یکی از مسایل مهم در بررسی جریان­های فکری در حماسه­های ملی ایران، حضور عناصر دینی و اسلامی در بطن منظومه­های پهلوانی است که محققان از آن به «انطباق» یا «تلفیق» یاد کرده­اند. یکی از داستان­هایی که از این رهگذر قابل بررسی است، داستان نبرد سام با عوج بن عنق است که یکی از بخش­های مهم سام­نامه بشمار می­آید. سام از پهلوانان ملی ایران است و نامش در اوستا و متون پهلوی آمده و در شاهنامه از پهلوانان دوران...

برابر رویکرد قرآن کریم حیات انسانی آمیخته با آزمون است و تعالی و تکامل انسانی، رابطه‌ای متقابل با آن دارد. پیامبران اسوه‌های عینی ابتلائات الهی هستند و هوشمندانه در قرآن گزینش و گزارش شده‌اند. مسئله اصلی این پژوهش ترسیم الگوی وحیانی ابتلای انبیا و تحلیل مؤلفه‌های آن با تأکید بر داستان حضرت ابراهیم (ع) در قرآن است. محورهای اصلی پژوهش، تبیین چیستی ابتلا و مؤلفه‌های آن، تحلیل آزمون‌های اصل...

نگرش های متفاوت به داستان آفرینش انسان، با تنوع روایات، گرایش های گوناگونی را در حوزه مباحث درون دینی و حتی برون دینی ایجاد کرده است. کوشش برای فهم همه ابعاد این داستان و آگاهی از رمز و رازهای خلقت آدمی اگرچه مطلوب، اما بسیار دشوار است. ترتیب عناصر محوری این داستان و احراز تقدّم و تأخر آن نیز چندان آسان نیست. در این نوشتار، پس از گذری بر پیشینه تاریخی بحث خلقت، به مفهوم حقیقت و تمثیل در داستان آ...

در زبان های اسلامی به ویژه عربی و فارسی، قصاید، غزل ها، قطعه ها و آثار بسیاری از شاعران در حمد و ستایش خداوند، و مدح و ثنای پیامبران و اولیای الهی سروده شده است. مدایح مذهبی نیز از مقوله ی شعر می باشد. چون در این گونه آثار شاعران با استفاده از زبان والای شعر و خلق آثار عرفانی و رمز و نماد، صداقت و انسان کامل بودن پیامبران الهی را به فرهنگ جامعه و شعور اجتماعی منتقل می سازند. معجزات و سیمای پیام...

قرآن کریم در داستان حضرت نوح (ع) به عنوان یکی از عبرت‌آموزترین قصه‌های قرآنی به‌وضوح تقابل حق و باطل را نشان داده و درباره هر دو گروه، شخصیت‌های مهم و برجسته‌ای را ترسیم، و برای نسل‌های بعدی الگوپردازی و نمادسازی کرده است. نمادسازی در قصه نوح (ع) در دو دسته «افراد و شخصیت‌ها» و «حوادث و وقایع» انجام شده است. قهرمانان یا شخصیت‌های مثبت داستان عبارت‌اند از حضرت نوح (ع) که نماد پایداری و استقامت د...

انعکاس داستان زندگی پیامبران یکی از بن مایه های اصلی نزد شاعران است . با بازخوانی زندگی حضرت یوسف در قرآن و استخراج و مطالعه تلمیحاتی که در دیوان صائب از این داستان انعکاس یافته است در می یابیم که بازتاب زندگی یوسف د رآینه صور خیال صائب به قدری متنوع ومواج است که می توان به استناد نمونه های شعری مدعی شد ‘ صائب در بیان تمام زوایای زندگی یوسف چیزی را فرو گذار نکرده است . از جمله رؤیای آغاز داستا...

داستان یوسف علیه السلام در قرآن کریم، دارای چنان جوهری است که هربار به شکل جدیدی می توان آن را شرح و تفسیر نمود. هدف این مقاله، مطالعه و بررسی زبان شناختی دیدگاه داستان حضرت یوسف علیه السلام با روش توصیفی-تحلیلی و براساس مدل پیشنهادی سیمپسون است. نتایج نشان از آن دارد که راوی از نوع مقوله ب حالت روایی است که افکار، عقاید و احساسات شخصیت اول داستان را بیان می کند. در این داستان از کلام نقل قول آ...

بخشی از سوره‌ی نمل به روایت حکومت و قلمرو وسیع حضرت سلیمان می‌پردازد. که جن، انس، پرندگان و باد، همه تحت فرمان وی درآمدند. با توجه به اهمیت نظریات نوین در فهم متون به روش توصیفی–تحلیلی انجام می‌گیرد. تحلیل گفتمان با رویکرد‌ها ،شاخه‌ها و نظرات متعدد و گوناگون می کوشد، روابط متقابل زبان و جامعه را گره‌گشایی کند؛ به بیانی دقیق‌تر تحلیل گفتمان با تکیه بر اَشکال زبانی و نشانه‌ها، در ورای خود نوعی مفه...

چکیده طرح داستان انبیاء و امم پیشین از مشترکات قرآن و عهدین است. از جمله این داستان ها، ماجرای زندگی حضرت لوط است که با داستان زندگی حضرت ابراهیم پیوندی تام دارد. در این پایان نامه به مقایسه این داستان در قرآن و عهدین پرداخته شده است تا به مشابهت ها و تفاوت های گزارش این دو متن مقدس در این باره پی ببریم. ابتدا مفهوم نبوت را در دو سنت اسلام و یهود بررسی شده، آنگاه در دو فصل، سیره لوط و قوم...

خداوند متعال مفاهیم و حقایق والا و قدسی را در قالب متن قرآن کریم بر پیامبر اسلام(ص) وحی نموده است. در طی این فرایند جهت بهره‌مندی وهدایت بشریت، بخشی از این مفاهیم در قالب داستانهای پیامبران بیان شده است. تصویرپردازی ها و جنبه های هنری و زیبا شناختی گنجانده شده در این داستان ها چنان است که عقل و روان هر شنونده و خواننده ای را مجذوب خود می سازد.     بررسی قصه های قرآنی از جمله داستان حضرت موسی(ع...