« رفتار امام علی(ع) با کارگزاران حکومتی» یکی از مهم ترین موضوعات مورد بحث درباره حکومت علوی است. علاوه بر این، « بررسی تأثیر رفتارهای امام علی(ع) با کارگزاران حکومتی بر روش امام خمینی(ره)» موضوع دیگری است که می تواند الگو برداری نظام جمهوری اسلامی از حکومت علوی به ویژه در حوزه یاد شده را به وضوح بنمایاند. در این پژوهش ، ابتدا رفتار امام علی(ع) با کارگزاران در دو حوزه کنش و واکنش تقسیم بندی و ع...

نوشتار حاضر بر آن است تا با بررسی روش مواجهه پیامران با گروه ها ی مخالف و نحوه برخورد مخالفان با ایشان و جایگاه آزادی و جایگاه آزادی بیان در سیره انبیا نشان دهد جوامع دارای آزادی بیان به انبیاء نزدیک ترند تا جوامعی که در قبضه استباد حتی از نوع دیکتاتوری صلحاء گرفتار آمدند و هیچ چیز برای بشر از انتخاب آزادانه راه انبیاء و عبودیت مسبوق به حریت بهتر نیست. نویسنده برای رسیدن به این هدف ابتدا شیوه ت...

نهج البلاغه‌که در زبان دانشمندان مسلمان به برادر قرآن شهرت یافته، همانند قرآن عظیم است؛ چه، قرآن کتابی است آسمانی و خداوند- عزّ و جلّ- آن را با زبان پیامبر اعظم، خاتم انبیا (ص) بیان فرموده و نهج البلاغه کتابی است که مضامین متینِ آن، از منبع علم الهی تراوش کرده و بر زبان بابِ مدینه علمِ نبوی جاری گردیده است؛ کتابی‌که جامع حقایق اسلام و مذهب جعفری است و افراد بشر را با رمزهای هستی جهان، انسان و دین آش...

محمد بن جریرطبری، مورخ و مفسّر بزرگ ایرانی در قرن سوم هجری قمری است. طبری در نگارش آثار خود شیوه و روش خاصی را دنبال می‌کند؛ از جمله آنکه همچون بیشتر مورخان و مفسران، در اخبار مربوط به انبیا و اقوام پیشین و بویژه آنچه در قرآن ذکری از آن رفته است، به روایات منقول از یهود و نصاری؛ « اسرائیلیات» استناد می‌کند که گاه به ایجاد نقاط ضعفی در آثار او منجر شده است. از سوی دیگر، طبری برای نخستین بار در ت...

سطوح مختلف معنایی قرآن و ذوبطون بودن آن، امری پذیرفته‌شده در بین فریقین است. برخی ـ به خطا ـ از این ویژگی منحصر به فردِ کلام الهی، پلورالیسم و تکثر قرائت‌ها را نتیجه گرفته‌اند؛ درحالی‌که از منظر عموم مفسران و اندیشمندان، مقصود از بطون قرآن، فهم‌های طولی و ذومراتب، غیرمتعارض، روشمند، غیر متداخل در حوزۀ نصوص و به‌مثابۀ پشتوانۀ استناد آرای متکثر مفسران و فقیهان می‌باشد که هیچ‌گونه تلازم و پیوندی با...

شکوفایی عقل، رسالت همه انبیا و اولیا بوده است. مردم در عصر ظهور در اثر تجربه و بلوغ تاریخی، آمادگی لازم برای تکامل عقول را خواهند داشت و امام× رسالت جهانی خویش را با تکامل عقول انسان‌ها آغاز می‌کند. براساس برخی احادیث، عقول در عصر ظهور تکامل می‌یابند و ابزار این جمع و تکمیل عقول، دستان پرتوان ولایت است. معنای جمع شدن عقول، جمع شدن عقل فردفرد انسان‌ها است و نتیجه آن، رسیدن همه به اتّحاد و اجماع ا...

یکی از قواعد مهم در کلام عدلیه، قاعدۀ لطف است که براساس آن در مسائل متعددی، حکم به وجوب لطف بر خداوند می‌شود. با تعریف لطف، شرایط و اقسام آن به‌منزله مدخل بحث و بازخوانی ادله موافقان، یعنی غالب متکلمان امامیه و معتزله، ناتمام بودن آنها روشن می‌شود. همچنین با ارزیابی ادله مخالفان، مانند بشر بن معتمر و شارح مقاصد، ضمن مناقشه در برخی، شماری دیگر تأیید خواهد شد. عقل حکم می‌کند که خداوند حکیم است و ...

چرایی واگرایی و چگونگی همگرایی در اسلام، مباحثی است که پیشینه‌ای به درازای تاریخ این دین دارد، خصوصاً که طبق فرموده قرآن ‌کریم، تمام انسان‌ها ابتدا امت واحده‌ای بودند که بر اثر اختلافات از انسجام فاصله گرفتند. بنابراین، انبیا مبعوث شدند تا عوامل تفرقه را از بین ببرند و دوباره وحدت را میان آنها برقرار کنند. گسستگی یا پیوستگی هر جامعه به تفکرات و باورهای آن جامعه وابسته است. برای برپایی جامعه‌ای ا...

در این نوشتار دیدگاه‌های کلامی دو مفسر مطرح شیعی، علامه سید محمدحسین طباطبایی و سید محمدحسین فضل‌الله مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفته است. نویسنده در چهار محور دیدگاه دو مفسر را مقایسه و ارزیابی کرده است: 1- عصمت انبیا 2- شفاعت 3- جبر و اختیار 4- معجزه. در هر یک از محورهای یاد شده نخست دیدگاه هر یک از دو مفسر مطرح و گزارش شده است، سپس تفاوت‌ها و همانندی‌های آن بیان گردیده، آن‌گاه ادله و مؤیدهایی ...

نرمش قهرمانانه، به عنوان یک تدبیر اجتماعی ـ سیاسی، همواره در رفتار ائمه نمود داشته است که مصداقی از آن در صلح امام حسن(ع) متجلی گردیده و مقام معظم رهبری در ترجمه کتاب «صلح امام حسن» به آن اشاره نموده است. نرمش قهرمانانه یک نظام صحیح حرکت منطقی است که در عین استفاده از اصل غافل‌گیری برای رسیدن به اهداف و آرمان‌ها، به‌سوی پیشرفت رهنمون می‌کند. در این نوشتار ما با استفاده از آیات الهی، ضمن...