از وظایف اصلی موسسه جغرافیای دانشگاه تهران بررسی و پژوهش درباره مسائل جغرافیائی مربوط به ایران است. بواسطه ارتباط نزدیک جغرافیا با بسیاری از علوم طبیعی و انسانی و احتیاج مبرم جغرافیا به مواد خام سایر علوم برای بیان کیفیت چونی و چرایی جغرافیائی هنوز معرفت ما درباره جغرافیای ایران ناچیز است. جغرافیای ایران در انتظار پیشرفت علوم زمینی از زمین شناسی تا باستان شناسی مسائل تاریک وناشناخته بسیار دارد....

جهانی شدن اقتصاد و ضرورت همگرایی اقتصادی منطقه­ای ایران؛ مطالعه موردی: سازمان همکاری شانگ­های مهدی محمدزاده راوندی[1]- حجت مهکویی[2] چکیده: پدیده جهانی شدن اثرات بسیاری بر شاخص­های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی کشورها از جمله حاکمیت ملی کشورها، اقتصاد و گردش کالا و روندهای منطقه­گرایی و ائتلاف دارد. در این بین منطقه­گرایی، از جمله بازیگران­ جدید در روابط بین­الملل هستند که از نیمه دوم قرن ۲۰ و همزمان ...

چکیده: خلیج فارس به واسطه موقعیت ممتاز جغرافیایی خود، از جمله عمده ترین مناطق ارتباطی و سوق الجیشی جهان می باشد که بخش های مهمی از ارتباطات شرق و غرب را تامین می نماید. همزمان با عصر صفویه، پرتغالی ها به صحنه خلیج فارس وارد شدند و جزیره هرموز را تصرف نمودند، دهکده ی کوچک گمبرون مقابل هرموز را بعنوان نخستین لنگرگاه دریایی در ساحل تسخیر، و قلعه ای نظامی درآنجا برپا نمودند. شاه عباس اول با همکاری ...

فسا نام شهری در 164 کیلومتری جنوب شرقی شیراز در استان فارس واقع است. قدمت این شهرستان به دوره هخامنشیان برمی گردد که در آن زمان نام این شهر پَسه یا پَسا بوده و پس از اسلام به فسا تبدیل شد. در دوران اسلامی فسا به عنوان بزرگترین شهر کوره دارابگرد محسوب می شده است. با توجه به اینکه در سده اول هجری قمری در آنجا سکه ضرب می شد، برخی از مورخان آن را کوره ای مستقل نیز دانسته اند. پژوهش حاضر با معرفی نواح...

چکیده : پژوهش حاضر به بررسی جغرافیا ی تاریخی یکی از قدیمیترین مناطق ایران یعنی سمنان (قومس) پرداخته است.که به دلیل موقعیت طبیعی وپیشینه تمدنی خود همواره در مناسبات مربوط به شرق وغرب ایران به نوعی هم تأ ثیر پذیر وهم تأثیر گذار بوده است. بررسی ایالت قومس به لحاظ اقلیم وجغرافیا در فاصله زمانی قرن سوم تا هشتم هجری برای شناخت امروز آن ضرورت دارد. این پژوهش که بر اساس روش تحقیق تاریخی با مراجعه به ...

اگر به تاریخ کلام به عنوان شاخه ای از علم کلام بنگریم مطالعه تاریخی رخدادهای کلامی در این میان، جایگاه استواری خواهد داشت. در این پژوهش، سیستانِ تاریخی به عنوان یک ظرف مکانی از جهت فعالیت های کلامی مورد توجه قرار گرفته است. این سرزمین از قرن اول (هجری قمری)، فعالیت کلامیش آغاز شده و تا قرن هفتم ادامه داشته است؛ هدف این پایان نامه چنین است مکاتب کلامی که در این قرون در سیستان فعالیت داشته را بررس...

این مقاله به بررسی تطبیقی کتاب جهان نامه نوشتۀ محمّد بن نجیب بکران و نسخۀ خطی مسالک و ممالک اثر ابوالحسن صاعد بن علی جرجانی، که در نیمۀ دوم قرن نهم کتابت شده است، می پردازد. از این بررسی تطبیقی معلوم می شود که جرجانی بسیاری از مطالب خود را از جهان نامه گرفته است و با این حال، به سبب بیشتر بودن نسخه های مسالک جرجانی نسبت به متن جهان نامه، می توان بعضی اغلاط متن و نسخه های جهان نامه را تصحیح کرد، ...

آگاهی از جغرافیای انسانی گروه­های مذهبی، می­تواند به شناخت ترکیب جمعیت، ظرفیت های اندیشه ­ای و توان مدیریتی بزرگان آن مذهب برای گسترش باورهای خود کمک کند. مذهب شیعه که از آغاز اسلام به تدریج در ایران هوادارانی یافته بود، در دوره سلجوقیان در مناطق قابل توجهی از ایران گسترش یافت. این نکته با توجه به تعصب مذهبی سلجوقیان، بسیار قابل توجه است. محور اصلی این مقاله، شناسایی مراکز جمعیتی با اکثریت و یا...

پژوهش در جغرافیای تاریخی ایران و کوشش در بازشناسی شهرها و نقاط جغرافیایی که در طول هزاران سال پیوسته تغییر نام داده و پاره از آنها سرانجام از بین رفته اند‘ همواره یکی از مشکلات بسیار بزرگ این راه تقریباً نارفته است. عواملی که این مشکلات را شدت بخشیده و گاه حل آنها را تا حد غیر ممکن بالا می برند‘ بسیارند و بی تردید امکان بررسی همه آنها در این مقاله میسر نیست. یکی از آن عوامل که موضوع این تحقیق اس...

چکیده ندارد.