تخیل، این نیروی پایان ناپذیر بشر که او را از هر موجود دیگری متمایز کرده؛ شاید بزرگترین عامل خلاقیت و آفرینش در تمامی دوره های زندگی انسان بوده است. و تجسم، ابزار ذهن، که به خلق این خیال کمک می کند و جنبه ای واقعی بدان می بخشد. تجسم و تخیل هر دو مکمل یکدیگر برای ایجاد یک اثر هنری می باشند. هیچ موضوعی نیست که به انسان مربوط شود و تخیل در آن نقش و کاربرد نداشته باشد. با این همه، شاید بتوان شایان ...

تا پیش از ابن عربی و بنا بر سنت دیرینه به یادگار مانده از حکمای یونانی، محدوده ادراکات انسانی منحصر به عالم حس و عالم عقل بود. چون حس برای عقل به عنوان ابزار شناخت محسوب می شد، عقل، مُدرِک نهایی شمرده می شد. این عقل که مؤیّد به منطق بود علاوه بر اینکه مرجع کامل ادراک بود، داور نهایی نیز به حساب می آمد. در آن سنت فکری همۀ یافته ها از صافی عقل منطقی باید عبور داده شود تا صحت و سقم آنها معلوم گردد. ا...

جایگاه والای بیدل دهلوی در ادبیات عرفانی و معانی و مضامین بلند و ژرف در اشعار او، قابل تفسیر و بررسی است. مقاله ی حاضر  با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه­ای به بررسی دیدگاه بیدل درباره ی منشأ آفرینش و جایگاه انسان در عالم خلقت پرداخته است. در آثار بیدل، اعتقاد به تجلّی خداوند و وحدت وجود و جایگاه انسان کامل در آفرینش جهان، به طور چشمگیری مشهود است. بیدل تمام جهان هستی را تجلّی حضر...

شیخ بهاء الدین عاملی، عالم و فقیه برجسته شیعی در قرن دهم هجری است که شعر و ادب تنها جنبه کوچکی از شخصیت جامع وی را نشان می دهد. در این رساله سعی شده است که اشعار وی بر اساس اصلی ترین جوهر سازنده شعر؛ یعنی خیال مورد بررسی و تحلیل واقع شود؛ به طوری که میزان استفاده شاعر از هر یک از عناصر خیال معلوم گردد. شعر برای بهایی وسیله است نه هدف؛ وسیله ای برای انتقال معانی و مفاهیم عالی ذهنی به مخاطب. صور ...

تصویرسازی از مهمترین ارکان دستگاه بلاغت است که موجب بسط حوزه ی تخیل شاعر و گستردگی و پویایی عالم شعر می شود . بررسی دقیق تصویر می تواند علاوه بر نشان دادن گستره ی دایره ی خیال شاعر و آشکار سازی برخی از تمایلات و انگیزه های درونی او ، معیاری برای تعیین ارزش هنری اثر و نوآوری های شاعر در عرصه ی خیال باشد. تصویر از مهمترین ویژگی های سبکی سبک هندی است. این پژوهش به بررسی قلمرو خیال در شعر صائب تبری...

هدف از این پژوهش که به روش کتابخانه ای اجرا شده بررسی مفهوم رنگ در نگار گری ایرانی و تاثیر حکمت و عرفان اسلامی بر آن و همچنین رابطه هنرمند با آفاق تفکر اسلامی می باشد. نگارنده به این مسئله می پردازد که نگارگری ایرانی آئینه ای است از قلب هنرمند مسلمانی که در پرتو الهام ربانی به انکشاف حقیقت دست پیدا کرده و نور جهان الهی بی حجاب در افق چشم دلش درخشیده است بنابراین تقلید صرف از دار محسوسات را رها ...

در طول تاریخ بشر، وقوع پدیده های خارق العاده در فرهنگ اساطیر، افسانه ها و قصه های عامیانه برای انسان بسیار حائز اهمیت بوده است تا بدان جا که نمی توان سرزمینی را یافت که در آن عنصر تحول گر خیال به عرصه اندیشه و نظام فکری مردمانش راه نیافته باشد و آن را از پدیده های متضاد با جریان عادی زندگی سیراب نگردانده باشد. خیال پردازی مختص جهان کهن نبوده و مرز پذیر نمی باشد. همان قدر که مردمان کهن در عالم...

شیخ شهاب الدین سهروردی بنیان­گذار حکمت نوریه است؛ او با ارائه جهان­شناسی مبتنی بر نور، خلقت انوار بی نهایت را، که ناشی از نظم و پویایی خاصی است، تبیین می کند. ایشان بر همین مبنا، «عالم نورانی خیال» را مطرح می کند، موضوعی که نقطة عطفی برای مسائل حکمی و خلاقیت­های هنری به حساب می آید؛ زیرا نور رمزی است که در هویت هنر اسلامی، نقشی اساسی دارد؛ از یک سو بر منشأ هنر، یعنی عالم خیال، تأکید می کند و از...

جبرئیل در قرآن کریم رساننده وحی الهی به پیامبر اکرم است و مقام فرشته پیام رسان را دارد. با توجه به نقش جبرئیل و فرازهایی از سوره نور در قرآن کریم سهروردی عارف و فیلسوف مسلمان قرن پنجم در داستانی تحت عنوان آواز پر جبرئیل همه کائنات را زائیده پر چپ و راست وسیاه سفید جبرئیل معرفی می نماید وبا دیدگاه رمزی به تصویر سازی ذهنی این مضمون پرداخته است . صور خیال یا تصویر در شعر فارسی تصویری است که به ...