ضعف دستگاه خلافت عباسی و روی کار آمدن حکومت های شیعی در قرون 4و5 هجری باعث گردید شیعیان از آزادی های نسبی برخوردار شوند. تأسیس حکومت های مستقل و مقتدر در ایران و بین النهرین یکی از آروزهای ناتمام مردانی مانند مرداویج و دیگران بود که فرزندان بویه ماهیگیر به چنین آرزویی جامعه عمل پوشانده و توانستند اولین حکومت مستقل شیعی را در بخش های وسیعی از ایران و عراق تأسیس نمایند. آل بویه،مذهب شیعه امامیه ...

چکیده: ابو الحسن محمد بن حسین معروف به شریف رضی، از سرآمد شعرای قرن چهارم هجری است، که در جهان عرب نامی جاویدان از خود باقی گذاشت. او از طبع شعری بالایی برخوردار بود چنان که در سن ده سالگی به عالم شعر روی آورد. دیوان شاعر شامل اغراض شعری مختلفی است که در میان آنها به دو غرض مدح و فخر بیشتر از دیگر اغراض پرداخته است. معانی موجود در این دو غرض شعری جز در موارد اندکی تقلیدی از پیشینیان است که شاع...

عوامل متعدد سیاسی، اجتماعی، مذهبی و... در روند انحطاط اقتصادی بغداد در عصر دوم خلافت عباسی تأثیر داشته‎است. این پژوهش، دو متغیّر شرایط اقلیمی و سیاست‎گذاری‎های اقتصادی را به دلیل تأثیر مستقیم بر انحطاط اقتصادی بغداد بررسی کرده و با رویکردی تاریخی و با استفاده از داده‎های برگرفته از منابع تاریخی و جغرافیایی و با روش تحلیلی ـ تبیینی، در صدد پاسخ‎گویی به این پرسش است که شرایط اقلیمی و همچنین سیاست‎...

ایرانیان در ادوار گذشته با نورافشانی ها و آتش افروزی ها، جشن و شادی هایشان را در اعیاد باستانی رونق می بخشیدند. در این میان، سده با آتش و آ تش افروزی انس و الفت بیشتری داشت! به نحوی که بعدها در عصر اسلامی عنوان «عیدالوقود» به خود گرفت. در پژوهش حاضر، با نگاهی اجمالی به تقدّس آ تش در نزد ایرانیان و با درنظرگرفتن ماهیت غیر اسلامی این عید، به چالش های به وجودآمده در تصادم آیین اسلام با عید سده اشار...

در آغاز قرن سوم با موافقت خلافت عباسی، خاندان دهقانی سامانی، بر نواحی مرزی قلمرو اسلامی در شرق ماوراء النهر مسلط شده و به تدریج بر دامنه قدرت و قلمرو آن اقزوده شد تا اینکه همه نواحی شرقی قلمرو اسلامی از جبال تا رود طراز را زیر سلطه گرفت. در ابتدای امر، علاوه بر پیوند سیاسی و مذهبی، دعاوی استقلال طلبانه صفاریان و علویان طبرستان علیه خلافت عباسی، عامل تحکیم روابط آنها با خلافت عباسی شد. اساس مناس...

در سرتاسر خلافت عباسی، حتی در مقاطعی که خلفا صرفاً قدرت ظاهری داشته و بازیچه ای بیش نبوده اند، سلاطین و حکّام محلی برای تقویت حکومت و اثبات مشروعیت خویش، می کوشیده اند تا برخی رفتارهای نمادین، خود را معتقد و وفادار به خلافت بنمایانند. نقش تأیید خلفا با مشروعیت بخشیدن به حکومتهای فرمانروایان مستقل، برای مسلمانان چندان اهمیت داشت که حتی پس از سقوط خلافت عباسی به دست هلاگو و به قتل رسیدن خلیفه نیز، ...

با تشکیل نهاد خلافت به خصوص در دورۀ عباسی، ایرانیان نیز با هدف بازیابی قدرت و هویت سیاسی خویش، نهاد سلطنت را تاسیس و با خلفای عباسی به رقابت و گاه دشمنی پرداختند. در دوره خوارزمشاهیان، خلفا و سلاطین با بهره گیری از عوامل مختلف از جمله سیاست های مذهبی، در پی بسط و توسعه قدرت و قلمرو خود بودند. عراق عجم مهمترین منطقه محل نزاع این دو نهاد در این دوره، به آوردگاه خلفای عباسی و خوارزمشاهیان و متحدان...

 بررسى و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در »تفسیر المنار« اثر محمد عبده و رشید رضا است.  نگارنده تفسیر المنار به روایات تفسیرى و از جمله روایات اسباب نزول بى اعتنا است و با دیده تردید بدانها مى‌نگرد. نویسنده، نخست از شاخصه‌هاى اجتماعى و اصلاح گرایانه تفسیر المنار سخن مى‌گوید و ضمن یاد کرد تفاوت‌هاى شیوه تفسیرى محمد عبده و رشید رضا، مؤلف تفسیر المنار را رشید رضا مى‌داند و موضع نقادانه رشید رضا را ...

یکی از موضوعاتی که عرفا بدان بسیار اهمیت داده اند، مقام رضا می باشد. رضا که در لغت به معنی خشنود شدن است، در نزد اهل سلوک لذت بردن در هنگام بلا و شادمانی دل است به جریان قضا و خروج از رضای نفس و آمدن در رضای حق است. آیات و احادیث فراوانی در باب رضا وجود دارد که اهمیت این موضوع عرفانی را بیان میکند. امام خمینی (ره) مرتبه اعلای رضا را از اعلا مراتب کمال انسانی و بزرگترین مقامات اهل جذبه و محبت ...

یکی از مهم ترین ارکان معنویت در انسان مومن، خودسازی و پشت سرگذاردنِ مقامات سیر الی الله است که با عبادت و بندگی خالصانه خالق هستی میسر میباشد. انسان در اثر قرب به پروردگار چنان اطمینان مییابد که جز به خداوند نمیاندیشد. در این حال او همه چیز را مقهور و مغلوب اراده الهی میداند، به همین جهت رنج و آسایش، فقر و غنی یا بیماری و سلامتی آرامش او را بر هم نمیزند و خود را تسلیم فرمان پروردگارش میکند. قر...