موضوع «غزلیات شمس»، اﺛﺮﺟﺎودانه ﻣﻮﻻﻧـﺎ ﺟﻼل­اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ بلخی، بیان مضامین عارفانه و عشق آسمانی است. مولانا در خلال این غزلیات ناب، از نمادهای اسطوره­ای نیز برای تبیین مضامین عرفانی و سایر مفاهیم شعری استفاده کرده است. در این مقاله به بررسی عناصر اسطوره اعم از شخصیت­ها، موجودات و نمادهایی که صبغه و نمودی عرفانی در «غزلیات شمس» داشته­اند، پرداخته­ایم. عناصر، موجودات و شخصیت­های مور...

چکیده : گفتگو در غزلیات شمس حضور گسترده و خلّاقی دارد. همواره در آثار قدیمی ترین شاعران و نویسندگان فارسی زبان، گفتگو به شکل های مختلف رواج داشته است. اگرچه شاعران پیش از مولانا نیز چون سنایی و عطار در آثار خود به گفتگو توجه کرده اند؛ اما در غزلیات شمس تنوّع و گستردگی گفتگوها چشم گیرتر است.غزلیات شمس شامل327 گفتگو است.گفتگوها انواع گوناگونی دارند. در غزلیات گفت وشنود و پرسش وپاسخ میان همه چیز ...

وجود اصیل/ دازاین، انسان تنها و فردیت‌یافته‌ای است که با انتخاب‌های خویش، هم خود را از وجود غیر اصیل و غوطه‌ورشدن در جماعت توده‌ای (کیرکگور)، گله‌ای (نیچه) و داسمنی (هیدگر) رها می‌کند و هم امکان‌ها و موقعیت‌های بسیاری را در برابر الزام، حتمیت و ضرورت برای خویش به‌وجود می‌آورد. امکان‌هایی که او را از رویدادگی‌های زندگی جدا می‌سازد و رو به تعالی به حرکت درمی‌آورد. موقعیت‌های مرزی/ بحرانی نظیر درد...

چکیده: در مورد زندگی مولانا با مصاحبانش، از زمان خود مولانا تا به حال اثرهایی تدوین شده است که این آثار به داستان زندگی مولانا با یارانش به صورت کلّی پرداخته اند و اثری که به طور کاملاً مستقل درباره مولانا و یاران وی در کتاب مثنوی معنوی پرداخته باشد، صورت نگرفته و اگر هم کاری شده است یا به صورت جسته و گریخته بوده و یا مطالب در کتب مختلف و متعدد، پراکنده است. در اینجا باید بیان کرد که این تحقیق...

مولانا با بهره‌گیری از کیفیّت‌های تصویری و ترکیبی حروف الفبا در کلّیات شمس، اشعار بسیار زیبایی سروده است. به‌کارگیری نظریّه‌ای فراگیر در مطالعة این سروده‌ها که زمینه‌های فرهنگی هنر مولانا را پوشش دهد و نتیجه‌ای فراخور یک پژوهش را در بر داشته باشد، نیازی آشکار است. در مقالة حاضر، نگارنده بر پایة آرای چارلز سندرس پیرس به نشانه‌شناسی نگرش‌های حروفی مولانا می‌پردازد و همة سروده‌های حروفی او را گزارش م...

آیرونی از شگردهایی است که در افزایش تأثیر و عمق سخن کاربرد دارد. با توجه به پیشینه طولانی این شیوه، آیرونی به شیوه های مختلف در متون به ک ارگرفته شده است. مطالعات ادبی و فلسفی، گستره ظهور آیرونی را بسیار فراتر از ساختار زبانی اثر نشان داده است. مقاله پیش رو به بررسی شیوه ای در اندیشه و نگاه و زبان شمس پرداخته که ویژگی هایی آیرونیک دارد و در عین حال دقیقا متناظر با آنچه در تعاریف مشهور از آیرونی...

به گواه آثار سایر بزرگان ادبیات فارسی، می‌توان دریافت که شمار قابل ملاحظه‌ای از اشعارِ کلیات شمس، متعلق به مولانا نیست. اشعاری از سلطان ولد، سنایی، عطار، خاقانی و برخی دیگر با تغییراتی، در غزلیات شمس به نام مولانا ضبط شده است. می‌توان آمیختگی شعر شاعران پس از مولانا را با غزلیات شمس، ناشی از اختلاط دستنویس‌ها دانست؛ اما درباره اشعار شاعران پیش از مولانا، نظیر سنایی و عطار و...، می‌توان گفت که بی...

شمس تبریزی هم‌چنان یکی از چهره‌های ناشناخته تاریخ عرفان و ادب ایرانی- اسلامی است. بخش مهم شناختی که از او داریم، مدیون مولانا جلال‌الدین محمد بلخی است که شعر و عرفان خود را ارمغان او می‌داند و معانی آثارش را عطایا و افاضات وی. امّا شمس خود سخنانی دارد که در «مقالات» او گرد آمده است و دسترسی بدان را مدیون محمّد علی موحّد هستیم. این یادداشت‌ها با مطالعه تحلیلی از همان مقالات فراهم آمده و گفته‌های بی...

بختیاری به عنوان یکی از نیروهای قدرتمند عشایر در ایران در انقلاب مشروطه بویژه پس از استبداد صغیر نقش موثری ایفاد نمود. اما این ایل از دو سوگرفتار اختلافات ایل بود که این اختلافات بر سر مشروطیت نمود بیشتری پیدا کرد. بختیاریها از یک سو اختلافاتی با دو ایل همسایه یعنی قشقایی و عرب داشتند و از سوی دیگر در درون خود بر سر مشروطیت تضاد بسیار داشتند. علیقی خان سردار اسعد و سایر خوانین بختیاری بویژه خوا...

چکیده شهنامة چنگیزی یا تاریخ منظوم مغول، یکی از مثنوی های تاریخی فارسی است که شمس الدّین کاشانی آن را در ابتدای قرن هشتم سروده است. این اثر که در بحر متقارب و به تقلید از شاهنامة فردوسی سروده شده،به نظم شدة بخشی از جامع التّواریخ رشیدالدّین فضل الله همدانی است. شمس الدّین کاشانی، این منظومه را همزمان با جامع التّواریخ(703 ه.ق) سروده است،از اینرو شهنامة چنگیزی از منابع دست اوّل تاریخ مغول و به ویژه،...