چکیده: حماسه های تاریخی از قرن ششم و حماسه های دینی از قرن نهم، به تدریج جای خود را در میان شاعران فارسی زبان باز می کنند. یکی از دوره هایی که سرودن منظومه های حماسی تاریخی و دینی از رواج قابل ملاحظه ای برخوردار است، بعد از انقراض دولت صفوی و در دوره حکومت افشاریه، زندیه و قاجار می باشد. در این دوره، در گستره نفوذ زبان و ادبیّات فارسی، منظومه های متعدّدی در قالب مثنوی و در زمینه داستان های دینی ...

انسان آرمانی در حماسه های اقوام کهن، در وجود قهرمانان حماسه ها متجلی می شود، که هر یک از آنان بازتاب تفکر و ارزش های اخلاقی جامعه خویشتن است. حماسه سرایان بزرگی چون والمیکی و فردوسی در اثر خود به خلق چنین انسان آرمانی پرداخته اند. قهرمانان رامایانه و شاهنامه در واقع انسان را در مراتب گوناگون خویش نشان می دهند. در بررسی ویژگی های شخصیتی چنین انسان آرمانی، صفاتی چون خداپرستی، خردمندی، دادگری، بی ...

کاویدن و یافتن زمینه ها و ریشه های فرهنگ و ادبیات عامیانه، موضوعی بین رشته ای و مورد توجه محققان فرهنگ، جامعه شناسی و ادبیات است. شاهنامه فردوسی به عنوان «حماسه ملی ایران» یکی از معتبرترین مراجع فرهنگ، اساطیر، روایات داستانی و ... است...

نخستین و برترین ویژگی حماسه های طبیعی و ملی، اساطیری بودن است و ویژگی سرشتینه اساطیر، خارق العادگی. بنابراین حماسه ها از راه پیوند با اساطیر، و اساطیر از راه همبستگی با خوارق عادات، قداست پیدا می کنند. روایتگران حماسه ها نیز برای برانگیختن توجه و احساسات مخاطبان خود به رنگ آمیزی و جلا دادن خوارق عادات و بزرگ نمایی در حماسه ها می پردازند. دانسته است که هر ملتی دوست دارد قهرمانان ملی خود را در مق...

اسطوره و حماسه به عنوان گونهای از فرهنگ عامه، پیش از ظهور ادبیات پدید آمده و با ادبیات ملل ارتباط تنگاتنگی پیدا کرده است. با وجود تفاوتهای فراوان بین انسان ها و فرهنگ ها، از نظراسطوره و حماسه شباهت های مشترک فراوانی بین آنها وجود دارد. ادبیات جهان سرشار از عناصر حماسی اسطوره - ایی است. این مسأله در مورد ادبیات ایران و آلمان نیز در شا هنامه و سرود نیبلونگن [Nibelungenlied] بهخوبی قابل مشاهده است...

حماسه یکی از مهم ترین انواع ادبی است که از دورانی که ملتی در راه دست یافتن به شکوه و تمدن گام نهاده است سخن می گوید. ادبیات عربی به دلایلی، از شاهکار برجسته ی حماسی بی بهره است. در این ادبیات، حماسه گونه هایی یافت می شود که در این مقاله، این حماسه گونه ها، در عصرهای مختلف ادب عربی بررسی شده است. در عصر جاهلی نمونه هایی از این حماسه گونه ها را می توان در معلقات هفتگانه، بوی‍‍ژه در معلقه وسیره یع...

حماسه عظیم امام حسین (ع) در ادبیّات عربی و فارسی، بازتابی بس گسترده دارد. این حماسه به دلیل ماهیت عزّت­مدار و ظلم­ستیز خود، به عنوان الگویی ممتاز در برابر ادیبان و سخنوران قرار گرفت. بسیاری از آن­ها با الگوگیری از این حماسه، نوای پایداری، آزادی و بیداری را در جامعه نواختند. می‌توان این سروده­ها را در گسترة ادبیّات تطبیقی، بررسی و تحلیل کرد تا ضمن نقد، نشانه­های پیوند و اختلاف آن­ها روشن گردد.    ...

یکی از جریان های شعری پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، مربوط به دوران پایان دفاعمقدس است که با فروکش کردن زبانه های آتش جنگ، شعر حال و هوای خاصی ، متفاوت بافضای شعری دوران نبرد و ستیز با دشمن ، می یابد. تداعی خاطرات گذشته و ذکر ارزش هایرا می آفریند « نوستالژی عارفانه » فراموش شده برای روشنگری افکار عموم، شاخه ای جدید ازکه در ادبیات پیشینه ای نداشته است . این رویکرد تازه از نظر تغییر در عناصر برون م...

در هیچ یک از منظومه های داستانی و حماسی فارسی نقش و تعداد نامه ها قابل مقایسه با شاهنامه ی فردوسی نیست و تنها تعداد نامه ها که شمارشان به بیش از 250 می رسد گواه این ادّعاست. اما کاربرد این نامه ها که در دو بخش پهلوانی و تاریخی یافت می شوند فقط انتقال اندیشه و خواست فرستنده ی آن ها نیست؛ بلکه هر یک فرصتی هستند برای فردوسی تا نوآوری و تنوّع به کار آورد؛ گاه بخش هایی از داستان را از زبان نویسنده ی ن...

درحوزه­ی شعر انقلاب اسلامی، شاعران بسیاری بالیده و نام آورشده­اند که بی­گمان «قیصرامین پور» یکی از برجستگان ادبیات انقلاب اسلامی است. در میان شاعران معاصر فارسی، قیصر امین پور هم به لحاظ ((مضامین عرفانی، انسانی)) و هم به لحاظ ((مضامین اجتماعی)) شاعر موفقی است. او را می توان نماینده و پایه گذار ادبیات عاشورایی و ادبیات آیینی غزل نو دانست. غزل نو از تأثیر شعر نو بر غزل سنتی شکل گرفت. این نوع غزل ...