مذاهب اهل سنت (شافعی ها و حنفی ها) و شیعه(اسماعیلی ها و امامی ها) در روند تاریخ ایران دوره اسلامی نقش بسیار تاثیرگذاری ایفا نموده اند. در جامعه ایران عصر سلجوقی بخش مهمی از مناسبات اجتماعی بر اساس مرزبندی های مذهبی صورت می گرفت و یکی از زمینه های مهم و اثر گذار حضور و مشارکت و اثر گذاری در فعالیت های اجتماعی از طریق مذاهب و مجموعه اقشار و طبقات و نهادهای مذهبی چون مساجد و مدارس و دیگر تشکیلات م...

دوره سلجوقی تا آغاز دوره تیموری، از جمله ادوار درخشان صنایع چوب در ایران است. آثار چوبی به جای مانده از این دوران، علاوه بر داشتن ارزش فنی و هنری بالا، به دلیل داشتن کتیبه هایی با مضامین دینی و اعتقادی، جایگاهی ویژه در زمینه شناخت باورهای دینی و مذهبی مردمان آن اعصار دارند. این امر، لزوم بررسی دقیق و گسترده تر این آثار را موجب می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر، معرفی آن دسته از آثار چوبی متعلق به دور...

هنر شیشه گری از دیرباز نزد ایرانیان متداول بوده است؛ اما نقطه اوج آن را می توان مربوط به سده سوم تا ششم هجری در جرجان دانست. آثار به دست آمده در این دوران، بیشتر پارچ ها و صُراحی ها هستند که طرح های متنوع دارند. با وجود اینکه تزییناتِ آثار آبگینه در دوره سلجوقی پراهمیت و در اواخر این دوران ویژگی های خاصی دارد، تاکنون بررسی و مطالعه اصولی روی شکل، تزیینات و روش ساخت آن ها انجام نشده است. در پاسخ ب...

سلجوقیان، پیش از رسیدن به حکومت، قومی بیابانگرد بودند که با صحراگردی و شبانی روزگار می‌گذراندند. این قوم پس از رسیدن به حکومت یکی از بزرگ‌ترین سلسله‌های پس از اسلام در ایران را به وجود آوردند.این قوم بیابانگرد در برخورد با فرهنگ و هنر غنی ایرانی تحت تأثیر ایرانیان به ویژه وزیران ایرانی با تدبیر خویش،به خوی و خصلت ایرانیان پرورده شده و توانستند اولین امپراتوری یکپارچه را در ایران پس اسلام به...

آثار و بناهای ایران در دوران سلجوقی با انواع کتیبه های کوفی و ثلث آراسته شده اند. در میان این آثار، ظروف فلزی جلوه گاه یکی از منحصر بفردترین تحولات خط کوفی و ثلث در هنر دوران اسلامی است. در این پژوهش ابتدا به منظور شناسایی این ظروف، حوزه تاریخی و جغرافیای فلزکاری ایران در دوران سلجوقی معین شده است. در مرحله بعد، ظروف شناسایی شده در نه دسته طبقه بندی شده و خطوط کوفی و ثلث نگاشته شده بر آن ها با ...

از دیر باز میان ایران و اروپا تعاملات فرهنگی متعددی وجود داشته است، درباره میزان تاثیرگذاری هنر نساجی ایران بر اروپا و تاثیر صنعت نساجی دوره ساسانی بر نقوش منسوجات بیزانس و گسترش یافتن آنها در اروپا نظریات گوناگونی به اثبات رسیده است. نقش¬پردازی بدیع هنرمندان سلجوقی از نقوش انسانی، حیوانات رو¬ در¬ رو و پشت به پشت درخت زندگی، ترکیب¬بندی ایستا و متقارن درون مدالیون و تزیین نقوش به وسیله خط نوشته¬...

مجسمه‌های گچی در روند تبارشناسی و تاریخ نگاری هنر سلجوقی مهجور مانده است. این گونه کمال یافته حتی از آن روی که مصداق بارز و تجسم یافته اندیشه «تحریم شمایل نگاری» در شریعت و فقه اسلامی است؛ در احتساب ظرفیت­های هنری- صنعتی تمدن اسلامی نیز نادیده انگاشته و مورد بی­مهری واقع شده است.  با همه این تفاسیر وجود نمونه­های درخور توجه و برجای مانده مجسمه­های گچی از دوران سلجوقی، گواه آن است که هیچ عامل با...

در این مقاله، پس از شرح اقلیم منطقه کاشان و سازوکارهای مردم این منطقه برای سازگاری با محیط طبیعی، تاریخ آن از پیش از تاریخ تا دوره قاجار به اجمال مرور می شود. نتیجه گرفته می شود که این منطقه همواره محل آمد و شد و تاخت و تاز لشگریان مختلف بوده است. شهر کاشان از دوره سلجوقی به بعد، در پناه برج و باروی سترگ خود را در برابر هجوم ها مقاوم کرده است؛ اما روستاهای نزدیک شهر و از جمله نوش آباد فاقد برج ...

خوشنویسی و نوشتار در گچبری به دلیل شکل پذیری آسان گچ و زمان دار بودن کار بر روی آن، به یک عرصه ای منحصر به فرد جهت طراحی حرفها و ساختار خوشنویسانه و تزئینات تبدیل شده است .با توجه به اینکه منشا خطوط کوفی بر کتیبه های گچبری، کوفی ساده است، اما بر خلاف تصور که کلمه های مشترک – در این تحقیق عبارت بسم الله الرحمن الرحیم است - باید یک شکل ترسیم شوند، در کتیبه های گچبری برخوردهای متفاوتی از جنس طراحی...