چکیده[ وصف شخصیّت امام رضا (ع) از موضوعات مهمی است که در کانون توجه شاعران فراوانی قرار گرفته است، از جمله این شاعران دعبل خزاعی، شاعر نامدار عصر عبّاسی و حمیدرضا برقعی، آیینی­سرای معاصر ایرانی است. پژوهش حاضر بر آن است تا سروده­های رضوی این دو شاعر را با رویکرد تطبیقی بررسی نماید. این مقاله کوشیده است ضمن استخراج وجوه تشابه و تباین در نوع نگاه دو شاعر به امام رضا (ع)، هنر زبان آن دو را در بیان ...

در دوران معاصر و به دلیل دگرگونی‌های فراوان در آفرینش‌های هنری، تعداد اندکی از هنرمندان هستند که به بازتولید برخی از نمادهای خاص اهتمام دارند. از مهم‌ترین این هنرمندان، ژازه طباطبایی ـ نقاش و مجسمه‌ساز ـ است که به شیوه خاص خود برخی از نمادهای مهم و کهن ایرانی را بازمی‌آفریند؛ مانند شیروخورشید، اسب و مرغ ـ آدم‌ها و غیره . در این مقاله چگونگی بهره‌گیری ژازه از این نمادها بررسی می-شود؛ این نمادها ...

مقالة حاضر چنانکه از عنوان آن برمى آید، تطبیقى است بین طنز و طنزپردازى در ادبیات ایران و عرب. در این تطبیق، طنز عبیدزاکانى به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات ایران و طنز شاعران عصر انحطاط به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات عرب با هم مقایسه شده است. در این مقاله کوشیده ام تصویر کاملى از عبید ارائه دهم، اما به منظور پرهیز از برخى سوءتفاهمات اجتماعى لازم دیدم از ذکر پاره اى از طنزهاى درخشان او صرف نظر ک...

طنز گونه‏ای ادبی است که با دیگر گونه‏های شوخ طبعی از جمله هجو، هزل و مطایبه پیوندهای مشترک و ناگسستنی دارد. به همین دلیل طنزپژوهانی که در تعاریف خود سعی داشته‏اند بین طنز و واژگان پیرامون آن تفکیک و مرزبندی دقیق قائل شوند، معمولاً دچار اغتشاش و سر در گمی شده‏اند؛ بویژه اینکه میان طنز در معنی سنّتی آن با طنز مدرن تا حدودی تفاوت است. زبان طنزآمیز برخی از متون عرفانی، منعکس کننده اوضاع اجتماعی و فره...

ازجمله هنرهای بشری تجلی آرمان های او درقالب نظم الفاط می باشد. این هنر دیرپا و کهن از عهده هر فرد و شخصی برآورده نیست بلکه موهبتی است الهی که افراد معدودی ازآن برخوردار می باشند. درگذشته دیر به عنوان بهترین یا تنها وسیله تبلیغاتی افراد وگروهها و حکام وتجار به کار گرفته شده وشاعر مانند عکاس طبق درخواست ها‘ ایده داعیان رادر قالب الفاظ منعکس می کرده است. برخی طالب هجو افراد بودند وبرخی خواهان تشبی...

 شیخ رضا طالبانی از شاعران برجسته و پرآوازة کلاسیک کُرد است که سروده‌های فراوانی به زبان‌های فارسی، عربی و ترکی نیز دارد. بارزترین درونمایة شعر او هجو است، با این حال به میدان هر فنی از شاعری که گام نهاده، به مثابة یک شهسوار ظاهر گشته است. شعر او به هر یک از این زبان‌ها که بوده باشد، خللی در سطح سروده‌ها و انشایش وارد نگشته است. طالبانی در ضمنِ چندین شعر که در مدح پیغامبر(ص) و اهل‌بیت ...

قصیده‌ی شعری، ساختاری است هنری که هدف آن به تصویر کشیدن احساس شاعر ازحالتی عاطفی است. شاعر برای تحقق این هدف، کلمات را به کار می‌برد؛ زیرا واژه‌ها ماده‌ی اساسی زبان و جان کلام شعری هستند و احساساتی را  که در لحظه‌ی آفرینش هنری بر انسان می‌گذرد، در خود جای می‌دهند. در همین راستا، شاعر برخی سبک‌ها را برمی‌گزیند؛ چرا کهسبک معرّف شخصیت ادبی صاحب آن و ترجمان عقاید و برداشت او از مسأله یا مسایلی است ک...

«شعر» هنر تأثیرگذار و رسانه ­ای قوی در جوامع انسانی بوده است. از این رو، همواره به عنوان وسیله‌‌ای تبلیغاتی برای حکومت‌ها، فرقه‌ها، احزاب، قبایل و حتی افراد مختلف ایفای نقش کرده است. خلافت فاطمی (297-567­ق) در تقابل قدرت خود با مخالفانش به‌ویژه خلافت عباسی، از راهکارهای مختلفی بهره می­برد؛ از جمله آنکه با حمایت از شعر و شاعری به پیشبرد اهداف خود می‌پرداخت. در این پژوهش کوشش شده است تا با رویکرد...

عاطفه، نیرویی است که به وسیل? آن احساسات درونی ما به دیگران منتقل می‌شود و مهم‌ترین پای? یک اثر ادبی و سبب جاودانگی آن به شمار می‌آید. عاطفه، خود مشتمل بر موارد زیر است: رغبت، رهبت(ترس)، طرب، غضب؛ و هر یک از این‌ها نیز شامل جزئیات و انواع مختص به خود هستند؛ مثلاً رغبت، دربرگیرند? دو عنصر مدح و شکر است. و رهبت (ترس) شامل اعتذار و استعطاف؛ و طرب نیز دربردارند? شوق و رقّت‌النسیب؛ و به همراه غضب نیز ...

دعبل خزاعی از نامدارترین شعرای متعهّد اهل بیت (ع)، در قرن سوم هجری است که در عصر عباسی می‌زیست. او چندین قصیده در مدح اهل بیت (ع) دارد؛ ولی شهرتش را بیشتر مرهون قصید? تائیه‌ای است که بعدها به نام «مدارس آیات» مشهور شد. موضوع قصید? او مدح اهل بیت (ع) ، رثای سید الشهدا (ع) ، هجو دشمنان آنان و دفاع از حقوق پایمال شده آن‌ها به دست خلفای عباسی و اموی است. طلائع بن رزّیک نیز از جمله شعرای نه چندان مشهو...