شلایرماخر مؤسس جریانی است که تجربه عرفانی را از سنخ عواطف و احساسات می‌شمرند. وی البته این‌گونه تجارب را خالی از هر گونه حیث معرفتی نمی‌داند و با تفکیک میان دو نوع از احساسات و دو نوع از آگاهی، تجربه عرفانی را از سنخ احساساتی می‌داند که واجد نوعی آگاهی مستقیم و مباشر است که در آن، فاصله میان مدرِک و مدرَک برداشته می‌شود. وی در توضیح این احساس و آگاهی خاص، که ماهیت تجربه و معرفت عرفانی را تشکیل می...

در این مقاله سعی شده است تا دیدگاه‌های یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان مسلمان درباره تحلیل معنایی اوصاف الهی بیان شود. ملاصدرا، براساس مبانی خود در باب اصالت وجود، تشکیک وجود، اشتراک معنوی مفهوم وجود و...، نتیجه گرفته است که همه اوصاف سلبی خداوند، در حقیقت سلب سلب بوده و همه آنها به سلب امکان از ذات خداوند بازگشت می‌کنند. همه اوصاف ایجابی نیز گرچه به لحاظ مفهوم با یکدیگر متفاوت هستند، به حسب مصداق وا...

معناشناسی اسما و صفات الهی از مباحث مهم اعتقادی در حوزة فلسفة دین، فلسفه، کلام، عرفان، و دین‌پژوهی معاصر است. این بحث در حوزة علوم اسلامی بیش‌تر با عنوان تشبیه و تنزیه مطرح می‌شود. ابن ‌عربی تشبیه را در عین تنزیه و تنزیه را در عین تشبیه می‌داند. از دید وی، شباهت صفاتِ خداوند و ممکنات در این است که صفات خداوند تجلیات او و صفات ممکنات نمودهای صفات اویند. به اعتقاد او تشبیه در اصل وجود و تنزیه در ح...

صدرالمتألهین با توجه به اصالت و تشکیک وجود، وحدت شخصیه عرفانی، حرکت جوهری و اشتدادی نفس، بازگشت همه علوم به علم حضوری و لزوم اتحاد عقل و عاقل و معقول، معتقد است انسان از طریق حرکت جوهری با ارتقا در مراتب عقل عملی و افزودن علوم خود و اتحاد با آنها، از نظر وجودی به تدریج و تشکیک، اشتداد می یابد و با متعلَّق خارجی علوم حقیقی خود متحد می گردد و بدین سان به اولین مراتب معرفت عرفانی دست پیدا می کند که ...

چشم‌زخم از باورهای قدیمی و رایج در جهان و از جمله جهان اسلام است؛ هرچند امروزه این باور کم‌رنگ شده، ولی هنوز به‌عنوان باوری عامیانه برجای مانده است. در این پژوهش رد پای این اعتقاد و اهمیت آن در هنر مردم عامی و دستبافته‌ها به‌عنوان محمل این عقیده مورد مطالعه قرار گرفته و سیر استحالۀ آن در نقوش مربوط تا دوران معاصر بررسی می‌شود. هدف از این تحقیق نشان دادن تأثیر اعتقادات در هنر مردمی به‌ویژه دستبا...

"دانش سیاسی اسلامی" عنوان عامی برای انواع معرفت سیاسی است که در تمدن اسلامی تولید شده و در آثار مختلف انعکاس یافته است. امروزه فهم و بازتولید این میراث ارزشمند از طریق تحلیل اجزای آن برای اندیشمندان جامعه‌‌ی اسلامی ضروری است. این مقاله با روش تبیینی و با تکیه‌‌‌‌‌‌‌بر منابع معتبر، اجزای دانش سیاسی اسلامی را تحلیل می‌‌‌‌‌کند و می‌‌‌‌‌کوشد تا هدف، موضوع و روش دانش سیاسی اسلامی را به‌‌‌‌‌‌‌مثابه ا...

در دوره قاجار به دلیل کمبود وسایل ارتباط جمعی از یک سو و گسترش سطح عمومی سواد از سوی دیگر باعث شد تا احوالات افرادی از طبقات مختلف(شاهان و شاهزادگان، طلاب و روحانیون، تحصیلکرده­های روشنفکر، شاعران و نویسندگان و حتی مردم عامی) مطرح، بلکه بسیاری از مسائل روز در نامه‏ها بیان ‏گردد که در مکاتبات رسمی و اداری به دلیل‏ مسائل امنیتی و سری، کم‏تر به آن پرداخته می‏شده است. این دوره در حالی که از منظر تا...

ایران سرزمینی است متشکل ازقومیت های مختلف که هر یک اداب خاص خود را دارد و در عین پایبندی به فرهنگ بومی، در چهار چوب فرهنگ ملی، ملت واحدی را می سازند. ماندگارترین و موثرترین و مطلوب ترین هنر متداول در میان مردم عرب خوزستان، هنر شعر است. شعر سرایی در میان ایشان بسیار رواج دارد. و علاوه بر انواع شعرهای فصیح، انواع شعرهای عامی و محلی همچون ابوذیه،میمر، هوسه، موال، نعی، چوبیه، حدو، رکبان، دارمی، نای...

چکیده: موشّح، نوع خاصی از شعر است که در قرن سوم هجری در اندلس(اسپانیای کنونی) به وجود آمد و در پیدایش اوّلین سراینده، اندلسی بودن و حتی در تعریف آن مباحث فراوانی وجود دارد. بسیاری از محقّقین دربارة علّت پیدایش موشّح، اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند. با این وجود، امور زیر را در کتاب‌های قدیم و جدید عامل پیدایش آن دانسته‌اند؛ آواز اسپانیای قدیم، اشعار ملّی و عامی، اشعار تروبادورها (troubadours)، وجود مسمّط، مخ...

چشم زخم از باورهای قدیمی و رایج در جهان و از جمله جهان اسلام است؛ هرچند امروزه این باور کم رنگ شده، ولی هنوز به عنوان باوری عامیانه برجای مانده است. در این پژوهش رد پای این اعتقاد و اهمیت آن در هنر مردم عامی و دستبافته ها به عنوان محمل این عقیده مورد مطالعه قرار گرفته و سیر استحالۀ آن در نقوش مربوط تا دوران معاصر بررسی می شود. هدف از این تحقیق نشان دادن تأثیر اعتقادات در هنر مردمی به ویژه دستبا...