در دوره­های اولیه تشکیل تصوف بتدریج صوفیان با محوریت مشایخ برجسته، خانقاه­ها را به عنوان بزرگترین و گسترده­ترین نهاد اجتماعی متصوفه تشکیل دادند. پس از تثبیت تصوف، خانقاه در عرفان اسلامی- ایرانی به عنوان جایگاه  تجمع مشایخ و صوفیان و در نتیجه تربیت مریدان قرار گرفت. خانقاه­ها نقش و اهمیت بسزایی در پرورش، تربیت و تکامل مریدان داشتند. از آنجا که برای زندگی مسالمت­آمیز گروهی، رعایت آداب و مقرراتی خ...

- مقدمه پیشاپیش بایسته است که به سه موضوع بعنوان مقدمۀ بحث اصلی این گفتار، نگاهی گذرا داشته باشیم: اصول عرفان و تصوف، سیر تکاملی عرفان و نظام هماهنگی لفظ و معنی در عرفان 1-1- اصول عرفان و تصوف آنانکه در راستای پرده برداشتن از اسرار هستی و حل معمای وجود، جرات حرکت یافته اند از دیرباز به دو گروه تقسیم شده اند: فیلسوفان، عارفان. فیلسوفان از عقل و اندیشه و عارفان از سلوک و ریاضت بهره جسته اند. گروه...

عرفان و تصوف اسلامی از بدو پیدایش محملی آرام برای رشد اندیشه ها، سخنان و آیین های فراوانی بوده است. اکثر پیروان این مکتب دینی – اجتماعی تلاش فراوانی در تصفیه درون داشته اند و دیگران را برای خودسازی به شیوه خود دعوت کرده اند. در کنار باورهای دینی و اخلاقی، ابتکارات فکری و رفتاری نیز در بین صوفیان دیده می شود که در جوامع اسلامی مسبوق به سابقه نیست و خود بدان مستحسنات می گویند؛ از جمله این ابتکارا...

ولی و مولی در میان اهل لغت و اصطلاح عالمان دینی به معانی متفاوتی بکار رفته و کاربردهای مختلفی داشته است اما آنچه متیقن است نوعی قرابت حسی و معنوی در آن نهفته است که زنجیره وصل همه کاربردهای این مفهوم می‌باشد. بر این اساس، هر گاه این واژه در امور معنوی به کار رود بر نوعی از نسبت قرابت دلالت میکند و لازمه آن این است که ولی نسبت به آنچه بر آن دلالت دارد، دارای حقی است که دیگری ندارد، و او میتواند ...

خوشنویسی از مهمترین هنرهای اسلامی است و بی گمان در طول تاریخ تمدن اسلام شریف ترین و معنوی ترین هنری است که توسط مسلمانان به کار گرفته شده است . راز این عظمت و اعتبار درواقع چیزی جز پیوند خوشنویسی با کلام وحی و قرآن نیست. نگارش آیات قرآن با زیبایی تمام و عمل به آیات همواره دغدغه خوشنویسان بوده و لذا در سنت خوشنویسی اسلامی روند تعلیم و انتقال دستاوردهای هنرمندانه خوشنویسان با مولفه ها ، باورها و ...

چکیده واژه های عرفان و تصوف، دیرگاهی است که صاحب بخش بزرگی از ذهن و فضای ادبی و تاریخی تاریخ ادبیات ماست. واژگانی که معمولاً مترادف پنداشته می شوند؛ و با تفاوتی جزیی به طور خلاصه، این گونه معنی می شوند: «یافتن حقایق اشیاء به طریق کشف و شهود، سالک راه حق شدن و عالم را مظهر حق دانستن. » جذابیت عرفان و تصوف ایرانی- اسلامی، آن چنان قوی بوده است ، که ذهن و توجه اکثر مستشرقان را به خود جلب کرده است...

ادبیات صوفیانه نگاهی از لون دیگر به الهیات و دین است که در آن، باورها و پنداشت ها تغییر رنگ و معنا داده است. صوفیان مسلمان چون گیاه نورسته ای بودند که ازدامان اسلام برخاستند ولی با نگاهی دیگر به جهان پیرامون خود نگریستند و عوالم معنایی تازه ای ساختند. بی تردید این گیاه نورسته از آبشخور قرآن و سنت که در روایات پیامبر و بزرگان دین از جمله امامان شیعه مندرج بوده، بهره مند گشته است. سخنان، نامه ها ...

آسیای جنوبی از نظر زبانشناسی و فرهنگی یک ناحیه چند گرایانه یا بعبارت دیگر کثرت گرا است که در آنجا نه تنها زبانهای گوناگون آن ناحیه با هم همزیستی دارند و متاثر از همند بلکه حتی زبانهای بیگانه هم بر هم تاثیر متقابل دارند و در دورانهایی  بسیار شکوفا تر و والاتر بوده اند. ادبیات فارسی اولیه که به هندوستان آمد متاثر از عرفان و تصوف بود و مایه های عرفان و تصوف داشت. یکی از آثار مهم آن زمان فواید الف...