طرح مسئله وجوب و ضرورت نظام هستی در ساختار فلسفی اصحاب حکمت متعالیه و تأثیر پذیری این مکتب از تعالیم و متون دینی به ویژه قرآن کریم در مسئله مذکور بسیار حائز اهمیت است. شاید به همین دلیل باشد که هم در متون تفسیری و هم در متون فلسفی بزرگان این مکتب این مسئله منعکس شده است . مسئله وجوب و ضرورت نظام هستی از یک سو مربوط به علم الهی نسبت به ماسوی خویش و مرتبه ای از مراتب علم الهی و از جهت دیگر مربوط ...

انسان و مسائل مربوط به وی، همواره در طول تاریخ، در میان جوامع مختلف، به نحوی مورد توجه مکاتب فلسفی و هنرمندان بوده است. مکتب اگزیستانسیالیسم، هستی انسان را به عنوان مرکز ثقل تفکراتش، قرار داده است و دغدغه ی اثبات مسئولیت، امکان تعالی و بهبودی وضع زندگی او را دارد. وامّا قرن ها پیش از ظهور این مکتب در غرب، زرتشت، با اعتقاد به وجود اهورامزدا (خدا) و ارج نهادن به انسان، پرورش ویژگی های اخلاقی را به...

یکی از اموری که خاستگاه الحاد در جهان غرب شده و از دغدغه‌های ادیان و مکاتب فلسفی بوده، پاسخ به پرسش شر است. اصلی‌ترین پرسش این است که آیا شرور در مکتب فلسفی حکیم سبزواری و مکتب عرفانی مولوی امری وجودی است یا عدمی؟ اگر امری وجودی است، با خیر محض بودن خداوند و با قدرت و علم الهی حتی با مسئلۀ سنخیت بین علت و معلول چگونه سازگار است؟ حکیم سبزواری، شرور را امر عدمی، ولی مولوی شرور را امر وجودی و عینی...

ادبیات تطبیقی یکی از کاربردی ترین گرایش های ادبیات نوین است که در یکی از شاخه های خود به بررسی و مطالعه ی آثار ادبی فرهنگ های گوناگون می پردازد و سبب تعامل متقابل و گسترش مرزهای ادبی کشورهای مختلف می گردد. پژوهش حاضر کوششی تطبیقی است در بازیابی نحوه ی به کارگیری مضامین و مبانی مکتب رمانتیسم و بیان وجوه تفاوت و تشابه آن در اشعار سهراب سپهری شاعر فارسی زبان و بدر شاکرالسیاب شاعر عرب. البتّه به ...

در زمینۀ مطالعات میان‌رشته‌ای، مسائل متعددی جای طرح دارند؛ از جمله چیستی، اهمیت و ضرورت، روش‌شناسی و روش اجرایی آن. اما در کنار این مباحث، مسئلۀ اصلی‌تری هست که تاکنون به آن پرداخته نشده و آن، مبانی بینشی و فلسفی حاکم بر مطالعات میان‌رشته‌ای است. فلسفه به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در علوم، به‌ویژه دانش‌های بینارشته‌ای نقش ایفا می‌کند. با توجه به اینکه هر مکتب و پاردایم فلسفی، در مطالعات میان‌رشته...

آمیختگی و ارتباط فرهنگی دو تمدّن باستانی ایران و هند ، نکته ای غیر قابل انکار است. از جمله نکات بسیار مهم و قابل تأمّل ، بررسی تطبیقی عرفان ایرانی با مکتب ها و ادیان عرفانی و فلسفی هند است . مسلماً هدف ما در این مقاله این نیست که ریشۀ عرفان ایرانی را در آداب و آیین های هندی بجوییم ، بلکه مقصود این است که با روشی علمی و مستند، تشابهات بین عرفان ایرانی و آداب و آیین های موجود در مکاتب و ادیان هند را...

در آغاز قرن بیستم، فلسفة تجربه گرایانه، در مقام یک مکتب فلسفی تثبیت شده، با انتقاداتی مواجه شد، چنان که ارائة صورت بندی دقیق و عاری از مشکلات معمول برای ترمیم این مکتب ضروری می نمود. یکی از گام های بلند در راه ارائة شالوده ای متقن برای فلسفة تجربه گرایانه، پیشنهاد رویکرد مبتنی بر ساختار نحوی، در کتاب ساختار نحوی زبان (1934) کارناپ بود. اما این رویکرد از عهدة پاسخ گویی به ایرادات وارده برنیامد، ...

هر کدام از مکاتب فلسفی- تربیتی، فلسفة تربیتی خاص خود را دارند. مکتب اسلام نیز از این قاعده مستثنی نمی­باشد. عالی­ترین مراتب تبلور و تجسم چنین فلسفه­ای را می­توان در قرآن کریم که مبین بنیان اساسی اسلام است جستجو نمود. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تربیت بعد عقلانی شخصیت انسان در مکتب فلسفی- تربیتی اسلام با توجه به آیات جزء بیست و هفتم قرآن می­باشد. به منظور وصول به این هدف در قالب تحقیقی کیفی، ن...

خداباوری گشوده به­عنوان رویکرد جدیدی در عرصۀ الهیات و فلسفة دین، نظریات و دیدگاه­هایی را مطرح کرده است که هم به لحاظ فلسفی و هم به لحاظ الهیاتی (کلامی) توجه بسیاری از اندیشمندان معاصر را به خود جلب کرده است. مدعای اصلی و اساسی حامیان این رویکرد این است که بسیاری از آموزه­های رایج دربارۀ ذات و صفات خدا (و به­طور خاص صفاتی مانند علم پیشین خدا، تغییر‌ناپذیری، انفعال­ناپذیری و بی­زمان­بودن خدا)، بر...