نزول قرآن به شکل تدریجی و در طول قریب به دو دهه و به مناسبت های ناهمگون انجام پذیرفته است. این واقعیت، می تواند موهِم نوعی ناهماهنگی و عدم تناسب در آیات قرآنی باشد. مسأله ای که برخی مستشرقان را به ویژه در سده ی اخیر به خود مشغول نموده و رزمگاه دفاع مفسّران مسلمان از تناسب و انسجام آیات قرآن را فراآورده است. با این حال، دانش تناسب در قرآن از سده های نخستین هجری، مورد توجه مفسّران و دانشوران علوم قر...

یکی­ از ­معیارهای ­سنجش­ارزش­ و ­دوام­ ادبیات­ داستانی،­تناسب ­میان«کارکرد­­عنصر­زبان»­با­ کاربران آن، یعنی«شخصیت­ های­ داستانی» ­است.­زبان با­ گزاره‏ های ­برون­ زبانی ­و­ اجتماعی ­از­ جمله: جایگاه اجتماعی، سن، جنسیت، تحصیلات، ­محیط، ­شغل­ و ­سلسله ­مراتب ­قدرت­کاربران­ رابطه ی­ تنگاتنگی دارد.آثار هدایت بخش جدایی ناپذیر­ از­ تاریخ ادبیات ­داستانی ­معاصر­ایران است.­نگاه ­اجمالی­ به مجموعه ‏ی ­دا...

در این پژوهش پس از تجزیه و تحلیل دو جنبه از تجربه­گرایی هیوم یعنی اصالت حس و علیت انکاری، روشن شده است که پیامد پای­بندی به این نظریه در عین تناقض درونی آن، حسن و قبح افعال و حقایق را صرفاً یک امر اعتباری و قراردادی جلوه خواهد داد و به طور طبیعی آنها را به نسبیت و بی­ثباتی خواهد کشاند. همچنین پیامد دیگر، انحصار معرفت در مشاهدات حسی نادیده و کنار گذاشتن خداباوری و دین­مداری است. در پایان این جستا...

مسئلة نجات و رستگاری پیروان ادیان از جمله مسائل بحث برانگیز در حوزة فلسفة دین است. در میان اندیشمندان اسلامی، ملاصدرا از جمله متفکرانی است که نجات و رستگاری را در پرتو عواملی فراتر از حقانیت و صدق ادیان تبیین می کند. نکتة مهم و درخور توجه این است که دیدگاه وی در خصوص مسئلة نجات کاملاً مبتنی بر مبانی معرفت شناسی خاص وی در خصوص «صدق پذیری گزاره های وحیانی» و نیز «امکان دست یابی به صدق» این گزاره ه...

کاربردشناسی به کارکرد زبان در بافت مربوط است و هر جمله ثابت در بافت های متغیر می تواند کارکردهای متفاوتی داشته باشد؛ ازاین رو، معنا همان کاربرد است و مستقل از بافت وجود ندارد، اما نوع جمله ها از عوامل تعیین کننده در استنباط معانی است. جمله پرسشی در زبان فارسی دارای دوگونه ایجابی و غیرایجابی است. هدف از گزاره های پرسشی غیرایجابی یا بلاغی انتقال پیام به طرز غیرمستقیم و مؤثرتر است. قیصر امین پور د...

طی پنجاه سال گذشته مباحث مهمی وارد نظریه اقتصاد خرد که در دو دهه اخیر این موارد بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله سعی شده به دو مورد بسیار مهم از این مباحث جدید که کاربرد زیادی در تحلیل مباحث اقتصادی به خصوص در حوزه اقتصاد مالی دارند و انطباق و کاربرد این مباحث با علم اقتصاد اسلامی پرداخته شود. بحث تصمیم گیری در شرایط نااطمینانی و نظریه بازی ها دو موضوعی هستند که با کمی تعدیل در بسیا...

در نظر ویتگشتاین متقدم چون زبان ماهیتی گزارهای دارد و گزاره نیز ماهیتی تصویری، گزارههایریاضی، اخلاقی، منطقی ، دینی، زیباییشناختی و فلسفی ب یمعنایند. تنها زبان بامعنا، زبان واقعگوییاست. اما در نظر ویتگنشتاین متأخر زبان واقعگویی تنها یکی از زبانهای با معناست. زبان، پدیدهایذاتاً همگانی و اجتماعی است، نه خصوصی. گادامر نیز برآن است که زبان هرگز خصوصی نیست.زبان ملک شخصی آدمیان نیست. انسانها به زبان تع...

روش اصول متعارف راهی است برای استفاده روشن وصریح از روش استدلال قیاسی. در این روش ابتدا گزاره هایی به عنوان اصول متعارف معرفی می شود و سپس با استفاده از قواعد استدلال منطقی معلومات دیگری بدست می آید. ویژگی اصول متعارف این است که مقبولیت عام دارد یا حداقل در یک چارچوب استدلالی به خصوص نیازی به اثبات ندارد. با کاربست صحیح قواعد استدلال در مورد اصول متعارف می توان معلومات جدیدی بدست آورد که صحت آن...

متون دینی، دارای ویژگی و خصوصیتی است که با سایر متون، تفاوتی اساسی دارد. برای فهم متون دینی، لزوم توجه به قصد و مراد گوینده یا مؤلف آن، کاملاً ضروری است. مفسران اسلامی نیز مقصود از فهم قرآن را کشف و دستیابی به مقصود خداوند می‏دانند. در این نوشتار، مدعا این است که دسترسی به معرفت و شناختی صحیح و معتبر در تمامی آموزه های دینی، امکان پذیر است؛ در برخی آموزه ها، شناخت قطعیِ معتبر و در پاره ای نیز ظنّ ...