می‏توان گفت در همۀ مکاتب و دیدگاه‏های مربوط به صفات الهی، اصل کمال الهی مورد تأکید قرار گرفته است؛ اما طرفداران الهیات پویشی در عین اذعان به کمال الهی، صفات الهی را به نحوی تفسیر می‏کنند که نتیجۀ آن، عقیده به «کمال نسبی» برای خداست. این تفسیر هم با خداباوریِ توحیدی/ کلاسیک و هم با ادلۀ عقلی ناسازگار است. در این مقاله، با رویکرد فلسفه دین، دیدگاه الهیات پویشی دربارۀ کمال الهی را در پنج محور اصلیِ ...

خلود نفس یکی از مباحث مطرح در میان اندیشه ها و تفکرات گوناگون است. در این بین ادیان ابراهیمی و به خصوص دین اسلام و مسیحیت، بخش قابل توجه ای از تعالیم خود را در رابطه با این اصل قرار داده است. اصلی که بیان می-کند برای دریافت پاداش و مجازات اعمال، انسان پس از مرگ در عالمی دیگر ، به حیات شخصی خود ادامه می دهد. و حیات انسان را شامل سه مرحله دنیا ، برزخ و عالم آخرت می دانند . فیلسوفانی هم چون علام...

پژوهش حاضر به منظور ارائه دیدگاه ملاصدرا درباره مرگ و سرنوشت انسان پس از آن فراهم آمده است. با توجه به این¬که از دیدگاه ملاصدرا، مرگ امری وجودی است که تنها انسان را از عالم فانی دنیوی، برای حیاتی ابدی به عالم جاوید اُخروی منتقل می¬کند، اهمیت مسأله مرگ در زندگی انسان و نیز سرنوشت انسان پس از آن به عنوان دو واقعیت مسلم و انکار ناشدنی آشکار و نمایان می¬شود، لذا این پژوهش در نظر دارد، به بیان دیدگا...

مقاله حاضر در پی تحقیق آراء عارف مشهور محی الدین ابن عربی درباره معاد می باشد جناب محی الدین ابن عربی در بین عارفان و متألهان مقامی بس منیع و والا دارد تا حدی که در بین اهل الله ملقب به القابی همچون شیخ اکبر‘انسان کامل و ولی کامل شده است . جناب شیخ در معمول کتب خویش به مباحث اصول و فروع اعتقادی پرداخته و کمتر صفحه ای از صفحات ((فتوحات))یا((فصوص)) را می توان باز کرد و اشاراتی در خصوص توحید و ول...

صفت حکمت الهی در کلام شیعه برای اثبات برخی قواعد و اصول اعتقادی به کار رفته است. متکلمان شیعه در استدلال های خود هدف آفرینش انسان یا مکلف نمودن او را تعیین می کنند و وسیله های لازم برای رسیدن به هدف را بر او واجب می دانند و آنچه را که مانع رسیدن به هدف می بینند بر خدا قبیح می شمارند. در این نوشتار با روش تحلیل منطقی کفایت ادلۀ مبتنی بر حکمت الهی، در قاعدۀ لطف، عدل الهی، ضرورت نبوت و امامت، و ضر...

بحث پیرامون کیفیت بازگشت انسان در عرصه ی محشر، صاحب نظران را به چالش ها و گمانه زنی های متفاوتی وا داشته است. در این پژوهش ابتدا دیدگاه های فیلسوفان در خصوص معاد جسمانی مورد بررسی قرار گرفته است. سپس به تحلیل دیدگاه های ملاصدرا و علامه طباطبایی در زمینه ی معاد جسمانی پرداخته شده است. ملاصدرا با شیوه ای عقلانی و با تکیه بر نوآوری های فلسفی اش، کیفیت بازگشت انسان را اثبات نموده است. بنا بر اعتق...

ملاصدرا بخش مهمی از مبانی فلسفی خویش را صرف تمهید مقدمات اثبات معاد جسمانی می نماید. وی با تجزیه این مقوله به دو مساله عینیت بدن دنیوی و اخروی و همچنین وجود تعارضات گزاره های آن, به ارائه تبیین درخور در باب حشر جسمانی می پردازد. عمده مبانی صدرا در این مقوله به دو حوزه وجودی و معرفتی بازگشت می کند. وی در حوزه وجودی بر اساس لحاظ وحدت و فردیت خارجی موجودات, هویت اصالی هر موجود را حقیقت تشکی...

خواجه نصیر و غزالی از جمله متکلمانی هستند که هم قائل به معاد جسمانی و روحانی بوده اند، آن دو بیشتر از طریق آیات و روایات سعی کرده اند معاد جسمانی و نوع لذت و الم و سعادت و شقاوت را اثبات نمایند. در این رساله تلاش شده است که نخست انواع معانی نفس و سپس اثبات معاد و تفاوت لذایذ و آلام دنیوی و اخروی مطرح و پس از آن ، به تعریف لذت و اقسام آن و اثبات لذات و آلام اخروی و مراتب سعداء و اشقیاء از نظر اب...

معاد از جمله دغدغه های فطری انسان و همراه تفکر وی در طول تاریخ بوده است. و حضور تعداد زیادی از آیات قرآن در این خصوص نشانگر اهمیت این موضوع است . پذیرش معاد در میان مسلمانان امری مورد اتفاق است ولی در خصوص اقسام و کیفیت معاد ،در میان فلاسفه و متکلمان معرکه ی آراء وجود دارد . در تحقیق حاضر،شیخ طوسی با نگرش کلامی و ملاصدرا با نگرش فلسفی ،در برخی موارد با هم اشتراک عقیده و در برخی دیگر اختلاف عقید...

مقاله حاضر در پی تحقیق آراء عارف مشهور محی الدین ابن عربی درباره معاد می باشد جناب محی الدین ابن عربی در بین عارفان و متألهان مقامی بس منیع و والا دارد تا حدی که در بین اهل الله ملقب به القابی همچون شیخ اکبر‘انسان کامل و ولی کامل شده است . جناب شیخ در معمول کتب خویش به مباحث اصول و فروع اعتقادی پرداخته و کمتر صفحه ای از صفحات ((فتوحات))یا((فصوص)) را می توان باز کرد و اشاراتی در خصوص توحید و ول...