نشانه شناسی علمی است که به مطالعه¬ی نظام¬های نشانه¬ای در زندگی اجتماعی می¬پردازد. اما نظریه¬های نشانه شناختی در زمینه تحلیل آثار هنری و تصویری نیز کارآمد هستند. امروزه نشانه¬شناسی همچون رویکردی در تحلیل متن بصری می¬تواند ما را به گستره¬ی معناهای متن نزدیک کند. در گستره¬ی نظامِ ارتباطات تصویری، نشانه همانند هویت بصریِ فرستنده پیام است؛ علامتی که در روند ارتباط با جامعه، موجب شناسایی فرستنده(سازما...

مولانا یکی از بزرگترین شاعران عارف ادب فارسی که توانسته است با بیان حقایق عرفانی در قالب حکایات جذاب و دلاویز، مثنوی را در زمره ی یکی از مهمترین متون نظم عرفانی درآورد. در این پژوهش نگارنده کوشیده است که عناصر اربعه را در این اثر بشکوه مورد نقد و بررسی قرار دهد تا روشن شود که مولانا تا چه حد عناصر اربعه را در معانی عرفانی به کار برده و بازتاب نمادین هر یک از عناصر اربعه در مثنوی، تا چه حد برجست...

فرم و صورت اژدها بارها در طول تاریخ هنر ایران، در قالب های گوناگون و با مضامین رمزگونه ظاهر شده است. اتصال این نقش به فرهنگ، باورها، جهان بینی اساطیری از یک طرف و ادبیات غنی و سرشار ایرانی از سوی دیگر، جایگاه آن را بیش از پیش اهمیت می بخشد. در این میان به نظر می‌رسد نگارگران با توجه به قصص اساطیری و منابع ادبی موجود خصوصاً شاهنام? حکیم ابوالقاسم فردوسی، در نمایش این موجود، به دستور زبان خاصی دست...

فراخوانی اسطوره‌ها و شخصیت‌های سنتی از جمله مسائل مهمی است که مورد توجه شاعران معاصر عربی بوده و بازتاب بسیاری در آثارشان داشته است. رویکرد شاعر معاصر به این شیوه، برخاسته از اوضاع سیاسی- اجتماعی کشورش است. به دیگر بیان، از خلال شخصیت‌های سنتی، مردمی و اسطوره‌ای و با زبانی نمادین و رمزگونه آراء و آلام خود و ملّتش را بیان می‌کند. شهرزاد از جمله مشهورترین افسانه‌های ایرانی هزار و یک شب بوده که مور...

داستان رستم و سهراب که در زمرة داستان های پهلوانی و تراژیک شاهنامه است به نوعی تجلیگاه اندیشه و کردار رستم است و رستم در این داستان به خود مجال بروز نفس را نمی دهد، او مظهر مردی و کرامت انسانی است و فضاهایی که شاعر برای محقق شدن رویدادهای خود برگزیده است مملو از صوفیانگی است. در این داستان اسطوره و پهلوانی، با عرفان به سختی با یکدیگر درآمیخته اند؛ و رستم با سختی هایی که در جریان کشتن نفس و مجاه...

مطالعه در زمینة هستی‌‌شناسی بخوبی نشان می‌‌دهد که اعداد، علاوه ‌‌بر این‌‌که برای تبیین و شمارش پدیده‌‌ها و بیان کثرت و قلّت و جنبه‌‌های اغراق‌‌آمیزِ توصیفات، بویژه در آثار حماسی به‌‌کار رفته‌‌اند، در موارد بسیاری نیز کارکردی رمزگونه و نمادین داشته‌‌اند و به‌‌عنوان یک ابزار، نمایندة معانی و مفاهیم مشترکی بوده‌‌اند که همواره در ذهن بشر جاری بوده است. اعداد، در کنار دیگر مظاهر و اَشکال هنری از قبیل ش...

گرافیتی نوعی هنر رسانه ­ای غربی است که گروه­ های سیاسی به حاشیه رانده شده یا  محروم از امکانات و تبلیغات رسمی برای بیان عقاید و دیدگاه­ های خود از آن بهره می‌گیرند. این هنر برای اولین بار در دهه80 میلادی در نیویورک به صورت رسمی معرفی شد. علاقه‌مندان به این حوزه  به مدد نشانه­ های گرافیتی وجهی رمزگونه به بیان خود بخشیده و خود را از فرهنگ رسمی متمایز می­ کنند. در ایران هم مدتی است که  هنرمندان ای...

تحلیلگران معتقدند که نگارگران و بویژه نگارگران مکتب هرات از دانش هندسه بصورت رمزگونه و پنهانی در کار خود استفاده کرده اند و این نحوه کاربرد را «هندسه پنهان» نامیده اند. «هندسه پنهان» در واقع بکارگیری ساختار هندسی معین و مستتر در اثر به منظور ایجاد یک کل منسجم است، به نحوی که بواسطه آن، بیان هنری اثر چند لایه میشود و مخاطب تا میزانی که به عمق تصویر راه یابد از معانی آن بهره می برد. اندک تحقیقات ...

تمثیل یکی از شیوه­های ادبی است که نویسنده به کمک آن پیام مورد نظر خود را محسوس می­کند و بر گستره­ی شناخت و درک مخاطب می­افزاید. این صنعت ادبی با توجه به کارکردهایی که دارد، در ادبیات داستانی معاصر هم مورد استفاده قرار گرفته است. در این بین، صادق چوبک در داستان «قفس» با نگاهی تمثیلی، دغدغه­های سیاسی و اجتماعی خود را بازگو کرده و تصویری از جامعه­ی تسلیم و منفعل زمان خود ترسیم کرده و ساختار حکومت ...