علاء الدوله سمنانی شیخ ابوالمکارم رکن الدین علاءالدوله احمد بن محمد بن احمد بیابانکی سمنانی از بزرگان تصوف ایرانی و از شاعران و نویسندگان سده های هفتم و هشتم هجری قمری بود. سلوک و صحبت با شیخ عبدالرحمن اسفراینی از روندهای مهم در زندگی روحانی علاءالدوله بود. شیخ علاءالدوله سمنانی در تصوف معتقد به میانه روی بود و در زمینه اجرای دستورهای دین اسلام و سازگاری باورها با اصول دین سخت گیر بود. این پا...

کتاب " بیان معانی الفاظ القرآن " تصنیف علی ابن عبدالله بن عباس ( فو : 118 ه.ق)- که در ضمن مجموعه ای مخلوط از رسائل قرآنی است – در اصطلاح قرآن پژوهان ، در فن وجوه و نظائر قرآن کریم است . این کتاب ، اثری مستقل و ارزشمند در این زمینه به شمارمی آید و در آن ، وجوه معنایی 72 واژه از قرآن آمده است . دانشمندان ، کهن ترین اثر در این فن کتاب را " الاشباه و النظائر " مقاتل ابن سلیمان بلخی (فو : 150 ه.ق...

اعتبارسنجی روایت «کُلُّ بَنِی آدَمَ خَطَّاءٌ، وَ خَیْرُ الْخَطَّائِینَ التَّوَّابُونَ» و تبیین ارتباط احتمالی آن با آموزه گناه اولیه در آیین مسیحیت، مسأله اصلی مقاله حاضر است. اعتبار سنجی اسناد روایت نشان داد که صحت سندی آن به دلیل حضور انس بن مالک و علی بن مسعده، مخدوش است؛ چرا که بر پایه دیدگاه رجالیان، احتجاج به علی بن مسعده به علت عدم توافق ثِقات برصحت اخبار وی مشکوک است. دروغگو بودن انس بن مالک بر پایه برخی از مستندا...

     گفتار حاضر به معرفی انتقادی احوال و آثار علی بن طیفور بسطامی ـ دانشور، مترجم و مؤلف ایرانی مقیم هند ـ در سدة یازدهم هجری قمری می‌پردازد. این چهرة شاخص فرهنگی خراسان در هند، با وجود تالیف و ترجمة آثار متعدد در حوزه‌های علوم دینی، ادبی و زبانی در منابع فارسی چندان مورد توجه قرار نگرفته، آنچه در این منابع دربارة معرفی احوال و نوشته‌های وی آمده، اندک و غالبا پراکنده و مشتّت و گاه متناقض است. در...

کمال‌الدین علی محتشم کاشانی که به چکامۀ معروف عاشورایی خود شهره است، در فن شاعری و ترکیب‌بند جاودانش محصول زمینه‌هایی از آثار سرایندگان نسل‌های پیش از خود است. در این جست‌وجو به بازخوانی اجمالی سه مورد که دارای ظرفیت زمینه‌سازی کسب دانش شعر و مرثیه از سوی این شاعر آیینی است، پرداخته می‌شود که عبارت‌اند از: مولانا حسن کاشی، عارف و شاعر سده‌های هفتم و هشتم هجری؛ نورالدین حمزه بن علی معروف به آذری...

موضوع این رساله بررسی قیامهای شیعی است که پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) و به طرفداری از خلیفه بر حق آن حضرت شکل گرفت از جمله در دوران امامت حضرت علی (ع) و امام حسن مجتبی (ع) و قیام جاودانه حضرت سید الشهداء و تأثیر این نهضت بر ادب عربی ان چنانکه آثار منظوم و منثور باقیمانده از آن هم چنان بر تارک ادب عربی می درخشد. بررسی « ادب خطابه » « ادب رسائل » « ادب رجز » و « ادب رثاء » از عناوین اصلی این رسال...

از جمله نیایش¬ها و مناجات سرشار از مضامین بلند و والای عرفانی، دعای عرفه ی امام حسین (ع) است که با تعابیر متعالی عرفانی، روح و جان هر عاشق دلباخته و تشنه ی معرفت را به دریای معارف توحیدی رهنمون می¬سازد. امام حسین (ع) در این دعای پر محتوا و شیوا، عالی ترین مضامین توحیدی را در قالب کلماتی دلنشین بیان می¬کند و راه و روش بندگی و تضرع و درخواست نیاز از درگاه متعالی را به همگان می¬آموزد. از مشهورترین...

موضوعی که در این نوشتار مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته شده اندیشه های کلامی زید بن علی بن الحسین (علیهما السلام) در منابع مختلف شیعه، اهل تسنن, زیدیه وآثار منسوب به زید است. این مجموع? علمی تحقیقی بر آن است تا با انعکاس دیدگاه ها و باورهای کلامی زید از منابع پیش گفته، نظریه ها و اندیشه های ادعا شده در مورد زید را گرد آوری و بررسی کرده, زمینه را برای بررسی صحت و سقم این مدعیات فراهم سازد. با گردآ...

این تحقیق به تصحیح رسال? «فُصول» خواجه نصیر الدین الطوسی(597-672 ق)، ترجم? عربی آن از رکن الدین محمّد بن علی الجُرْجانی الاسترآبادی(زنده در 697 و 728)، و یکی از شروح آن با عنوان «الأنوار الجلالیه للفصول النصیریه» اثر مقداد بن عبدالله السُیُوری الحِلّی (-826 ق) پرداخته است. فصول کتاب کلامی کوچکی است با عباراتی موجز در اصول عقاید شیع? دوازده امامی به زبان فارسی. جرجانی شاگرد علامه حلی(648-726) و شارح مَبا...