سبک شناسی معماری ایرانی کاستی¬ها و ناگفته¬های بسیار داشته است. شیروان یکی از شیوه های معماری اسلامی ایران در شمال آذربایجان است که تا کنون در ایران به کفایت معرفی نشده است. همچنین در جمهوری آذربایجان، به دلیل تأثیر نظام فکری- سیاسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی سابق، سبک شناسی معماری اسلامی گسسته از تاریخ و هنر ایرانی و فرهنگ اسلامی تحلیل و بررسی شده است. بررسی آثار معماری به جای مانده از شیو...

ابوالوفا بوزجانی از ریاضی دانان تراز اول دورۀ اسلامی است که کتاب او در بارۀ اعمال هندسی زمینه ساز مباحث و تحقیقات بسیاری در حوزه های تاریخ علم، معماری و صناعات وابسته بوده است. با وجود این، تاکنون سهم واقعی او در صناعات معماری در سایۀ جایگاه علمی او پنهان و ناشناخته مانده است. هدف این مقاله روشن ساختن میراث ابوالوفا در ریاضیاتِ معماری میان اصحاب و دست اندرکاران معماری با تکیه بر روش تحلیل (شباهت...

مناسبات معماری با علوم دقیقه (ریاضیات و تکنولوژی) در دورۀ اسلامی، به دلیل گسترۀ وسیع این علوم و مطالعات میان رشته ای محدود دو قلمرو، آشکارا تبیین نشده است. از سویی، شناخت این مناسبات تنها با بررسی آثار معماری و بدون درنظرگرفتن میراث علمی دانشمندان آن دوران به دست نخواهد آمد. هدف مقالۀ حاضر، بررسی بخشی از این مناسبات، با استناد به متون ریاضیات و دانش نامه های علوم در سده های دوم تا یازدهم هجری ا...

در عصر صفوی و با رونق گرفتن هنر و معماری، معماران عصر صفوی کوشیدند تا با حفظ ویژگی­های معماری ایرانی‌، نوآوری‌هایی را در زمینه معماری به انجام برسانند. از جمله این ویژگی­ها می­توان به افزایش بار بصری در تدوین فضای شهری، دادنِ نقش نمادین ‌به بناهای دارای کاربرد همگانی و گسترش ارتفاع بناهای عمومی و بخشیدن بار بصری ویژه به آنها اشاره نمود. در این مقاله به بررسی نشانه شناختی مکتب اصفهان در شهرسازی و...

سرزمین ژاپن در طول تاریخ ردپای حضور ادیان و آئین های متفاوتی بوده است. آئین کهن، شینتو، بودیسم، آئین کنفسیوس و تائوئیسم ادیان اولیه ژاپن بوده که زمان شکل گیری آنها از 6000 سال قبل از میلاد تا قرن هفتم میلادی است. متناسب با این سابقه کهن، ژاپن دارای پیشینه ای غنی از معماری سنتی-آئینی بوده و مفاهیم و فضاهای متفاوتی در طول زمان متناسب با این آیین ها و سنت ها شکل گرفته است. به گونه ای که معماری سنت...

نوع شناخت و معرفت در هر جهان بینی، میزان «ماندگاری» اندیشه در آن جهان بینی را مشخص می سازد که در بازشناسی هنر و معماری اسلامی، غایت شناخت، «کشف حقیقت» و غایت خلق، «حصول ماندگاری» اثر است. هنرمند مسلمان، با تجلی «معرفت1 حضوری» در«نفس»، «حقیقت» را به واسطه «هندسه» صورت بخشی می کند. اما هنرمند غربی در گذشته، «حواس» را ابزار کافی برای شناخت دانسته و اعراض ادراک شده در «نفس» را، به جای«حقیقت»، صورت ...

فردوس شهری است در شمال غربی خراسان جنوبی و با اقلیم گرم و خشک که در حاشیه کویر مرکزی ایران قرارگرفته است. نام قدیم فردوس، تون بوده و در دوران اسلامی یکی از شهرهای پر رونق و آباد منطقه محسوب می شده است. کثرت و تعدد بناهای مربوط به دوران اسلامی در این شهرستان و عدم بررسی و مطالعه کافی آنها ضرورت این پژوهش را فراهم آورده است. در این پژوهش شاخص ترین و مهم ترین آثار معماری دوران اسلامی فردوس مورد مط...

حضور هنرمندانی چون کمال الدین بهزاد (942-865هـ . ق)، در عرصه ی هنر نگارگری اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم، تحولاتی شگرف را در مکاتب هنری آن زمان ( هرات و در پی آن مکتب تبریز) موجب شد که هم آمیزی معماری با ادبیات فارسی ازدستاوردهای بارز آن بود. علی رغم استفاده ی مکرر بهزاد از بناهای معماری و به ویژه تزیینات وابسته به آن در آثار خود، نگاره های وی اغلب از دیدگاه زیبایی شناختی هنرهای تجسمی مورد برر...

موقعیت خاص ژئوپلتیکی و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی ایران، توجه بسیاری از سیاحان را به خود جلب کرده است. در دوره صفویه شاهد حضور سیاحان اروپایی بسیاری در اصفهان هستیم که سفرنامه‌هایی را پیرامون بناهای تاریخی اصفهان و چگونگی معماری آنها به نگارش درآورده‌اند و ضمن مقایسه معماری بناهای اصفهان با بناهای اروپایی،  نکات درخور نگرشی را گوشزد کرده‌اند که توجه به آنها می‌تواند به شناسایی مفاهیم و اندیشه‌های...

یکی از شاخصه­ های اصلی آثار صخره­ای شهرستان مراغه مجموعۀ معماری صخره­­ای دامنة­ غربی تپة رصدخانه است که با وجود ثبت در فهرست آثار ملی تا به امروز پژوهش جامع و کاملی دربارۀ ماهیت کاربری آن صورت نگرفته است. این ساختار صخره­ای در انتهای خیابان پاسداران (دارایی سابق) و در زیر بافت تاریخی تپۀ رصدخانه واقع شده است. این مجموعة ارزشمند شامل تعدادی فضای دست کند بوده که با پوشـش­ جناغی و طاقی­شکل در بستر...