کوچک سازی فرآیندی است که از رهگذر آن معنای اصلی کوچک بودن در ابعاد و اندازه و معانی ضمنی دیگر همچون بیان احساس، تحقیر، تشبیه، نسبت و مانند آنها به یک صورت زبانی افزوده می شود و به این طریق مفاهیم متعدد تولید شده و زبان از داشتن چند واژه جداگانه برای بیان آن معانی بی نیاز می شود. از این رو، مطالعه کوچک سازی در حوزه معنی شناسی جذابیت دارد و مهم ترین مسائل نظری مورد توجه پژوهشگران در این حوزه یکی ...

تعریف حروف اضافۀ مرکب، تعداد و حد‏و‏مرز آنها یکی از موضوع‏هایی است که در زبان فارسی و بین دستور‏نویسان و زبان‏شناسان سنتی و معاصر، بر‏سر آن اختلاف‏نظر وجود دارد. این موضوع به ساختار زبان فارسی و نیز ساختار ویژۀ خود حروف اضافۀ مرکب بر‏می‏گردد. از ترکیب برخی حروف اضافۀ مرکب فارسی می‏توان حروف اضافۀ ساده را بدون تغییر در معنای آن حذف کرد و برخی دیگر را می‏توان به‏کل، با یک حرف اضافۀ ساده و دارای ه...

در این مقاله به بررسی واژه­بست­های ضمیری در گویش  بهبهانی و نقش آنها در گروه و جمله پرداخته می­شود. واژه­بست­های ضمیری در گویش  بهبهانی دارای چهار نقش فاعلی، مفعولی صریح، مفعولی غیر صریح و اضافی می­باشند. در این مقاله نشان داده می­شود که واژه­بست­های فاعلی دارای پانزده میزبان ـ از نظر نقش دستوری ـ  در این گویش می­باشند که به تفصیل در مقاله به این امر پرداخته شده است. میزبان­های واژه­بست­های مفع...

در این پژوهش، فرایند اشتقاق در زبان ترکی آذربایجانی بر بنیاد نظریة «صرف و واج شناسی واژگانی» مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. انگارة صرف و واج شناسی واژگانی  به عنوان یک نظریة صرفی مطرح در زبان شناسی برای مطالعه ساختمان واژه های زبان انگلیسی تدوین شده و مستلزم محک خوردن در زبان های دیگر است.علی رغم این که نظریه یاد شده قابلیت توصیف سایر فرایندهای واژه سازی (نظیر ترکیب و تبدیل) را نیز دارد، با...

از بین فعل های پی بستی که در واقع صورت های تصریفی و وابستۀ فعل «بودن» در زمان حال هستند بیشترین تغییرات یا فرایندهای واجی در مورد صورت سوم شخص مفرد، یعنی /-ast/ رخ می دهد. این پی بست در برون داد یا بازنمایی آوایی در یک بافت به [as]، در یک بافت دیگر به [s] و در چهار بافت به [e] تبدیل می شود. وجه مشترک همه این برون دادها حذف همخوان /t/ است. تلفظ محاوره ای معیار این پی بست در بافت های گوناگون تحت ...

انواع مختلفی از نظریه ها دربارۀ مشکل تقطیع نحوی و ایجاد دستور زبان های مربوط به زبان های طبیعی وجود دارند. این مقاله یک دستور زبان نحوی برمبنای صورت بندی دستور زبان رابطه ای برای زبان ترکی (آذری) که جزو زبان های پیوندی می باشد، ارائه می کند. در صورت بندی دستور زبان رابطه ای، کلمات یک جمله بر طبق نقش های نحوی که دارند به یکدیگر متصل می گردند. زبان ترکی (آذری) دارای ساخت واژه ای صرفی و اشتقاقی پی...

ساختارشکنی زبانی، چه ازنظر ساختمان و چه ازنظر کاربرد، کمتر در دستورهای زبان فارسی موردتوجّه قرارگرفته است. الگوهای ساخت و قواعد دستورمند زبان، غالباً در کتاب‌های مطرح دستور، تکراری و ایستاست، درحالی‌که زبان همیشه در بستری از تحوّلات قراردارد و در این مسیر با دگرگونی‌هایی گاه اندک و گاه فراوان مواجه می‌شود. پژوهشگران این مقاله با نشان‌دادن پاره‌ای از ساختارشکنی‌ها (در سیزده مورد) این تفکّر را به خوا...

فعل آینده در زبان‌های ایرانی از دورۀ باستان تاکنون با تحولاتی همراه بوده‌است. در فارسی باستان ساخت خاصی به نام آینده وجود نداشت و غالباً از وجه التزامی برای اشاره به آینده استفاده می‌شد. در اوستایی، علاوه‌بر وجه التزامی، فعل مستقل آینده نیز وجود داشت که از این ساخت تنها وجه اخباری و صفت فاعلی موجود است. در گروه غربی زبان‌های ایرانی میانه، خلأ کاربرد فعل آینده با وجه مضارع التزامی و مضارع اخباری ...

این مقاله عمدتاً مطالعه ای در راستایساختواژهزایشی است که در آن ضمن معرفی نظریات ساختواژی دو تن از پیشگامان این مکتب یعنی هله و اروناف به تحلیل دستگاه واژگان زبان فارسی در چارچوب نظریات فوق می پردازد. مقاله حاضر با ارائه مواردی از زبان فارسی در ردّ نظریه تکواژ بنیاد هله، نتیجه می گیرد که اگرچه نظریه واژه بنیاد اروناف نظریه ای صائب تر می باشد  ولی از نظر ویژگی های قواعد واژه سازی از دید اروناف، مطا...

وندها در یک زبان ، شبکة گسترده‌ای از عناصر واژقاموسی اند ( ( morfolexical که از دو پایه ، یکی مرجعی که تشکیل دهندة ریشة پسوندها و دیگری ارجاعی که کنه را تشکیل می‌ دهد ، ساخته شده‌ اند . درهم آمیختن این دو ، انگیزه‌ای برای پیوند واجی در یک واژه است که مفهومی را در خود دارد . هدف از این مقاله ، بررسی همانندی‌ها و ناهمانندی‌های کارکردی این گونه پسوندها در دو زبان فارسی و اسپانیایی با بهره‌گیری از ...