هارتشون در تبیین رابطه فعال و دو سویۀ خدا با جهان از ایدۀ تعالی و تنزه خداوند دست می­کشد و با ایجاد تحولاتی در باب اوصاف الهی از جمله علم مطلق می­کوشد تا مبانی الهیاتی جدیدی را برای ارتباط خداوند با جهان فراهم آورد. ملاصدرا نیز تفسیر خاصی از رابطه دو سویه خدا و جهان به دست می­دهد؛ تفسیری که در آن تعالی خدا به همراه حضور وجودی در جهان حفظ شده است و حلول از هر دو سوی (= حلول خدا در جهان و حلول جه...

بی‌تردید علی (ع) از شخصیت‌های بزرگ اسلامی است که همواره شیعه و سنی به جایگاه والای وی اعتراف کرده‌اند. سنایی از شاعران مسلمانی است که در ارائه فضایل و مناقبِ دینی، اخلاقی و عرفانی آن حضرت سنگ تمام گذاشته است که از اعتقاد راسخ وی به علی (ع) حکایت دارد. می‌توان گفت سنایی جزو اولین شاعرانی است که از شعر خود برای ترویج مباحث اعتقادی استفاده می‌کند. ویژگی‌ها و فضیلت‌های علی (ع) که در آیات، احادیث و ا...

یکی از اقدامات عمر تعیین افرادی از صحابة قریش به منظور خلافت بود. وی شش تن از مهاجران را در شورای خلافت قرار داد و اعلام کرد که فقط این افراد شایستگی خلافت رسول الله (ص) را دارند. نکتة درخور توجه و تأمل این است که این افراد، به جز علی (ع)، هم در دوران خلافت عثمان و هم در عهد خلافت علی (ع) تابع خلیفة وقت نبودند و دردسرهای بزرگی برای جانشین رسول خدا (ص) ایجاد می‌‌کردند. در این مقاله با روش تحلیلی...

چکیده: «علم خدا»، یکی از مهم ترین مسائل مطرح در شناخت خدا و در متون دینی است. روش ها و رویکردهای دین شناسان در بررسی متون دینی یکسان نیست و هر گروه با روی آورد ویژه خود، به آن نگریسته، تو بر توی آن را واکاویده اند. متکلمان، فلاسفه، عرفا، مفسران و دیگر دانشمندان مسلمان، هر یک با رهیافت و روش خویش، لایه های گوناگون این بحث را بررسیده اند. هر دسته از آنان در رهگذر این تلاش، گره هایی از این بحث گش...

انسان شناسی از حوزه هایی است که گستره وسیعی از علوم را به خود اختصاص داده است و با رویکردهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. به لحاظ اینکه این حوز? از دانش آثار و نتایج غیر قابل انکاری در زندگی انسان و سرنوشت او دارد، حائز اهمیت است. در سنت ایرانی- اسلامی عزیز الدین نسفی، عارف و حکیم قرن هفتم، به انسان پرداخته است. اثر معروف الانسان الکامل ثمره ماندگار اوست. او انسان را عموماً با رویکردهای دینی...

ابوالعباس احمد ملقب به الناصرلدین الله سی و چهارمین این خلفا است و کسی است که در این خاندان از تمام خلفای دیگر بیشتر خلافت کرده و ایام امامت و دوره امیرالمومنینی او به چهل و شش سال و یازده ماه قریب به نیم قرن رسیده است.دوره خلافت الناصر لدین مقارن شده است با زمانی که ممالک اسلامی از چهارطرف مورد حمله سخت کفار قرار گرفته و سلاطین اسلام در نتیجه غیرت اسلامی و به قصد حفظ مسلمین از تعرض کفار و در چ...

بررسی تحلیلی نقش و کارکرد نظام سیاسی اسلام در مراحل اولیه تاریخ آن از اهمیت بسیاری برخوردار است. خاصه اگر با نگاه به عملکرد بحث برانگیز یکی از مدیران برجسته نهاد خلافت باشد. دومین جایگزین پیامبر اسلام(ص) بر مسند خلافت، عمر بن خطاب (13-21 ق) بود. کسی که دوران زمامداریش ، از ویژگی خاصی برخوردار بود. از یک سو به خاطر گسترش فتوحات نظامی، تاسیس نهاد اداری، تحکیم پایه های خلافت و تثبیت ارزش های دینی،...

چکیده خلافت عباسی به واسطه ی مدت زمان طولانی حضور در جهان اسلام، دست خوش حوادث بسیاری گشت. در این راستا خلفای عباسی، خصوصاً آن دسته از خلفایی که از اندک تدبیر و هوشیاری برخوردار بودند، برای تحقق هرچه بهتر اهدافشان، یعنی کسب قدرت بیشتر و یا تثبیت خلافت تلاش نمودند. این امر در دوران شکوه عباسیان یعنی عصر نخست مشهود می باشد. برخی دیگر از خلفا، که در دوران ضعف دستگاه خلافت، حضور داشتند تنها به تابع...

با سقوط حکومت طاهریان، مدعیان جدید قدرت برای چند دهه اوضاع شهرهای خراسان را به هم ریختند. برگشت یعقوب از خراسان و اختلافات عمرولیث با خلیفه فرصت مناسبی را برای احمد بن عبدالله خجستانی در کسب قدرت فراهم آورد. با کشته شدن خجستانی سپاهیان وی رافع را به فرماندهی خود انتخاب نمودند. وی دوران آرامی را در حکومت خراسان سپری نکرد. درگیری­های وی با عمرولیث صفاری- اختلافش با حسن بن زید علوی و حمله به طبرست...

در دوره خلافت خلیفه دوم, مسلمانان که هدف فتح ایران را در سر داشتند, به دنبال محلی بودند که علاوه بر نزدیکی به مرز ایران, از نظر آب و هوایی, مطلوب ساکنین جزیره العرب باشد; از این رو سعدبن ابی وقاص پس از مکاتبه با خلیفه دوم, به سلمان فارسی و حذیفه بن الیمان مإموریت داد تا به دنبال محلی مناسب جهت اسکان خود و گله شترانشان باشند. در پی این مإموریت, منطقه ای در ساحل غربی رود فرات و نزدیکی شهر باستانی...