‌علت برخورداری از روش خاص مؤلف در جمع‌آوری اطلاعات و تنظیم داده‌ها، با سایر نوشته‌های تاریخی پیش و پس از خود متفاوت است. بی‌شک این مهم در پژوهش‌های تاریخی مهم و درخور توجه ا...

پایان نامه حاضر با عنوان «انقلاب اسلامی در تاریخ نگاری نهضت آزادی» درصدد بررسی این مسأله است که پدیده انقلاب اسلامی چگونه در تاریخ نگاری نهضت آزادی بازآفرینی شده است. برای پاسخ گفتن به این مسئله نگارنده کوشیده است با بهره گیری از نظریه گفتمانی لاکلا و موفه، نحوه بازآفرینی انقلاب اسلامی سال 1357 را در تاریخ نگاری نهضت آزادی تبیین کند و روایت نهضت آزادی را از فرایند شکل گیری انقلاب، سیمای حکومت پ...

تاریخ نگاران در نگارش وقایع تاریخی و نقل روایات شیوه ای خاص به کار می برند . این شیوه ی خاص ، سبک مورخ را بر ما آشکار می سازد . سبک های مورخان تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله فضای سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی روزگار حیات مورخ و نگرش های وی شکل می گیرد . مورخان عصر صفوی هم هر یک دارای سبک خاصی دانسته اند . در رساله حاضر هدف ما بررسی شیوه ی نقل روایات تاریخی و ارزیابی میزان پرداختن حوادث مربوط به زنان...