قراین و شواهد موجود در برخی منابع نشان می دهد که احتمالاً در سده های ششم و هفتمِ هجری روایتهای شفاهی و نقّالی از بعضی داستانهای شاهنامه وجود داشته است. بر این اساس و به استناد گستردگیِ روایات نقّالی با موضوع ملّی و پهلوانی در سنّت داستانیِ ایران- که بخشی به صورت مکتوب به دست ما رسیده و بهری دیگر به اقتضای ماهیّتِ شفاهی فراموش شده است- در این مقاله این فرضیّۀ محتمل و درخورِ بررسی مطرح شده که شاید مأخذ شماری...

پژوهش حاضر می کوشد تا باورها و سنّت های پیوسته به مفهوم شهریار و شهریاری را در عصر ساسانی بررسی کند. منابع مورد استفاده در این پژوهش، عمدتاً از روایات ملّی ایران، از قبیل شاهنامه ی فردوسی، نامه ی تنسر و کارنامه ی اردشیر بابکان هستند. این پژوهش در یک مقدّمه و سه فصل تنظیم شده است: فصل نخست درباره ی شهر و شهریار آرمانی و بایستگی ها و ویژگی های چنین شهریاری سخن می گوید. در این فصل، همچنین از بنیادی-تر...

داستان هابیل و قابیل در ادامه و کنار داستان آفرینش، یکی از اصلی و اصیل ترین اساطیر انسانی است که جریان روایت آن در حصار زمان و مکان خاص، متوقف نمانده و در سرشت و سرنوشت اعصار، ردّ پایی ژرف برجای نهاده است.مقالة پیش ِرو کوششی است برای بررسی داستان هابیل و قابیل در برخی از رمان های ایرانی و غیر ایرانی از جمله «هابیل»، «افسانة فلوت بداغ»، «سمفونی مردگان» و «فریدون سه پسر داشت»؛ و نیز بررسی تأثیر نوع...

از مباحث مهم و مطرح در جوامع اسلامی آن است که آیا زنان مسلمان می توانند در جامعه حضور یافته و به ایفای نقش اجتماعی خود بپردازند؟ در این صورت، با توجه به این که مشارکت اجتماعی بانوان مستلزم ارتباط و معاشرت با مردان نیز هست، آیا فقه اسلامی که برگرفته از قرآن کریم و روایات وارده از اهل بیت (ع) است، این گونه ارتباط را تأیید می کند یا نه؟ آیا این معاشرت ها محدود است یا مطلق؟ و اگر محدود است چه حد و ...

وطن از عناوینی است که نزد همة انسان­ها و نیز در ادیان آسمانی و بخصوص، دین مقدّس اسلام مورد توجّه بوده و از قداست و احترام ویژه­ای برخوردار است و در آموزه­های دینی به محبّت و مهرورزی نسبت به آن سفارش فراوان شده است. عشق به وطن، میلی طبیعی است که خداوند در بین مخلوقاتش قرار داده است به گونه­ای که حتّی حیوانات نیز به محلّ زندگی خود گرایش غریزی دارند. دین اسلام این میل را مورد توجّه قرار داده و ترک وطن و...

اسلام خواهان عزّت و اقتدار مسلمین در تمام عرصه­ها و از جمله عرصة اقتصادی است و این هدف در پرتو کار و تولید، حاصل می­شود. ازاین­رو، اسلام برای کار و تولید و سرمایه اهمیّت ویژه­ای قائل می­شود و مسلمانان را به حمایت از آنها دعوت می­کند و به منظور رسیدن به عزّت و اقتدار اسلامی، نهادها و افراد مؤثّر در این زمینه را که شامل دولت، تولیدکننده­ها و عموم مردم می­شود به همکاری فرامی­خواند و پیروی از اموری را ...

یکی از مباحث مهم کلامی، موضوع اخذ میثاق از انسان ها در عالم ذرّ می باشد. عالم ذرّ مطابق آیات و متن صریح روایات منقول از ائمه علیهم السلام، مقطعی از حیات انسان ها قبل از عالم دنیا، بوده که خداوند متعال در آن عالم با گردآوری همه انسان ها به صورت ذرّات ریزی که از پشت حضرت آدم علیه السلام خارج کرده بود، به ربوبیت خود، نبوت انبیاء و ولایت ائمه علیهم السلام از آنان اخذ میثاق کرد. این که چرا آن عالم را ف...

روایات عالم ذر دو گونه هستند:روایات مفسره که در تفسیرآیه 172 سوره اعراف وارد شده اند وعدد آن ها به ده ها روایت می رسد وروایات فراوان دیگری که ناظر به آیه 172 سوره اعراف نیستند اما معارفی را از آن عالم بیان کرده اند. ارتباط این روایات با آیه ذر (آیه 172سوره اعراف)قابل انکار نیست واز ملاحظه ومطالعه آن ها به خوبی معلوم می شود که از ماجرایی سخن می گوید که آیه بدان اشاره دارد به ویژه آن که بسیاری از...

چکیده روایات سیره ومغازی پیامبر ? ، یکی از مهم ترین موضوعات تاریخ نگاری اسلامی است که بعد از رحلت ایشان ، مورد توجه راویان و سیره نویسان و تاریخ نگاران قرار گرفت ، و با آغاز تدوین احادیث ، سیره و مغازی پیامبر نیز به صورت مکتوب در آمد و کتاب های مستقلی به وسیله ی ابن شهاب زهری ، موسی بن عقبه ، محمد بن اسحاق ، محمد بن عمر واقدی ، ومحمد بن سعد تألیف گردید و یا همچون محمد بن جریر طبری در ضمن تأل...

تفسیر به جا مانده از امام سجاد?علیه السلام? که به صورت روایت به ما رسیده است، علاوه بر گونه های تفسیری مانند روش قرآن به قرآن، روش عقلی، تفسیر واژگانی و... مباحثی چون بیان اختلاف قرائت، ترسیم فضای نزول، تأویل و جری وتطبیق را نیز دربردارد. اصحاب مفسّر امام سجاد?علیه السلام?، از روش های قرآن به قرآن، تفسیر واژگانی، تبیین مصداقی، ترسیم فضای نزول، قرائت و روش روایی استفاده کرده اند اما تفسیر بطنی ...