در میان حروف الفبای عربی، همزه تنها آوایی است که به چهار شکل مختلف نوشته می‌شود:ء، أ، ؤ، ئ. این اشکال چهارگانة همزه، باعث شده که نویسندگان،‌ به‌ویژه کسانی که به هر دو زبان عربی و فارسی می‌نویسند در هنگام نوشتن برای انتخاب شکل صحیح آن با مشکلات جدّی روبه‌رو شوند. این مقاله به منظور دستیابی به اهداف زیر نگارش یافته است: ?ـ معرفی رسم‌الخط صحیح همزه در عربی و فارسی با استناد به کتاب‌های معتبر صرف ...

شرح میر سید شریف جرجانی بر کافیة ابن حاجب معتبر‏ترین شرح فارسی این کتاب است. جرجانی با اسلوبی فصیح و روان و زبانی استوار و منطقی، اصول علم نحو را بیان کرده است. بحث منصرف و غیر منصرف از مباحث مفصل و پیچیدة نحو است و جرجانی ابعاد مختلف این بحث را توضیح داده و آراء نحویان را آورده است. او در سبک و محتوا از رضی استرآبادی بسیار تأثیر پذیرفته است، و از آنجا که از ذهن منطقی و داشته­های علمی کافی در ع...

علم نحو، پایه و شالوده زبان و ادبیّات عربی است. این علم همواره راه پرفراز و نشیبی را پیموده است و بیشتر در قالب نظریّات نحوی «خلیل بن احمد» و شاگردش «سیبویه» بود، تا اینکه نخستین بانگ اعتراض علیه آن توسّط «ابن مضاء قرطبی» از اندلس به گوش رسید. او در کتاب خود «الردّ علی النحاه» به ردّ برخی از اصول نحوی از جمله بحث عوامل و علل پرداخت؛ البتّه، این کتاب آنطور که انتظار می رفت، نتوانست مورد توجّه اذهان قرا...

شاعران با توجه به شرایط ویژهی خویش، به برخی واژهها دلبستگی بیشتری دارند. این واژهها که کلیدواژه نامیده می شوند، جهت شناخت اندیشه ی صاحبان اثر موثرند. در این تحقیق برای دست یابی به دگرگونی های فکری قیصر امین پور کلیدواژه های اشعار وی مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به شیوهی برخورد شاعر با آن ها، دوران شاعری وی به سه دوره تقسیم و نشان داده شده است که در این دوره ها، همگام با تغییرات اجتماعی، طرز ...

واژگان و ادواتی در قرآن کریم وجود دارند که تنوّع نحوی آن ها ، در فرایند برگردانشان به زبان فارسی ، مستلزم توجّه شایانی به نحو  یا دستور زبان عربی است . گاه عدم تشخیص نوع این  ادوات و ترجمۀ صحیح آن ها با توجّه به مقتضیات زبان مقصد، مترجمان را دچار لغزش کرده است. در این میان، ادوات استیناف از جایگاه خاصّی برخوردار است . جستار حاضر می کوشد تا بازگردان برخی از ادوات استیناف (واو، فاء، حتّی، لکن و بل) را...

چکیده مطالعه و بررسی نقش مراکز علمی ایران در پیشبرد علوم عربی و ادبی در حوزۀ ادبیات تطبیقی مکتب فرانسه می گنجد؛ زیرا مراکز علمی ملتی در ادبیات ملتی دیگر تأثیرگذار بوده است. در دورۀ عباسی (656-132هـ.ق) که علوم عربی و ادبی بیش از هر دورۀ دیگری شکوفا شد، با در نظر گرفتن مقتضیات و بستر سیاسی و دینی مناسب، نقش چهار مرکز علمی  غرب ایران «دینور، قرمیسین، شهرزور و حلوان» در پیشبرد علوم عربی و ادبی و شا...

دستور زبان به عنوان اصلی‌ترین عنصر انتقال پیام در زبان معیار در پژوهش‏های زبانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است بطوری‏که بخش مهمی از جدیدترین نظریات از قبیل ساختارگرا، نقشگرا و کارکردگرا به دستور زبان، چگونگی تحلیل ساختهای خوش‏ساخت و بدساخت دستوری و سایر عناصر درون زبانی و فراساخت‏های غیرزبانی مربوط می‌شود. سوالات پژوهش حاضر این است  که مؤلفه­های نظریه نحو کارکردگرا چیست؟ تفاوت آن با نظریه نحو س...