هر چند به نظر می رسد آیه «إِنِّی ‏جاعِلٌ ‏‏ِفِی‏ الْأرْضِ ‏ِخَلِیفَهً» در سوره بقره تنها طلیعه و مقدمه داستان‏ خلقت‏‏‏‏‏‏‏‏ِ حضرت‏‏‏ ‏آدمعلیه السلام است، لکن این آیه مشتمل بر نکات ‏‏‏‏‏‏‏‏تفسیری ـ ‏کلامی ‏ارزشمندی است که برخی از آنها از دیرباز به اجمال و پراکنده در آثار علمی ‏فریقین به ویژه امامیه بیان شده ولی هیچ گاه تبیین نشده است.‏ ‏‏‏‏‏‏نوشتار حاضر بر آن است تا ابعاد تفسیری ـ کلامی این ‏‏‏‏‏آیه را در میراث...

در مقالة حاضر، ضمن بررسی مبانی و پیش فرض های الهیات بوناونتوره، فیلسوف و عارف فرانسیسکن در سة جنبه معرفت شناسی (11 مورد) و هستی شناسی و  کلامی (11مورد)، نحوة تقریر او از راه آفاقی برای شناخت خداوند و دو راهی که او در آثار خویش تحت عنوان شناخت خداوند «از راه نشانه های او» در جهان و شناخت خداوند «در نشانه های او» مطرح کرده، بررسی و تجزیه و تحلیل شده است و اثر مهم او در این زمینه، یعنی مسیر نفس به...

مقدمه حزب سیاسی، جمعیتی سازمان یافته در درون یک نظام سیاسی است که عقیده‏ای مشترک دارند و برای کسب و به کارگیری قدرت سیاسی در اجرای دیدگاهها و اهداف خود، با یکدیگر متحد شده‏اند. حزب، بنا به تعریف فوق،پدیده‏ای جدید و از دیدگاه فقهی، مساله‏ای نوظهور در جامعه و فرهنگ شیعی است که به رغم ضرورتی که در زندگی سیاسی دارد، کمتر مورد کاوش قرار گرفته‏است. هدف این مقاله، ارزیابی نسبت این پدیده با مبانی ف...

تفسیر اجتماعی را باید یکی از مهم ترین دستاوردهای حوزه تفسیر نگاری در عصر حاضر دانست. شاخصه های اصلی این رویکرد جدید تفسیری- که می توان آنها را مبانی نیز نامید- عبارت اند از : نگاه جامع گرایانه به قرآن، عقل گرایی در تفسیر، تأکید بر هدایتگری قرآن و ساده نویسی در تفسیر.       مبانی پیش گفته به طور مستقیم یا غیر مستقیم موجب بروز برخی ویژگی های دیگر در تفاسیر اجتماعی شده است که از جمله مهم ترین آنه...

متکلمان اسلامی در اثبات عقاید دینی و پاسخ به شبهات بر منهج واحد و روش خاصی سیر ننموده اند. از این رو، در این مقاله سعی شده است روش کلامی صدوق و مفید و مبانی روش کلامی این دو متکلم نامدار شیعی که یکی نماینده مکتب قم و دیگری نماینده مکتب بغداد بوده اند، بررسی و تطبیق گردد و بدین ترتیب، جایگاه عقل و نقل نزد این دو اندیشمند کلامی روشن شود. سپس، میزان بهره گیری این دو متکلم از عقل و نقل در تبیین مسا...

شیخ مرتضی انصاری، گرچه اثر مستقلی در تفسیر قرآن از وی بدان دست نیافتیم ولی در لابلای آثار فقهی و اصولی خود به تفسیر آیات بسیاری پرداخته که می توان نظریه تفسیری ایشان را اکتشاف کرد و مقصود از نظریه تفسیری شیخ مرتضی انصاری مبانی، منابع، روش، قلمرو تفسیری است که در این میان دو مولفه "مبانی" و "روش" نمود و جلوه خاصی دارد به طوری که دو مولفه دیگر را می توان در ضمن آن دو بحث کرد بلکه با این دو ارتباط...

انگیزش مهمترین شرط یادگیری است و نقش معلمان در ایجاد آن بسیار حائز اهمیت می­باشد. این پژوهش با هدف بررسی اثر­بخشی آموزش رفتار­های صمیمیت و نزدیک شدن کلامی و غیر­کلامی مدرسان بر انگیزش حالتی دانشجویان انجام گرفت. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش­آزمون – پس­آزمون با گروه­های هم­ارز بود. آزمودنی­های این پژوهش عبارت بودند از 300 نفر از دانشجویان دختر و پسر مقطع کارشناسی دانشگاه پیام نور مر...

قصص قرآن ظرفیت ویژه‏ای در تبیین مسائل تفسیر کلامی دارد که در متون روایی، تفسیری و کلامی فریقین نمونه هایی از آن وجود دارد؛ لیکن در عرصه تفسیر و استنباط کلامی از قرآن، پیش از هر امر دیگری باید کارآمدی و درستی این نحوه از استدلال به قرآن کریم ثابت شود لذا این نوشتار با توجه به گستره مباحث کلامی، در صدد آن است که ادله کارآمدی تفسیر کلامی از قصص قرآن را در باب امامت واکاوی نماید. لذا با بهره گیری ا...

بیشتر مباحثی که در اندیشه‌های فلسفی و کلامی غرب، دربارۀ مسئلۀ شر مطرح شده‌اند، به جنبۀ نظری آن، (آن‌گونه که در ساختار کتاب مقدس بیان شده است) توجه داشته‌اند. این مباحث اغلب با اشاره به منطقی بودن مسئلۀ مذکور، ناسازگاری قدرت و علم مطلق خدا و رحمت واسعۀ او، وجود انواع مختلف شر در عالم را چالشی جدی پیش روی مؤمنان دانسته‌اند. الهیات پویشی به‌عنوان جنبش نوینی در مباحث کلامی - فلسفی با بهره‌گیری از د...