سید علی رضا کبیری[1] این نوشتار در پی آن است که نشان دهد در استعمالات دینی و به ویژه قرآنی، معنای ظاهری قلب همان عضو صنوبری است که در سینه جای دارد؛ ولی معنای واقعی آن، همان گوهر ذات آدمی است، و همان نفسی است که در تعریف آن گفته می شود: «کمال اول جسم آلی است که با قوای دراکه و فعاله شناخته می شود» گاهی به این گوهر شریف روح نیز گفته می شود؛ چرا که آیه کریمه «نفخت فیه من روحی» بیانگر این است که آ...

معرفت شناسی عرفانی، معرفتی ذوقی و شهودی است که با قلب سر و کار دارد و حس و عقل را در آن راهی نیست. از دیدگاه عرفا این شناخت از طریق حواس ظاهری و یا فرایندهای استدلالی حاصل نمی­شود بلکه معرفتی حاصل از کشف و شهود است که در اثر آن می­توان به باطن جهان هستی پی برد. هدف پژوهش حاضر بررسی معرفت‌شناسی عرفانی از منظر شیخ شهاب­الدین عمر سهروردی، از عرفای بنام قرن هفتم هجری، است که با روش توصیفی ...

نگرش ارسطو به نفس و بدن بر دیدگاه او دربارة اجسام، یعنی ماده و صورت  مبتنی است، اما حرکت، تغذیه، تخیل و تعقل را  که انواع حیات هستند  از اعمال نفس  بر می شمرد تا تفاوت آن را با دیگر صورت‌ها بیان کند. نگاه متفاوت ابن سینا به مسأله مادی یا مادی نبودن نفس و نسبت آن با جسم، بقا یا فنای نفس پس از بدن، به ضمیمة نوآوری‌های او در مباحثی چون اثبات وجود نفس، ماهیت ذهن، ادراکات حسی، حس باطن، قوای عقلی، ت...

عقل یکی از شریف ترن نیروهای انسان است که می تواند کلیات و حقایق را درک کند و ممیز انسان از بهائم می باشد، از طرفی نیز عشق یکی از مسائل اساسی به حساب می آید که بنیان هستی بر آن نهاده شده و جنب و جوشی که سراسر وجود را فراگرفته به خاطر همین انگیزه است. بحث عقل و عشق از جمله مباحثی است که همواره مورد توجه حکیمان و عارفان قرارگرفته است. ابن سینا فیلسوفی مشایئ است که عقل، جایگاه ویژه ای در مکتب او دا...

وحی، القای خفی امر عقلی است در بیداری به‌توسط فرشته وحی یا همان عقل فعال بر لوح قلب نبی. پیامبر چون در قوای سه‌گانه نظری و عملی و متخیله به حد اعجاز و سرآمدی برسد به مقام دریافت وحی نائل می‌شود. آنچه پیامبر در مقام باطن و عقل و از عالم غیب دریافت می‌کند به‌واسطه قوه تخیل و بدون هیچ مزاحمتی در حس مشترک و احساس او به‌صورت مسموع و متمثل ظاهر می‌شود. ابن‌سینا قائل به زبان رمز و اشاره و غلو در تأویل...

در برخی منابع حدیثی، گزارش هایی پیرامون نقص عقل در زنان نقل شده است. وجود چنین روایاتی و رفتار نامناسب برخی مردان در جوامع اسلامی با زنان، موجب شده است بهانه ای به دست مخالفان اسلام افتد و ادعا کنند که قوانین اسلام ضدزنان است. بازکاوی دقیق مفاهیم و معانی واژگان چنین روایاتی، موجب رفع شبهات پیرامون اسلام و حقوق زن خواهد شد. اکثر محققان، «نقص» را به معنای کمبود و کاستی، معنا کرده اند. به علاوه، ع...