لیلی و مجنون از عشاق معروف ادبیات عرب و حتی ادبیات جهانی هستند که داستان عاشقانه آن ها در بیش تر ادبیات ملت ها بازتاب یافته و مورد اقبال واقع شده است. ادبیات کردی نیز از این حیث مستثنی نیست و شاعران آن از گذشته کهن تا امروز به این داستان عاشقانه بسیار توجه داشته اند و آن را در اشعار خود به ویژه در مضمون های تغزلی به زیبایی به تصویر کشیده اند. بنابراین در این جستار بر آن ایم با کاوش در اشعار شاع...

بخش عمده‌ای از تحقیقات ادبی دربارة مثنوی لیلی و مجنون نظامی، به شرح ابیات و معنی لغات ـ چه شرح کامل و چه گزیده ـ اختصاص دارد.در این مقاله ابتدا به معرفی و نقد ساختاری و محتوایی شرح‌ها پرداخته شده و سپس ریشه‌های اختلاف نظر شارحان، در سه حوزه زیر، با ذکر مثال‌هایی از ابیات لیلی و مجنون، تبیین و تحلیل شده است:الف) واژگان؛ گاه اختلاف نظر شارحان در معانی حقیقی و استعاری واژه‌ها و یا حقیقی یا استعاری...

مفهوم حق به مثابة یکی از مفاهیم بنیادین حقوق، سیاست و اخلاق، راه خود را به گفتمان حقوقی جامعة ایرانی نیز باز کرده است. با این حال، مفهوم یادشده، مفهومی مناقشه آمیز بوده و هرگونه بحث دربارة آن مستلزم ورود به عرصة نظریه پردازی است. به رغم بیان دیدگاه های متفاوت در زمینة ماهیت حق که ذیل دو نظریة اراده انگار و سودانگار قابل دسته بندی اند، به نظر می رسد می توان نظریة مطالبه انگار را که به موجب آن، ح...

پژوهش حاضر از نظر روش شناختی مبتنی بر این اصل است که تمامی نظریه های سیاسی اجتماعی بر مبنای تلقی خاصی از ماهیت بشر استوار شده است. بر این مبنا در این پژوهش خواهیم کوشید که از خلال آثار مکینتایر تصویر «انسان لیبرال» را که مبنای نظریه های سیاسی اجتماعی لیبرال است انتزاع کنیم. از سده هفدهم میلادی تدریجاً تلقی جدیدی از عقل، محوریت یافت که بر اساس آن انسان می تواند بدون وساطت هیچ گونه نظریه ای با عال...

گفتگو به طور کلی و گفتگو در ادبیات داستانی، به ویژه ادبیات غنایی (نظامی گنجوی)، مسأله ای است که بررسی و تحلیل ابعاد، زوایای آن نیاز به تأمل و کاوش دارد. روش تحقیق در این پژوهش، رسیدن از کل به جزء بوده است. به این صورت که برای رسیدن به بررسی های مربوط به گفتگوهای داستانیِ داستان های نظامی، ابتدا چیستی و ماهیت خود گفتگو را بررسی کرده ایم. سپس به انواع گفتگو در ادبیات فارسی پرداخته و پس از آن نیز...

پژوهش حاضر، کوششی است در راستای شناخت ماهیت تاریخی حُبّ عُذری و بازتاب آن در منظومۀ غنایی لیلی و مجنون. عشق عفیفانه به عنوان حدّ اعلای عشق انسانی، چه در ادبیات عرفانی و چه در ادبیات غنایی از جایگاه ارجمندی برخوردار است. این نوع از عشق، با وجود مصادیق اندک تاریخی- ادبی، همچنان در عرصۀ عرفان جلوه گری می­کند و گاه بهانه ای می­شود برای وصول به دریای معرفت حقیقی. این عشق، سرآغازی است برای شیوۀ جدیدی از ...

نقد روان شناختی، یکی از انواع رویکردهای نقد ادبی معاصر است که در قرن بیستم پس از آن که زیگموند فروید، علم روان کاوی را بنا نهاد و به تبیین ساختار روان و شخصیت انسان پرداخت، در حوزه ی ادبیات مطرح شد. این گرایش نقدی علمی است که در دو بُعد، از یک سو به انسان و خصوصیّات شخصی و روانی او، و از سوی دیگر، به انسان و ارتباط وی با افراد دیگر جامعه می پردازد. بُعد اوّل در حوزه ی روان کاوی شخصیت و بُعد دوّم در ح...

در مقالة حاضر. منظومة آنوش اثر شاعر ارمنی هوانس تومانیان با منظومة لیلی و مجنون. اثر شاعر نامدام ادبیات فارسی، نظامی. مقایسه شده است. این دو اثر عاشقانه. در دو سرزمین مختلف خلق شده اند ولی شباهت های بسیاری میان آنها وجود دارد. هر دو اثر، جدال عشق است و میل به وصال. در هر دو داستان دو عاشق برای عشق خود علیه آداب و رسومی که بر زمان حاکم است می ایستند. ‏از جمله محاسن وجود چنین آثاری،  نمایاندن سنن...

با ظهور مکتب نوین اسطوره شناسی و تحقیق و تفحص علمی در منابع موجود اساطیری نگرشی  جدیئ نسبت به اساطیر در علوم به وجود امده است و بی شک اسطوره روشنگر معنای زندگی است و به همین حهت داستانی راست در مقابل قصه و حکایت که داستان های دروغین هستند و از آنجا که عرصه اسطوره به میدان تکاپوی انسان های بودی و اولیه برای تحلیلی از خود و جهان پیرامون است لذا در جهان بینی اسطوره نیز آدمی مانند هر جهان بینی دیگر...

داستان سیاوش و سودابه، از شاهکارهای فردوسی است که در آن، شاهد رویارویی دو ابرقهرمانیم. تأمّل ژرف در این داستان ما را متقاعد می‌کند که بنیان آن بر تقابل عقل و عشق، عصمت و عصیان و در تحلیل نهایی غریزه و فرهنگ استوار است. براساس آیین زرتشت، خیر و شر، در روزگاران نُه هزار سالة گمیزشن، همواره با هم درگیرند، امّا با لحاظ نگرة مذهب مهر (میتراییسم) آن دو، در عین حال که در نمود با یکدیگر می‌ستیزند، بودی یگ...