مهم­ترین مطالعات در زمینه­ی هر علمی، مطالعه­ی جریان شناسی آن علم است. به وسیله­ی جریان شناسی است که نحوه­ی شکل گیری ، مراحل گوناگون و تطوّرات متفاوت هر علم، مشخّص گردیده و فراز و نشیب، سقوط و صعود آن نمایان می­گردد. تصوّف بخش مهمّی از زبان و ادب فارسی را به خود اختصاص داده است، به گونه­ای که بدون بررسی و تحلیل آن، شناخت و بررسی زبان و ادب به ویژه در حوزه­ی عرفان، ناقص خواهد بود. مطالعه­ی جریان شناس...

امثال مولّد به حکمت­هایی گفته می­شود که هویّتی نامشخّص دارند و در دورة عبّاسی اوّل از فرهنگ­های مختلف از جمله ایران، یونان و هند به زبان و ادبیّات عرب نفوذ کرده­اند. حجم عظیم و گستردة­ ترجمه­هایی که در عصر عبّاسی شکل گرفت، از عواملی است که موجب انتقال این امثال به فرهنگ عربی شد. یکی از عمده­ترین فرهنگ­های مؤثّر این دوره، فرهنگ ایرانی بود که توانست از طریق ترجمه در دل اعراب بادیه‌نشین راه پیدا کند. هدف...

آثار سعدی‌شیرازی، یکی از نامدارارترین سخن‌‌سرایان ادب فارسی، بنا به جنبه‌‌های متعدد شکلی و محتوایی، قابلیت تحلیل و بررسی را از جنبه‌‌های فراوانی داراست. این شاعر برجستۀ فارسی با سرودن اشعار قابل‌توجهی به زبان عربی، مهارت و تسلط خود را در این زبان به نحو تحسین‌براگیزی به نمایش گذاشته و این اشعار را مؤیدشیرازی به فارسی ترجمه کرده‌است. پرسش اینجاست که ترجمۀ فارسی اشعار سعدی و به عبارت دقیق‌‌تر، تر...

گزارش تأثیر قرآن به عنوان یک فرهنگ، بر زبان و ادب پارسی است. زبان تأثیر زیادی بر ادبیات دارد و با دگرگونی زبان و فرهنگ، ادبیات نیز دگرگون می گردد. جامعه و فرهنگ در ساخت یک متن ادبی تأثیر گذارند به گونه ای که یک متن ادبی بدون شناخت جامعه و فرهنگی که متن در آن شکل گرفته امکان پذیر نیست چنان آشناست که شناخت یک فرهنگ نیز از طریق ادبیات امکان پذیر می گردد. زبان نیز بر فرهنگ تأثیر ژرفی می نهد. هنگامی...

 گزارش تأثیر قرآن به عنوان یک فرهنگ، بر زبان و ادب پارسى است. زبان تأثیر زیادى بر ادبیات دارد و با دگرگونى زبان و فرهنگ، ادبیات نیز دگرگون مى‌گردد. جامعه و فرهنگ در ساخت یک متن ادبى تأثیر گذارند به گونه‌اى که یک متن ادبى بدون شناخت جامعه و فرهنگى که متن در آن شکل گرفته امکان‌پذیر نیست چنان آشناست که شناخت یک فرهنگ نیز از طریق ادبیات امکان‌پذیر مى‌گردد. زبان نیز بر فرهنگ تأثیر ژرفى مى‌نهد. هنگام...

دستور زبان نویسان و پژوهشگران زبان و ادب فارسی تمام افعال این زبان را بی قاعده فرض نموده ومعتقدند که هر فعل در زبان فارسی دو ریشه یا ماده دارد : ریشه گذشته و ریشه حال .صیغه هایی که برگذشته دلالت دارند ‘از ریشه گذشته و صیغه هایی که بر حال و آینده دلالت دارند ‘از ریشه حال مشتق می شوند . مقاله حاضر‘کوششی است برای اثبات این امر که تعداد قابل توجهی از افعال زبان فارسی ‘ همانند افعال زبان انگلیسی با...

دربارۀ زبان پارسی دری ورارود و خراسان و ریشۀ پیدایش آن تاکنون نظرهای گوناگونی بیان شده که در این مقاله به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌شود. برتلس با تأیید نظر ملک‌الشعرای بهار و صدرالدین عینی زبان دری را زبان اصلی مردم ایرانی‌نژاد آسیای میانه از بلخ تا بخارا می‌داند و نظریۀ مهاجرت همگانی از ایران به آسیای میانه و تبدیل زبان سغدی به دری را رد می‌کند. اما آلکساندر فریمان به میدان آمدن زبان دری را در ...