شماری از ابواب فقه به نوعی با مسئله قبله مرتبط می شوند و در آن ها رعایت قبله به صورت الزامی یا توجه ای مطلوب است، اعم از این که استقبال یا استدبار واجب، یا حرام، یا مستحب و یا مکروه باشد. از سویی تشخیص قبله نیز از مباحث دیرین فقهی است و در این فرایند روش های گوناگون مورد بحث بوده و هست. پایان نامه حاضر به بررسی این دو مهم پرداخته و کوشیده است تحلیل جامع در این باره ارائه دهد. روش پژوهش در این پ...

چکیده این پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی و با در نظر گرفتن کلیه احکام فقهی مرتبط با نظام خانواده و جامعه اسلامی، به بررسی مسائل جمعیتی در دو بعد فردی و حکومتی پرداخته است. لذا با تأکید بر فقه اسلامی، حکم تکلیفی افراد و وظایف حکومت در این زمینه را مورد ارزیابی و در نهایت با نقد برخی از قوانین و لوایح موجود در راستای مباحث جمعیتی حفظ مصالح جامعه را مورد هدف قرار داده است. از این روی به دلیل برداش...

از جمله سرفصل‏های مهم دانش نوپیدای »فلسفه علم اصول«، پرداختن به روش‏ها و رویکردهای دانش اصول است. دانش اصول که زاییده ضرورت و نیاز دانش فقه در طول تاریخ بوده، تحولات و تطورات ساختاری و متدیک بسیاری داشته است. مقایسه الذریعة مرحوم سید با آثار اصولیان معاصر و نگاهی گذرا به ادوار تاریخی اصول، این تحولات را به‏خوبی نمایان می‏کند.این تحولات را می‏توان از جمله، محصول رویکردهای متفاوت اصولیان و روش‏ها...

در این پژوهش نقل و انتقال حقوق معنوی مؤلف در فقه و حقوق مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. با وجود بداهت امکان نقل و انتقال «حقوق مادی» مؤلف، امکان نقل و انتقال «حقوق معنوی» او با تردیدهایی روبرو است. برای رسیدن به پاسخ صحیح، ابتدا به شناسایی و تحلیل مفهوم حق، مؤلف و همچنین انواع انتقال خواهیم پرداخت و سپس از منظر فقه و حقوق، موانع انتقال این دسته از حقوق  را مورد مطالعه قرار می­دهیم. حقوق­دانان اصول...

اگرچه پژوهشگران دربارۀ نخستین تصویر از پیامبر در نگارگری اختلاف نظر دارند اما باید پذیرفت که با ظهور ایلخانان در ایران شمایل‌نگاری به رشد چشمگیری دست یافت و پرسش اینجاست که چرا تا پیش از این عصر تصویرگری پیامبر چندان مورد توجه نگارگران مسلمان قرار نگرفته بود؟ به سخنی دیگر، چرا هنگامی که مسلمانان با فرهنگ و تمدن مسیحی آشنا شدند از شمایل‌نگاری مسیحی تأثیری نپذیرفتند؟ هدف از این پژوهش آن است که با...

شهید اول و شهید ثانی در فرهنگ ما همواره به دانش فقه مشهور بوده‌اند و ابعاد فکری و کلامی آن دو چنان که باید مورد تحقیق قرار نگرفته است. شهیدین از منظر فقهی کاملاً همسو و هماهنگ نشان می‌دهند و شهید ثانی در قالب و قامت شارح و مفسر بزرگ اندیشه‌های فقهی شهید اول نمودار می‌شود. اما از منظر کلامی و اعتقادی میان آنان تفاوتی چشمگیر وجود دارد که جز با رجوع به میراث کلامی شیعه در گذشته‌های دورتر قابل شناسا...

ازدواج ارتباط مشروع بین زن و مرد است و ریشه آن به آفرینش انسان باز می‌گردد و آثاری ماندگار بر زندگی آنان می‌گذارد. حفظ نسل بشر، سلامت فردی و اجتماعی، فراهم‌سازی زمینه کمال انسانی و... از ثمره‌های ازدواج است. دین اسلام برای این مهم حد و مرز خاصی را مشخص نموده است که فراروی از این حد و مرز موجب از هم گسیختن شاکله خانواده‌‌ها و بی‌نظمی در اجتماع خواهد شد. برخی زنان و مردان تا ابد بر هم حرام‌اند؛ ی...

امروزه فقه اسلامی با این پرسش اساسی روبه‌رو است که آیا ظرفیت پاسخگویی به مسائل سیاسی و اجتماعی روز را دارد تا قادر به پشتیبانی فقهی حکومت اسلامی باشد؟ در پاسخ به این پرسش دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. برخی با رویکرد برون‌دینی پاسخ منفی به این پرسش داده‌اند. اما برداشت رایج فقیهان آن است که فقه اسلامی موجود قادر به پاسخگویی به همۀ مسائل است. در کنار برداشت رایج، دیدگاه دیگری وجود دارد که معتقد ا...

پیش‌فرض، امری است که در بستر زمان و مکان، تحت تأثیر فرهنگ جامعه، خانواده، اقتصاد و ... در ضمیر افراد نهادینه می‌شود و در تصمیم‌ گیری‌ها مؤثر است. قانون‌گذاران کیفری نیز در عرصة تقنین از این قاعده مستثنا نیستند. تحقیق حاضر در مقام احصاء و تبیین برخی از مهم‌ترین پیش‌فرض‌هایی است که احکام فقهی جزائی را تحت تأثیر قرار داده است. از باب نمونه پیش‌فرض حجیت خبر واحد در مواجهه با اخبار منتسب به معصومین ...

فقه اسلامی، قوانین و مقرراتی را دربردارد که نه‌تنها برنامه‌ سعادت انسان برای یک زندگی سعادتمند در آخرت و زندگی پس از مرگ را بیان می‌کند بلکه تأمین‌کننده‌ سعادت این دنیا نیز به حساب می­آید. چون مسائل مربوط به تولید، توزیع و مصرف، اگر نگوییم که در اولویت اول قرار دارد، دست کم جزء مهم‌ترین مسائلی است که در یک برنامه‌ جامع نباید از نظر دور ماند و از آن غفلت شود و طبعاً در برنامه‌ جامع اسلام، برای زن...