در این پژوهش ویژگیهای سبکی پنجاه غزل منتخب از دیوان غزلیات محتشم به همراه ترکیب بند معروف وی بر اساس دیدگاه دکتر شمیسا مورد بررسی قرار گرفت . بنابر این دیدگاه ابیات در سه سطح زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار گرفت و نتایج آن بیان شد ؛ در حوزه زبانی ، محتشم در اشعارش زبانی ساده و به دور از دشواریهای زبانی و کلامی را برگزیده است ؛ در واقع ، یکی از ویژگیهای بارز اشعار او سادگی و روانی آن می باشد....

چکیده: قرآن کریم به عنوان مبدأ علوم نه تنها از علوم بلاغت بیگانه نیست بلکه خود سبب پیدایش و توسعه این علم شده است. یکی از ارکان علم بلاغت، بدیع می باشد که به دو دسته لفظی و معنوی تقسیم می شود. مطالعه حاضر به بررسی یکی از زیر شاخه های این علم، یعنی محسنات معنوی می پردازد. از جمله اهداف این پژوهش شناسایی آرایه های معنوی مورد اتفاق دانشمندان علم بلاغت در قرآن کریم و کشف کارکرد های فنی آن و آسان ...

در این مقاله،پژوهنده روی تاریخچه نقیض در ادب پارسی دقیق شده و بسامد آن را در ادوار شعر پارسی (از دوره های پیشین تا قرن معاصر(بررسی کرده،سپس به واجست نقیض در سبک هندی پرداخته و ویژگیهای مهم ان را برشمرده،آنگاه تعریفی از نقیض (پارادوکس)به دست داده و به ذکر چند شاهد مثال بسنده کرده است. و بالاخره نقیض را در برخی از صنایع لفظی و معنوی بررسی کرده است که عبارتند از:استعاره در نقیض،اسلوب معادله در نق...

در میان تصویرهای متنوع شعر شفیعی ‌کدکنی، نوعی تصویر گسترده به چشم می‌خورد که هم یکی از مشخصه‌های سبکی او محسوب می‌شود و هم از عواملی است که باعث انسجام در محور عمودی شعرش می‌گردد. ما این نوع تصویر را «تصویر زنجیره‌ای» نام نهاده‌ایم. در تصویر زنجیره‌ای، آخرین پاره از یک بند، در ابتدای بند دیگر تکرار می‌شود و این تکرار، چند بار به صورت متوالی انجام می‌گیرد. هدف مقالۀ حاضر آن است که تصویرهای زنجیر...

وطن دوستی از جمله عواطفی است که در نهاد آدمی وجود دارد. رویدادهای بزرگ و مهم سیاسی - اجتماعی عامل برانگیخته شدن آن هستند. هنرمندان در این موقعیّتها برای انگیزش حسّ وطن دوستی و هم چنین تقویت آن، رسالت خود را بر عهده دارند. در دوره دفاع مقدّس، یکی از بزرگترین رویدادهای وطنمان، شاعران متعّهد فراوانی به مسأله جنگ، دفاع و پایداری پرداختند که در آن میان به مسأله وطن نظر داشتند، حمید سبزواری، محمّدعلی مرد...

 گرچه سابقه نگارش کتب بلاغی و معرفی صنایع ادبی در زبان فارسی، به حدود هزار سال می‌رسد، از طبقه‌بندی علمی عناصر زیبایی سخن در آثار کهن چندان خبری نیست. در دهه‌های اخیر متناسب با نگاه متأثر از جریان‌های ادبی جدید و رشد زبان‌شناسی، پژوهش‌هایی در این زمینه رخ نموده ‌است. با این حال به‌دلیل روشن‌نشدن روابط متقابل صنایع، مبهم‌بودن ارزش زیبایی‌شناسی آن‌ها و دیده‌نشدن جایگاه هر عنصر ادبی در نظام ان...

در لایه های پنهان و عمیق کتاب گلستان سعدی شاید بتوان به راز هنر داستان نویسی او نزدیک شد. علوم ادبی قدیم (معانی،بیان، بدیع،عروض و قافیه)در این راه قطعا لازمند ولی کافی نیستند. در این لایه های پنهان چیزی غیر از آرایه های لفظی و معنوی مثل سجع و تلمیح و ...هست که درعین پیدایی پنهان است.با باز تعریف عناصر داستانی در مرحله اول (به گونه ای که در نثر سعدی کاربردی شوند) و پس از آن کنکاش در متن می توان ...

تضمین، یکی از شگردهای زبانی است که همانند بسیاری از فنون ادبی، در ادوار تاریخ بلاغت مورد بی ­توجهی محققان و ناقدان قرار­گرفته­ است، به­ گونه ه­ای که در شناسایی این آرایة بدیعی تنها به یک جنبه از آن، یعنی آوردن مصراع، بیت یا ابیاتی از دیگری در شعر خویش اکتفا شده ­است. از این رو، این پژوهش بر­آن است با نگاهی به سیر تاریخی صنعت تضمین و جایگاه آن در مباحث بلاغی عربی و فارسی، ضمن شرح و تفسیر دیدگاه ...

پس از بررسی اهم کتب بدیعی تالیف شده، کتاب زیباشناسی سخن با پارسی (بدیع) اثر استاد میرجلال الدین کزازی را اساس کار خود قرار داده، چراکه این کتاب هم از نظر تعاریف جامع و مانع است و هم از لحاظ طبقه بندی دقیق و علمی. سپس مثنوی لیلی و مجنون را بارها با دقت خواندم و آرایه های به کار رفته در ادبیات را استخراج کردم و در کنار ابیات نوشتم.نکات در خور توجه در ارتباط با زیبایی شناسی را نیز یادداشت کردم. پس...

هدف از این نوشتار آشنایی هر چه بیشتر با «ایهام» به منزله یکی از صنایع معنوی بدیع و بیان تفاوت آن با توجیه و کنایه است. برای رسیدن به این مقصود، با بررسی و تحقیق در کتب بلاغی و زبان‌شناسی ابتدا به اثبات زیبایی این صنعت و لزوم آن در گفتار ادبی پرداخته، سپس گزارش مختصری از کاربرد توریه در تاریخ بلاغت، معنا و اقسام آن مطرح شده است. سپس به بیان تفاوت توریه با توجیه و کنایه از دیدگاه صاحب‌نظران این ف...