بررسی سیر تحول تصویر اسب و شناخت جایگاه اسب به لحاظ ساختاری و مفهومی از دورۀ ماد تا دورۀ هخامنشی هدف این پژوهش است. پرسش آن است که اشکال مختلف اسب به لحاظ مفهوم، ساختار زیبایی شناسی و کارکرد چه جایگاهی در دوره های ماد و هخامنشی داشته است. در انجام این تحقیق، تصویر اسب از دست ساخته های دورۀ ماد تا نقش برجسته های دورۀ هخامنشی به لحاظ هماهنگی زیبایی شناسی اسب و تناسبات کاربردی ابزار، نقش تعیین کنن...

پلان رایج در معماری دوره های قبل از هخامنشی و مرحلۀ اول معماری هخامنشی، مستطیل شکل است. تغییر این پلان به پلان مربع در دورۀ داریوش بزرگ، پیرو تفکرات جهان بینانة وی در وام گیری از اندیشه های ملل تابعه، به عنوان حرکتی نو در مرحلۀ دوم معماری هخامنشی، مقدمه ای برای استفاده از این نوع پلان به شکلی کامل تر و ایجاد گنبد در معماری پارتی شد. این حرکت نتیجۀ بازخورد فرهنگی اندیشۀ یونانیان در زمینۀ استفاده...

ایران عهد هخامنشی از لحاظ دینی دورانی‌ست که در آن بردباری دینی به منصه‌ی ظهور رسید. در عهدی که کشتار و ویرانی افتخار پادشاهان آشوری بود، پادشاهان هخامنشی انسان دوستی و توجه به انسان که منشعب از باور‌های آنان بود را به جهانیان عرضه داشتند. کتیبه‌های هخامنشی که بیشتر به شرح رویدادها می‌پردازند؛ از بازگویی باورداشت‌ها و آداب دینی مردمان ایران و ساتراپ‌نشین‌های غربی شاهنشاهی هخامنشی کم‌تر مطلبی ار...

گنجینه‌ی جیحون یکی از مهم‌ترین مجموعه­های بازمانده از هنر فلزکاری دوره­ی هخامنشی است که شامل 180 شیء ازجمله زیورآلات و پیکرک‌های آیینی و لوحه‌های تعویذ و ... است. شاخص‌ترین اثر این مجموعه ارابه‌ای طلایی با چهار اسب، ارابه‌ران و مسافر است. در این پژوهش تلاش بر این است تا بر اساس ساختار اصول فنیِ تحلیل‌های پیشین از قطعه‌های طلایی و نقره‌ای دوره‌ی هخامنشی در مجموعه‌ی موزه‌ی بریتانیا که با آزمایش‌ها...

در امپراتوری وسیع هخامنشی از خطّ و زبان‌های متفاوتی در نقاط مختلف قلمرو هخامنشی برای انجام فعّالیّت‌های اداری ـ اقتصادی در سیستم‌های اداری استفاده می‌کردند. آرشیو باروی تخت جمشید در مرکز امپرتوری مربوط به سال‌های 13 تا 28 سلطنت داریوش بزرگ را می‌توان بزرگترین و مهم‌ترین سازمان اداری چند زبانة هخامنشی دانست. اگر‌چه زبان قالب در گل‌نبشته‌های آرشیو، ایلامی است ولی گل‌‌نبشته‌هایی به زبان آرامی و نمونه...

پیکرک گلی کوچکی از یک سوارکار در مجموعۀ موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شود که از قبرس به دست آمده است. این سوارکار پوشش پارسی دارد و به نظر می‌رسد یک شخصیت پارسی را با نشانه‌ها و ویژگی‌های ایرانی دورۀ هخامنشی نشان می‌دهد. جزئیات پیکرک را می‌توان با آثار مشابه مقایسه کرد و کاربری‌هایی برای آن پیشنهاد داد. با توجه به شیوۀ ساخت پیکرک که به شیوۀ هنر هلنیستی ساخته شده، می‌توان دریافت که تاری...

ماهیت کلی ارتش هخامنشی، چند ملیتی بودن و تنوع در سربازان آنان بود. این مساله ناشی از ساختار نظامی وگستردگی قلمرو هخامنشیان بود. در این میان حضور سربازان ساتراپ‌نشن‌های غربی در سپاه هخامنشی، به علت آشنایی آنان با موقعیت‌های جغرافیایی منطقه و مهارت‌های رزمی آنان، اجتناب ناپذیر بود. با وجود انجام پژوهش های فراوان دربارۀ ارتش و ساختار نظامی هخامنشیان، تاکنون در خصوص جایگاه نظامی ساتراپ‌نشن‌های غربی...

براساس گزارش کتیبه بیستون، با جلوس داریوش بزرگ، ساتراپی‌های مختلف شاهنشاهی هخامنشی سر به شورش برداشتند که شورش ساتراپی ارمنستان از جمله همین عصیان‌ها بود.  در حوزه تاریخ ایران دوره هخامنشی، پژوهش‌های گسترده‌ای صورت گرفته‌است؛ اما در رابطه با شورش مزبور، مطالب ناگفته و اساسی دیگری نیز وجود دارد که کمتر بدان‌ها پرداخته شده‌است. این مقاله براساس روش پژوهش تاریخی، ضمن استناد و اتکا بر سنگ‌نوشته بیس...

محوطه باستانی تپه زرنق در آذربایجان شرقی یکی از محوطه های کمتر شناخته شده شمال غرب ایران است که پس از شناسایی و ثبت، بستر مناسبی برای پژوهش های باستان شناختی ایجاد نموده است. تسلسل زمانی این محوطه از اعصار پیش از تاریخ تا دوره ی اسلامی است که به جز استقرارهای دوره مفرغ، سایر استقرار های تاریخی و اسلامی آن استقرارهایی کوچک بوده اند. بر اساس کاوش های دو فصل حفاری میراث فرهنگی در این محوطه شاخصه ه...

سفال مینایی به گروهی از سرامیک، با نقاشی رولعابی و تزیینات پیکره ای، هندسی و گیاهی اشاره دارد که در بسیاری موارد به کتیبه های نسخ متمایل به رقاع و کوفی مزین بوده و گاهی با تزیینات برجسته کاری و طلایی آراسته شده است.  با استناد به سفا ل های مینایی کتیبه دار، سفال مینایی در دورۀ بسیار کوتاهی(در حدود شصت سال) در ایران رواج داشته و سپس از بین رفته است. با توجه به اهمیتی که شناخت تکنولوژی های فرا...