این نوشتار به موضوع نفوذ آمریکا در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز و تاثیر آن بر روابط ایران و روسیه، اختصاص دارد. نگارنده برای بررسی موضوع ابتدا با اشاره به سیاست خارجی آمریکا پس از دوره جنگ سرد به تحلیل محورهای سیاست خارجی آمریکا در آسیای مرکزی و قفقاز می پردازد و شاخص های از نفوذ آمریکا را در این منطقه بدست می دهد. در ادامه بحث، نگارنده برای درک بهتر موضوع تاثیر نفوذ آمریکا بر روابط ایران و روسیه ...

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال کشورهای عضو، هرج و مرج و بی نظمی بصورت فزاینده ای جایگزین آرامش 100 سال شد که این امر نتیجه طبیعی خلاء حضور نیروی اقتدارگرایانه شوروی بود. در این میان کشورهای تازه استقلال یافته در محدوده آسیای مرکزی که بعضاً خصومتهای خود از یکدیگر را بواسطه استیلای اتحاد جماهیر شوروی سالیان سال مخفی نگه داشته بودند به بازیگرانی خود محور و منفرد تبدیل گردیدند و در این بین ...

شرق دریای خزر در نیمه دوم قرن نوزدهم از اهمیت استراتژیکی ویژه ای برخوردار بود و با توجه به گسترش استعماری روس و انگلیس در منطقه و تهدید منافع یکدیگر اهمیت این منطقه دوچندان شد. روسها برای دستیابی به هند و انگلیسها برای جلوگیری از پیشروی روسیه به سمت هند، درصدد گسترش نفوذ خود در شرق دریای خزر برآمدند. عوامل تحریک کننده روس ها برای اتخاذ چنین تصمیمی در دو بخش قابل بررسی است. رقابت با انگلستان و ه...

در کوه جوپار با ارتفاع 4000 مترکه در زمان حاضر یخچال ندارد و در بخش خشک زاگرس قرار دارد . شواهدی از دودوره یخبندان شناخته شده است . یک دوره قدیم یتر در زمان قبل از حداکثر یخچالی پایانی (یخبندان ریس حدود 130000 سالپیش) و یک دوره جوان تر در زمان ”حداکثر یخچالی پایانی “ (یخبندان ورم، حدود 60000 تا 18000 سال پیش ) در دورهیخبندان قبل از حداکثر یخچالی پایانی طول یخچال حداکثر به 18 کیلومتر می رسید در ...

از نظر رهبران روسیه، حوزه نفوذ سنتی اتحاد جماهیر شوروی به ویژه آسیای مرکزی و قفقاز نخستین سنگر پدافندی برای پاسداری از امنیت ملی روسیه است و رفتار مسکو بر سیاق دوران روسیه تزاری و شوروی سابق، باید به دنبال اعمال سلطه بر این منطقه باشد. با این وجود، روسیه در طول دو دهه اخیر، رویکردهای مختلفی در قبال آسیای مرکزی و قفقاز در پیش گرفته است که در نگاه اول ممکن است تداعی کننده سردرگمی سران کاخ کرملین ...

منطقه خزر در وضعیت ژئوپلیتیک قدیم خود در دوره اتحاد شوروی در موقعیت حایل بین حوزه نفوذ دو ابرقدرت قرار داشت. ولی پس از فروپاشی شوروی به دنبال بروز ساختارهای جدید و ظهور سه کشور نوظهور در منطقه، مناسبات جدیدی بین حوزه های جغرافیا، قدرت و سیاست بر این منطقه حکمفرما شد. این مناسبات جدید منافع ایران در خزر را دچار تغییرات جدی کرد و تعریف های جدیدی از منافع ژئوپلیتیکی ایران در خزر را پدید آورد. دولت...

پس از فروپاشی اتحاد شوروی و استقلال جمهوری ها، روابط اقتصادی پیشین بین جمهوری های آسیای مرکزی برهم خورده و روابط بازار حاکم شده است. در برخی موارد تنش بین ازبکستان با قرقیزستان و تاجیکستان برای استفاده ابزاری از جریان آب های فرامرزی به سوی ازبکستان و قزاقستان سبب اعلام موضع تند کشورهای پایین دست آب های فرامرزی و حتی تهدید به استفاده از ابزارهای نظامی درصورت اعمال محدودیت شده است. آب و رودخانه ه...

امروزه، هم زمان با روند رو به رشد گرایش کشورها به سوی جهانی شدن، منطقه گرایی نیز نمودهای بیشتری یافته است و سازمان­های منطقه­ای در بیشتر مناطق ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک جهان شکل گرفته­اند. یکی از نمودهای بارز منطقه گرایی، سازمان های منطقه ای است که در نیمة دوم قرن بیستم به عنوان ابزارهایی برای تحقق همگرایی منطقه ای بین کشورها با کارکردهای اقتصادی، سیاسی و نظامی ایجاد شده و به سرعت د...

چکیده موج اسلام گرایی در آسیای مرکزی و همجواری این منطقه با ایالت مسلمان نشین و خود مختار سین کیانگ چین، خطر جدایی طلبی در این استان را تشدید می کند. شواهد زیادی وجود دارد که این یک تهدید واقعی است و ناشی از بزرگ نمایی چینی ها جهت سرکوب هر چه بیشتر معترضان مسلمان در سین کیانگ نمی باشد. سؤال اصلی مقاله این است که مهم ترین دغدغه امنیتی و سیاسی چین در آسیای مرکزی که منجر به افزایش روابط چین با ای...

از مهم‌ترین تحولات ژئوپلیتیکی در دهه‌های آخر قرن گذشته فروپاشی اتحاد شوروی بود که از پیامدهای آن دگرگونی روابط قدرت و موازنه نیروها در سطوح منطقه‌ای و فعال‌شدن قدرت‌های فرامنطقه‌ای و به‌خصوص منطقه‌ای جهت حضور و نفوذ در حوزه جنوبی اتحاد شوروی است که پیش از این به‌علت حضور اتحاد شوروی قادر به ایفای نقش اساسی نبودند. در این بازی بزرگ رقابت اصلی بین ایران و ترکیه دو قدرت منطقه‌ای هم جوار با آسیای م...