عارف برای تبیین مبانی عرفان، تعلیم به مخاطبان و بیان احوال و مواجید خود، زبان خاصی به‌کار می‌گیرد که اصطلاحاً زبان عرفانی خوانده می‌شود. شناخت مفاهیم عرفانی و مسائل مربوط به آن مستلزم شناخت ابعاد مختلف زبان عرفانی است. یکی از موضوعات تحقیق و بررسی زبان عرفان، طبقه‌بندی آن است. با توجه به اقوال عرفانی، می‌توان زوایای مختلفی از زبان را تبیین کرد، ازاین‌رو بهتر است این طبقه‌بندی مبتنی‌بر متون عرفان...

در میان آثاری که شرق شناسان نوزده به ربان و ادبیات اروپا ترجمه و معرفی کرده اند آثار سعدی جایگاه ویژه ای دارند. رالف والدو امرسون شاعر استعلاگرای امریکایی نیز که از طریق هیمن ترجمه ها با آثار سعدی آشنا شده است. بسیاری از باورهای عارفانه و لاهوتی خود را در یعدی باز می بیند. ا. که مادی گرایی وظاهر پرستی زمانه خود را نمی پسندد شیفته اندیشه های سعدی و نگاه شرقی او به واقعیت زندگی می شود. و این شیفت...

فهم و تحلیل بطون متون عرفانی و زبان خاص عرفا همواره از اهداف پژوهشگران ساحت عرفان است. گرچه نظریاتی برای تحلیل متون طرح ریزی شده است و بسیاری از آثار بر اساس آن الگوها بررسی و تحلیل شده است لیکن به کارگیری نظریات تحلیل متون ادبی برای تحلیل زبان عرفا همیشه مقرون به صواب نبوده است و گاه به نتایجی منجر می شود که با روح عرفان اسلامی ناسازگار است. یکی از علل این ناسازگاری نتایج تحلیل این است که این ...

موضوع انسان کامل از گذشته تاکنون همواره از مباحث مورد تحقیق در ادب عرفانی و فارسی بوده است و برخی از بزرگان ادب فارسی مانند سنایی، مولوی، عطار و... به داشتن آرای عرفانی در این باره مشهورند؛ برخی نیز بیرون از دسته عرفا هستند که در آثارشان رگه‌هایی از عرفان دیده می‌شود مانند حکیم نظامی گنجوی در این جستار تلاش بر این است که یکی از موضوعات اصلی تفکر عرفانی اسلامی یعنی سیمای پیامبر اکرم (ص) به عنوان...

در میان آثار ادبی فارسی، متونی با افق­های وسیع انسانی– جهانی نگاشته شده‌اند که مایه‌وری و مانایی آن­ها مرهون تناسب، تلازم، اتحاد و درهم‌تنیدگی صورت و معنا با یکدیگر است. این آمیختگی، درعین‌حال در آثار ادبی برجسته عرفانی مهیاترین زمینه تأویل و رمزکاوی به‌شمار می‌آیند و به سبب عطش مخاطبان هر دوره به نویابی، از ظرفیت­هایی فراوان برای بازخوانش برخوردارند. با در نظر گرفتن چنین وجه ماهیتی ادبیات عرفا...

ه شُکر از مقامات عرفانی است که بر خاستگاه قرآنی و دینی تکیه دارد و در میراث ادبی اخلاقی و فرهنگی به جا مانده ازصوفیه از برجستگی و نمود قابل ملاحظه ای بر خوردار است ؛ به طوری که هم در آثار منظوم و هم در آثار منثور عرفانی بدان توجه شده است و عرفا ذیل این مقام عرفانی ، موضوعات بسیاری را مطرح نموده و به آن ها پرداخته اند.در این پژوهش تلاش شده است تا این مقام عرفانی در آثار عرفانی منظوم از قرن چهارم...

در این جستار، ضمن بیان دغدغه های مشترک حکیم ترمذی و ابن عربی حول مسائلی نظیر حکمت، ولایت، تأویل و منازل قرب، به دیدگاه هایی که نخستین بار حکیم ترمذی مطرح نموده و ابن عربی برمبنای آن ها نظریه پردازی کرده، اشاره شده است. مفاهیمی مانند منازله، مُلک الملک، عبودت و ختم ولایت در آثار حکیم ذکر شده و ابن عربی به شرح آن ها پرداخته است. همچنین، طرح بحث از اجزای نبوت و تحدث برای ابن عربی زمینه ساز پیدایش ا...

معاد و چگونگی زندگی پس از مرگ از مسائل پیچیده و شگرفی است که ادیان مختلف و مکاتب گوناگون کلامی، فلسفی و عرفانی -هریک به­گونه­ای- به آن پرداخته، و کوشیده‏اند تا پرسش‏های بشر دربارۀ آن را پاسخ گویند. در این میان، عرفا جایگاهی ویژه و مهم دارند، زیرا معاد را با بیان تجارب خویش توصیف ‏می‏کنند. ازجمله عارفانی که به این مسئله توجه بسیار داشته، ابوالمجد مجدودبن­آدم سنایی غزنوی، شاعر و عارف نامی سدۀ پنج...

چکیده: عرفان اسلامی برخلاف دیگر شاخه­های علوم اسلامی، تنها درمیان قشر اندیشمند و عالم باقی نماند و با مخاطب قرار دادن عموم مردم، جریانی باعنوان تصوف را در جامعۀ اسلامی ایجاد کرد. بحث بر سر شرعی بودن یا نبودن عرفان اسلامی، عالمان متشرع را در دو گروه مخالفان و موافقان عرفان نظری قرار داد. در دورۀ صفوی اندیشه­های ضد تصوف در آثار عالمان متشرع و فقیهان، بیشتر نمایان می­شد که با انگیزه­های مذهبی و  ر...