بسمه تعالی مبانی فلسفی نقش زیرساختی در علوم ایفاء می کنند، و آموزه های خاصِ هر مکتب فلسفی، مایه ی تشخص علوم، به هویتی خاص و ممتاز، نسبت به علومِ نشأت گرفته از اصول سایر مکاتب فلسفی، می گردد. زیبایی شناسی نیز از این امر مستثنی نبوده و (هرچند که تا کنون در فرهنگ اسلامی و مکاتب فلسفی آن، به صورت مدون، تالیف و به رشته ی تحریر در نیامده اما) می تواند در دستگاه فلسفی حکمت متعالیه به صورتی کاملا (متمای...

ملاشمسای گیلانی، یکی از چهره‌های درخشان و نامدار سدۀ یازدهم هجری، در مکتب فلسفی اصفهان است که همچون بسیاری از بزرگان حکمت در عصر خودش، از جمله ملاصدرا و میرداماد، در تمسک جستن به آیات و روایات، برای اثبات مباحث فلسفی، دستی توانا داشت. او که از شاگردان نامی میرداماد بود، بیشترین تأثیر را نیز از او پذیرفت و سبک مشاییان و مبنای فکری آنها را از محضر او آموخت. ملاشمسا در برخی از مباحث فلسفی از قبیل:...

از نظر نویسنده دانشجویان تاریخ، نسبت به تاریخِ اندیشه و متفکران غربی بی‏اطلاعند؛ چرا که یا از خواندن متون فلسفی گریزانند و یا با زبان‏های لاتین آشنایی ندارند. از این‏رو ایشان بر آن شده‏اند تا با طرحِ چکیده اندیشه‏های مطرح شده در غرب، امکان مقایسه‏ی اصول و مبانی آن را برای دانشجویانِ تاریخ فراهم آورند. ایشان در کتاب آموزشی که بدین منظور نوشته‏اند، مکاتب تاریخ‏نگاری در غرب را از رنسانس تا عصر جهانی‏...

  استرآبادی موسس مکتب اخباریگری در قرن 11 بوده و چنانکه در همین مقاله خواهد آمد، نظریه ی خاصی در باب ایمان دارد که کاملا مورد توجه علامه مجلسی قرار گرفته است. لازم است بدانیم که علامه مجلسی هم آگاهی خود را و هم تاثیر خود را از نظریات ایمان شناختی استرآبادی نشان داده اما بدون اینکه ابهامات و نارسائی های نظریه استرآبادی را اظهار نماید به رفع نقیصه ها و ایضاح ابهامات ایمان شناسی مجلسی پرداخته است،...

هدف این نوشتار ارائه مبانی هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه مکتب رئالیسم انتقادی است و سعی می‌شود نگرش این مکتب را در ارتباط با جهان اجتماعی و رویداد‌های درون آن توضیح دهد و نشان دهد چگونه می‌توان با استفاده از مبانی این مکتب به تبیین بهتر واقعیت اجتماعی دست یافت. اگرچه این مکتب از جهت هستی‌شناسی، رئالیست و از بابت معرفت‌شناسی، تفسیری ـ هرمنوتیک است اما انتقاد‌های جدی به این دو مکتب دارد و هر دو مک...

چکیده: اندیشه های اخلاقی سعدی بر اساس فلسفه رئالیستی (واقع گرایی) در کتاب گلستان بنیان نهاده شده است. و در مقابل، دنیای آرمانی وی در اثر دیگرش بوستان جلوه گر است. درگلستان، سعدی هم از فضایل عالی بشری سخن گفته و هم از اغراض و تمایلات پست و فرومایه سخن به میان آورده است. این پژوهش بر آن است تا ضمن اثبات مبانی فلسفی و مکتب اخلاقی سعدی بر پایه مکتب فلسفی واقع گرایی، به اصول تربیتی و اخلاقی سعدی ...

چکیده در این مقاله سعی می کنم نشان دهم که با وجود اختلاف زمانی یا تاریخی و جغرافیایی بین فلسفه مکتب کیوتوی ژاپن در قرن بیستم و حکمت اسلامی شباهت های درخور تأملی برای مطالعات تطبیقی وجود دارد. بنابراین به نظر نگارنده «امکان گفت وگو» بین این دو تصورشدنی است. با این حال، این مقاله ادعا نمی کند که تطبیق کامل و منطقی بین این دو مکتب قابل حصول خواهد بود. مکتب کیوتو در ذن بودیسم سنتی ژاپنی و تفکر عرفا...

فلاسفه جزء اولین کسانی بودند که به حافظه توجه نمودند و سعی در کشف ویژگی ها و ارائه مفهومی روشن از آن داشتند. نگاه فلسفی صرف‘ پاسخگوی سایر سؤالات بشر در خصوص توانایی های حافظه در امور مختلف نبود. از این رو‘ روانشناسی با هدف بررسی دنیای ذهنی انسان ازدرون فلسفه زاده شد و تلاش کرد تا جایگاه حافظه را در فرایند یادگیری‘ بررسی و تبیین کند. بسیاری از شناخت علمی انسان از حافظة خود‘ مبتنی بر یافته های یک...

علم و اندیشه سیاسی اسلامی، با نگرش الهی و براساس بنیادهای دینی در حالی آغاز شد که قرون متمادی از زوال اندیشه‏پردازی می‏گذشت. سنت اگوستین، به عنوان بنیان گذار فلسفه سیاسی مسیحیت، آخرین میراث دار برجسته سنت علم و اندیشه سیاسی، نه تنها مسیحیت، بلکه روم و یونان بود، وی آخرین حلقه از حلقه‏ های پی در پی سیر زنجیروار علم و اندیشه از ابتدا در سایر ملل و مکاتب باستانی و قدیم قبل از اسلام محسوب می ‏گردد....