میرزا محمد علی خان سدهی اصفهانی، متخلّص به سروش (1285-1228 ه.ق)، از شاعران بنام دوره بازگشت ادبی است؛ که قصایدش تقلیدی از قصیده سرایان نامی دوره غزنوی است؛ تا آنجا که به فرّخی قرن سیزده ملقّب شده است. وی در قصاید خود، ریزه کاری های زبانی سبک خراسانی را به کار برده است. از وی‍‍ژگی های فکری سبک خراسانی سروش می توان به بهره گیری از اسطوره های ایرانی، عشق مجازی و زمینی، واقع گرایی، روحیه شاد باشی و ...

سنایی یکی از بزرگترین شاعران قرن ششم است که درتغییر سبک شعر فارسی و ایجاد تجدد در آن موثر بوده است. رساله حاضر به منظور آشنایی هر چه بیشتر ادب دوستان با قصاید زهدیه سنایی، در هفت فصل تدوین شده است. در فصل اول به ذکر مقدمه، روش تحقیق، پیشینه تحقیقات و معرفی نسخه های خطی پرداخته شده است. فصل دوم به بررسی اجمالی زندگی و تحولات حیات و آثار سنایی اختصاص یافته است. در فصل سوم به تناسب موضوع پایان نام...

خواجه مجدالدّین هبه الله بن احمد (یا محمد) همگر معروف به مجد همگر شیرازی (607 – 686 ه. ق.) از شاعران پرآوازۀ قرن هفتم است که در خدمت پادشاهان سَلغُری فارس و خاندان جوینی مقرّب بوده و آنان را مدح گفته است. او ملک الشعرای چند تن از اتابکان فارس و مرجع داوری های ادبی روزگار بوده است.دیوان او مشتمل بر قصاید، غزلیات، ترکیب بندها، قطعات و رباعیات است. او در قصیده دنباله رو شاعران خراسان و آذربایجان است و...

سعدی یکی از معدود شاعران زبان فارسی است که به واسطه نفوذ آثارش، حضوری دائمی، عمیق و اثربخش در فرهنگ ایرانی داشته است. در این مقاله تلاش شده تا رابطه میان بخشی از اشعار این شاعر یعنی قصاید وی، که عموماً لحن و محتوایی وعظ‌آمیز، خطابی و دینی و اخلاقی دارد، با اصول و مبانی مکتب کلام اشعری به‌طور دقیق و مستند بررسی شود. بدین منظور پس از ارائه تعریف؛ ویژگی‌ها، و دلایل پیدایش علم کلام، به بحثی تاریخی د...

اخوان ثالث، از شاعران بزرگ معاصر، هر چند در عرصة شعر فارسی به شاعری نوپرداز شهرت یافته است، بخش های فراوانی از دفترهای شعری او را قالب های گوناگون سنتی دربرمی گیرد. در این مقاله، سبک زبانی 32 قصیدة اخوان بررسی و تحلیل شده است تا نشان داده شود اخوان در این قالب سنتی تا چه حد به رعایت قواعد و ضوابط زبان کهن پای بند بوده است و چقدر از توانش زبانی خود و عناصر زبان امروز بهره گرفته است و درنهایت با ...

دیوان حکیم سنایی غزنوی که مجموعا قصاید، غزلیات و رباعیات او را شامل می شود، از جمله دیوانهایی است که تاکنون بیش از یک تصحیح از آن صورت نگرفته است...

وحید قزوینی از خاندانی است که در خدمت های دیوانی روزگار می گذرانید و مانند بسیاری از دیوانیان عصر صفوی، شاعر بود و اتفاقاً شاعری پر کار نیز بود. اشعار وحید در موضوع هایی متفاوت چون مضامین حماسی تا غنایی و اخلاقی و شهرآشوب سروده شده است. سبک اصلی شعر او سبک اصفهانی یا هندی است که سبک شاعران عهد صفوی است. در این مقاله ویژگی های سبک قصاید وحید، زبان (واژگان و نحو) و بیان (عناصر بلاغی) را بررسی نمود...

در تاریخ ادبیّات ایران پس از اسلام، شاعران هر عصر چنان متأثّر از محیط خود بوده‏اند که‏ در آثارشان اطّلاعات مفیدی درباره تاریخ سیاسی، اجتماعی‏ و تمدّنی عصر خود برجای گذاشته‏اند و در قالب‏های گوناگون شعری از وضع زمانه خود سخن‏ گفته‏اند؛ به گونه ای که حتّی مورّخان می‏توانند با استفاده از این اشعار، به درک درست‏ و کاملی از تاریخ جامعه و فرهنگ آن زمان دست پیدا کنند. یکی از حوادث و وقایع تاریخی ایران در قر...