این نوشتار برآن است تا مختصات سبکی کشف‌المحجوب را بر اساس دو معنای اندیشگانی و بینا‌فردی (در دستور هلیدی) به منظور دستیابی به نوع نگرش (ایستار) نویسنده و کشف نظام معنایی ذهن وی و ایدئولوژی حاکم بر متن مورد بحث و بررسی قرار دهد. مهم­ترین نتایج به دست آمده از این قرار است: کانون توجه گفتمان کشف­المحجوب ‌خداست. خدا در جایی حضور می‌یابد تا به عنوان یکی از موضوعات تصوف تعریف شود و با تعریف او، جهان،...

در میان فرقه­ی صوفیه، رسمی به نام چله­نشینی وجود دارد که از یکسری اعمال خاص شکل گرفته است. این اعمال در مدت چهل روز برای پاک شدن از آلودگی­های باطنی و طهارت روحی صورت می­پذیرد. این فرقه، اعمال خود را برگرفته از دین می­دانند و برای اثبات آنها به حدیث «مَن أَخلَصَ لِلّهِ اَربَعینَ ...»، اعمال و عملکرد پیامبرانی چون حضرت موسی (ع) در میقات چهل روزه‌ی خود و حضرت محمد (ص) در خلوت­گزینی­هایی که در غار حرا داشته...

گزارشها حکایت از آن دارند که ابن قولویه (د 367ق)، عالم شیعی بغدادی اثری با عنوان کامل الزیارات مشتمل بر روایات مرتبط با فضیلت و آداب زیارت امامان شیعه (ع) تألیف کرده است. موضوع این مطالعه نقد متن نسخۀ مشهور همین اثر و معرفی نویسندۀ واقعی آن است. می‌خواهیم در آن فرضیه‌ای را بیازماییم که نخستین بار محمد باقر بهبودی ـــ حدیث پژوه معاصر ـــ ارائه کرده، و بر پایۀ آن، مؤلف کامل الزیارات را عالمی شیعی...

نقد و ارزیابی روایت‏ها برای حصول اطمینان از صدور حدیث از معصوم (ع)، شیوۀ مستمر دانشمندان مسلمان، به‏ویژه علمای شیعه بوده است. شیخ حرّ عاملی نیز ذیل برخی روایت‏های متعارض وسائل‏الشّیعه، بیشتر به نقل از دیگر علما به‏ویژه شیخ طوسی، سند یا متن خبر را بررسی کرده و در‏صورت ملاحظۀ ضعف، بدان اشاره کرده است؛ اما هیچ‏گاه ضعف سند یا متن را معیار قضاوت نهایی خود قرار نداده و روایت را کنار نگذاشته است. تلاش ش...

مباهته عنوانی فقهی است که از عبارت «باهتوهم» در روایتی از کتاب کافی گرفته ‌شده است. حدیث مباهته به لحاظ سند، صحیح و در کتب فقهی نیز بدان استناد شده است. تردید در معنای مباهته دو دیدگاه کلی میان فقها مطرح کرده است. گروهی از فقیهان آن را از باب بهتان دانسته و مباهته را به «تهمت زدن» ترجمه کرده­اند و با استناد به این حدیث، حکم به جواز دروغ بافتن به اهل ریب و بدعت داده­اند؛ اما برخی دیگر آن را به م...

سمرقند در همۀ زمان‌ها شهرت خود را همچون مهد علم و ادب نگاه داشته است. از اینجاست که بسیاری دانشمندان از قدیم تا کنون، پیوسته به تحقیق تاریخ سمرقند کوشیده‌ و در این زمینه آثاری پرارزش از خود به میراث گذاشته‌اند. یکی از این آثار کتاب القند فی ذکر علمای سمرقند است که از رسالت تاریخی و مقام علمی و فرهنگی این شهر باستانی در مسیر تاریخ گواهی می‌دهد و به قلم نجم‌الدین ابوحفص عمربن محمدبن احمد...

برخی از آثار و ثواب‌هایی که در قرآن کریم و روایات اهل بیت آمده، غیرقابل باور، مبالغه‌آمیز و غیرمنتظره دیده می‌شود؛ یعنی برای یک عملِ به‌ظاهر کوچک، ثواب و عقاب یا اثری بسیار بزرگ بیان شده که در تلقی اولیه، بسیار عجیب و نامتناسب به‌نظر می‌رسد. مشکل آشکار این متون، مخالفت آنها با نظام عدالت الهی است. هم ازاین‌رو بسیاری از مبلغان دینی احساس می‌کنند مفاد این متون، نظام ذهنیِ مردم را در باب معارف دینی ...

Ignaz Goldziher, a famous western orientalist, believes that Muslims' approach to criticize narrations is mostly limited to the critique of the chain of transmission (isnad). In addition, he argues that judgment about the content of narrations depends on the validity of the chain of transmission. After Goldziher, some orientalists have mentioned similar results and confirmed his views. Criticiz...

هدف پژوهش حاضر بررسی روایات جابر بن عبد الله انصاری در تفاسیر روایی شیعه می باشد. از این رو جهت دستیابی به روایات مورد نظر به تفاسیر روایی شیعه نظیر تفسیر عیّاشی، تفسیر قمی، تفسیر فرات کوفی، البرهان، و نور الثقلین مراجعه شده است. و پس از بیان مأخذ اصلی روایت، احوال راویان آنها در کتب رجال جستجو و اعتبارشان از لحاظ سند بیان شده است. همچنین متن روایت از جهت ارتباط آن با آیه، دلالت حدیث...

روایت «لن یفلح قوم ولَوا امرهم امرأة» _ که در منابع اهل‏سنت از ابو بکره نقل شده و سپس به منابع شیعی راه یافته _ یکی از احادیث بسیاری است که در مذمت زنان آمده است. حلقه مشترک اصلی روایت، ابو بکره بوده و وی برای طفره رفتن از حضور در جنگ جمل به نفع هر یک از طرفین، روایتی را از پیامبر6 نقل می‌کند که علاوه بر تقبیح زنان، عدم حضور خود را نیز توجیه نماید. در این مقاله، حدیث را بر اساس سند، متن و متن ...