در ابتدای قرن اخیر شعر فارسی دستخوش تحولات ساختاری بسیاری قرار گرفت. این تحولات رفته­رفته شعر کلاسیک فارسی را دگرگون ساخت. می­توان گفت رباعی از قالب­هایی است که به دنبال جریان مزبور در دو دهۀ اخیر تحت تاثیر سنت­شکنی­های نوآورانه قرار گرفت. این تحولات گاه،  با ظرافت­های نوآورانه وگاه با بدعت­های صورت­مآبانه همراه بود. فرضیۀ نگارندگان آن است که رباعی معاصر به عنوان قالبی پیشتاز در نوآوری­های زبان...

از دیرباز دانشهایی چون بدیع، معانی و بیان، عروض و قافیه و... به عنوان معیارهایی برای زیبایی‌شناسی عناصر ادبی و ارزشیابی شعر و نثر فارسی و عربی به کار می‌رفته و زمینه‌ساز نوعی نقد روشمند بوده است. از این رو، امروزه ما نیز ناگزیریم که این گونه آثار علمی را به سبب اشتمال بر ابزارهای نقد ادبی با دقّت تمام بررسی کنیم. نفوذ عمیق و حضور بلامنازع زبان و ادب فارسی در شبه قاره هند منجر به پیدایش آثار گران...

رباعی به‌دلیل ویژگی‎هایی که نسبت به سایر قالب‎های شعری داشته، ‏قرن‎ها مورد توجه ادیبان بوده است. یکی از این ویژگی‎ها دارا بودن وزن‎های متعدد ‏و متنوّع آن است؛ از طرفی دیگر، رباعی به‌عنوان قالبی که می‎تواند در برگیرنده‎ی ‏موضوعات و مضامین گوناگون باشد، همواره مورد توجّه اکثر شاعران قرار گرفته ‏است. با توجه به این مطلب، در این نوشتار، رباعیات خاقانی از لحاظ تنوّع عروضی ‏و موضوعی مورد بررسی قرار می‌گ...

هدف مقاله حاضر بررسی دشواری­ها، امکانات و ارائه راهکارهایی برای چگونگی  تطبیق آرایه های  ادبی در زبان فارسی و انگلیسی است. در راستای این هدف، نگارنده علاوه بر معرفی دشواری­ها و مقدوریت­ها، به طور کلّی، به تطبیق چند آرایه ادبی در زبان فارسی و انگلیسی پرداخته است.  با داشتن ادبیّاتی غنی، بررسی تطبیقی جنبه­های مختلف دو زبان و یا بیشتر، از جایگاه محکمی برخوردار است. مطالعه و مقایسه آرایه­های  بدیعی، ...

 «مطلع» از متون بلاغی ـ عروضی قرن یازدهم هجری است که رضی‌الدّین محمد‌ بن محمد‌شفیع مستوفی از وزرای ادیب عصر صفویه، آن را به نگارش درآورده ­است. این اثر به اشاره خلیفه سلطان مازندرانی، وزیر دانشمند دربار صفویان، نوشته شده و به او نیز اهدا شده ­است. موضوع کتاب؛ عروض، قافیه، معانی، بیان و بدیع است. و بر پایه آثار بلاغی و عروضی قبل از خود؛ بویژه حدائق‌السحر، معیار‌الاشعار، معیار‌جمالی تألیف شده­است....

هدف مقاله حاضر بررسی دشواری­ها، امکانات و ارائه راهکارهایی برای چگونگی  تطبیق آرایه های  ادبی در زبان فارسی و انگلیسی است. در راستای این هدف، نگارنده علاوه بر معرفی دشواری­ها و مقدوریت­ها، به طور کلّی، به تطبیق چند آرایه ادبی در زبان فارسی و انگلیسی پرداخته است.  با داشتن ادبیّاتی غنی، بررسی تطبیقی جنبه­های مختلف دو زبان و یا بیشتر، از جایگاه محکمی برخوردار است. مطالعه و مقایسه آرایه­های  بدیعی، ...

مقالة پیش رو که «تجلی عناصر بلاغت در چامه‌های سعدی» نام دارد، حاوی مباحثی پیرامون بلاغت و توابع آن در چکامه‌های مدحی و وصفی شیخ شیراز ـ سعدی ـ است. در این تحقیق، قصاید سعدی از دیدگاه سه حوزة زیباشناسی سخن (معانی، بیان و بدیع) به طور جامع و دقیق بحث و بررسی شده است. در آغاز مقاله به برخی از عناصر موسیقایی سخن مانند وزن، قافیه و ردیف، به دلیل اهمیت آنها در گستردگی‌های زبانی، افزونی و انسجام‌بخش...

فصل اول: معرفی اسفندقه، برای معرفی اسفندقه از کتب تاریخ و جغرافیای کرمان و نظرات مردم اسفندقه مدد جستیم. فصل دوم: آداب و رسوم، برای جمع آوری مطالب مربوط به آداب و رسوم به میان مردم شتافتم، با آنان گفتگو نمودم. در بعضی از مراسمشان شرکت کردم و به تهیه یاداشت و عکس پرداختیم. فصل سوم: ضرب المثل ها و کنایات ، ضرب المثل ها در میان مردم و از زندگی مردم پدید می آیند. این جملات کوتاه و زیبا مولود اندیشه...

شعر فارسی در عهد صفوی با نام سبک هندی یا سبک اصفهانی شناخته می‌شود. شعری که در فاصله‌ی این صد و پنجاه سال در ایران و هند متداول بود با شعر فارسی دوره‌های قبل، چه از جهت فکر و چه از جهت زبان و شیوه‌ی بیان، تفاوت‌های آشکاری داشت. ویژگی‌های مهم شعر این دوره چنین­اند؛ فکری: حرمان، جستجوی معنی بیگانه، تناقض، انعکاس اندیشه‌های عرفانی، مخالف خوانی.  ادبی: اغراق، ابهام، حس­آمیزی، تشخیص، تکرار (تکرارِ مض...