مولانا در مثنوی از اسلوب خاصّ قصّه گویی استفاده کرده است. او در این شیوه، حکایت‌های بسیاری را در دل یک حکایت بزرگ گنجانده و مثل‌ها و حکایتواره‌های بسیاری را با داستان اصلی خود همراه کرده است. آیا او فکر معیّنی را دنبال می‌کرده است، یا آوردن حکایت‌ها فقط بر اثر عملکرد زنجیرۀ تداعی و بدون جهت‌گیری روشنی صورت گرفته است؟ به عبارت دیگر، آیا میان حکایت اصلی و حکایت‌های فرعی، ارتباط معنوی روشنی وجود دارد...

صور خیال شعر شاعران نابینا، از موضوعاتی است که تاکنون مورد توجّه، نقد و بررسی قرار نگرفته است. در این مقاله، صور خیال این شاعران با توجّه به محرومیتشان از درک زیبایی‌های بصری، در روشی توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. مبنای این پژوهش دیوان شوریده شیرازی و سه دفتر منتشر شده مهین زورقی است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که آیا میتوان برای حواس دیگری غیر از بینایی در بر ساختن صورت‌های خیالی در ش...

با آنکه سبک هندی در ظاهر غیرسیاسئ ترین دوره شعری درادبیات ایران است، اما در باطن، بسیاری از خصوصیات اصلی آ ن در واکنش به سیاست های فرهنگی دوره صفویه به وجود آمده است. پیحیدگی صور خیالی و خصیصه استدلالی ا وری، موعی واکنش به عوام زندگی و سطحئ نگری هاست و مضمون یابی ها و دگر اندیشی ها و بی اعتنایی به سنت ها و سیاست ها و ایدئولوژی ها نیز عکس العملی است در برابر محدودیت ها و ممنوعیت های سیاسی و فرهن...

  شعر «طرح » در فارسی و «توقیعه» در عربی یکی از گونه‌های شعر امروز ایران و عرب است که با معنایی ژرف در قالب کلماتی اندک بیان شده است. قالب شعرهای کلاسیک کوتاه فارسی و عربی جای خود را در شعر مدرن به «طرح» و «توقیعه» داده است و از اوایل دهه هفتاد قرن بیستم شاعران فارسی و عربی به آن رسمیت بخشیدند.   تاریخ شعر کوتاه فارسی به شعر کوتاه قدیم و سپس به خسروانی ها و تاریخ شعر کوتاه عربی به توقیعات دوره ...

«شعر مصور» نوعی شعر است که در آن واژگان نقش بسزایی در ترسیم تصویر ایفا می‌کنند و خواننده با کنار هم نهادن و تلفیق کلمات، شعر را باز می‌آفریند. در این گونه شعر، نحوه چینش اجزای آوایی و واژگانی شعر و چگونگی قرار گرفتن مصراع‌ها، تصویری را به نمایش می‌گذارد که بیانگر محتوای شعر یا صور خیال آن است. در این مقاله بر آن‌ایم به مقایسه تطبیقی نمونه‌های مختلف شعرهای تصویری ادبیات کهن و معاصر فارسی و فرانس...

«شعر مصور» نوعی شعر است که در آن واژگان نقش بسزایی در ترسیم تصویر ایفا می‌کنند و خواننده با کنار هم نهادن و تلفیق کلمات، شعر را باز می‌آفریند. در این گونه شعر، نحوه چینش اجزای آوایی و واژگانی شعر و چگونگی قرار گرفتن مصراع‌ها، تصویری را به نمایش می‌گذارد که بیانگر محتوای شعر یا صور خیال آن است. در این مقاله بر آن‌ایم به مقایسه تطبیقی نمونه‌های مختلف شعرهای تصویری ادبیات کهن و معاصر فارسی و فرانس...

شعر، انتقال تجربه از طریق فراهم نمودن شگردهای غیر منتظره است. ترکیب‌سازی یکی از شگرد‌های برجسته‌سازی محسوب می‌شود. حسین منزوی، پدر غزل نو معاصر ایران و یکی از شاعران ترکیب‌ساز است. در ترکیبات شعری او جلوه‌های گوناگون موسیقی به چشم می‌آید. موسیقی، یکی از عناصرسازنده شعری است که به سه دسته تقسیم می‌شود؛ موسیقی بیرونی (جنبه عروضی شعر)، موسیقی کناری (ردیف و قافیه) موسیقی درونی (انواع توازن‌های حاصل...

خاقانی شروانی ( 595-520 ق.) از شاعران بزرگ سبک آذربایجانی و یکی از بزرگ­ترین قصیده سرایان ایران است. گستردگی زمینه­های سخن خاقانی، قدرت وی در استخدام معانیِ تازه و بکر، دقتِ نظر در توصیفات و بهره­گیری از ترفندهای شعری در آفرینش تصاویر هنری ساحت شعری او را به قدری بلند کرده است که راهیابی به آن برای شهسواران پهنه ادب فارسی سخت و گاهی به آرزو بدل کرده است؛ این مقاله سعی دارد نام‌آشناترین قصیدة خاقا...

بررسی عنوان‌های شعری می‌تواند راهی باشد برای تحلیل بهتر شعر و اندیشۀ شاعران. در این جستار به بررسی آماری و تحلیلی عنوان‌های شعری احمد شاملو پرداختیم. پرسش اصلی مقاله این است که روش شاملو در انتخاب عنوان‌ها چیست و از این عنوان‌ها چه بهره‌ای برده است؟ به همین منظور، تمام عنوان‌ها از جهات مختلف واژگانی، زبانی و معنایی مورد تحلیل قرار گرفت و روابط میان این عنوان‌ها با محتوای شعر بررسی شد. در این مق...

جهان بینی و اندیش ههای اعتقادی جوامع در شک لگیری صورت های هنری تأثیر بسزایی دارند . باور به تقدسِ مظاهرباروری از جمله باورهایی است که در اندیشة ایرانیان از دیرباز قابل مشاهده بوده و پس از اسلام نیز، در پیوند با حکمتاسلامی، از تداومی تاریخی برخوردار گشته است. انگاره های مؤنث، ب هعنوان نمادهای باروری، از دیرباز به صورت هایگوناگون در اساطیرِ بسیاری از تمد نها شکل گرفته و مورد ستایش قرار گرفت ه اند ....