یکی از مباحث مهم در تفسیر پژوهی، شناخت جایگاه عقل در فهم و استنباط نصوص دینی به‌ویژه قرآن کریم است. اهمیت و انتخاب «تفسیر من وحی القرآن» از میان تفاسیر معاصر شیعه به این دلیل است که در خردگرایی و عصری‌نگری و تحلیل و نقد اندیشه‌‌های پیشین، نقطه عطفی فرهنگی و قرآن‌پژوهی در میان تفاسیر معاصر است و در این عرصه، کاری جدید ارائه داده است. در این مقاله سعی شده پس از توضیح کوتاهی از شخصیت علامه فضل الل...

کشف‌الاسرار به‌عنوان یک کتاب منثور پارسی، ویژگی‌های کلامی، واژگانی، صرفی و نحوی فراوانی دارد که هریک در جای خود قابل‌توجّه است. شاید مهم‌ترین آن‌ها موزون بودن نثر و توجّه بسیار میبدی به زبان کهن پارسی - چه در برگزیدن واژه‌ها و چه در دستور زبان - باشد که خواندن این متن را جذّاب‌تر کرده است.با توجّه به اینکه نوبت سوم این تفسیر، یعنی بخش تفسیر عرفانی از تنوّع زبانی و موضوعی برخورد...

بی گمان روایات تفسیری پیامبر(ص) در تفاسیر فریقین نیازمند بررسی ، مقایسه و یافتن مشترکات و نکات افتراق است ، گونه شناسی این روایات نیز اهمیت بسیار دارد. منظور از گونه شناسی تقسیم روایت تفسیری از جهت تبیین و توضیح واژه ، جمله ، شرایط تبیین فضای نزول ، بیان مصداق و ... است . از آنجا که بررسی تمام منابع تفسیری فریقین در این پژوهش ممکن نیست ، بررسی های ذکر شده در دو تفسیر نورالثقلین و الدرالمنثور که...

 بررسى و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »مجمع البیان« اثر حسن بن فضل طبرسى است. این تفسیر که در 536 ه .ق. به نگارش در آمده از جمله مهم‌ترین تفاسیر جامع شیعه است.  در این تفسیر، بیان علل و اسباب نزول آیات زیر عنوان »النزول« در کنار سایر مطالب آمده است. طبرسى معتقد است اسباب نزول، سبب محدودیت آیات نمى‌شود، بلکه قرآن کریم عمومیت دارد. شیوه او در نقل اسباب نزول به صورت گزارشى بوده و از 259 م...

چکیده هر علمی، قواعد واصول خاص خود را داراست. رعایت آن قوانین واصول، ازمهمترین امور به شمار می­رود. در علم تفسیر قرآن برای درک صحیح و نزدیک به واقع از کلام الهی، اصول و قواعدی لازم است. قواعد تفسیر، مجموعه ضوابط کلی ای را در بر می گیرد که مفسر با رعایت آنها، به تفسیر قرآن می­پردازد. توجه به انواع قرائن کلام، درنظر گرفتن قواعد ادبی، مبنی بودن علم وعلمی و ... از جمله قواعد تفسیر است. در این م...

 تفسیر، رسالت قرآن، اهداف و انواع تفسیر و روش تفسیرى امام خمینى مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده با طرح سه مطلب مقدماتى راجع به پیدایى دغدغه فهم قرآن در میان مسلمان و پیدایش علوم قرآنى در اثر آن و ظهور روشهاى گوناگون تفسیرى در بستر تاریخ، به بررسى دیدگاه امام خمینى راجع به تفاسیر موجود پرداخته و انتقادات ایشان را درباره تفاسیر یاد شده که بیانگر دیدگاه ایشان راجع به تفسیر بایسته است، بدین‌گونه...

در این مقاله‌ ضمن مروری به احوال و آثار یکی از عرفا و مشایخ معروف سده‌ی 14 میلادی مولانا یعقوب چرخی، به بررسی «تفسیر سوره‌ی فاتحه و دو جزء آخر قرآن کریم» او که از میان آثار متعددش شهرت و محبوبیت پیدا نموده است، پرداخته می‌شود. مؤلف قید می‌نماید که تفسیر با لحن وعظ و اندرز نگاشته شده، اغلب مباحث و مطالب تفسیری در اثر بر محور آداب دین و مذهب سنّت و جماعت چرخ می‌خورند. در تفسیر تأثیر طریقت نقشبندی ...

قبیله بنی قریظه یکی از قبایل یهودی ساکن در اطراف مدینه بوده است که بارها توطئه کرده و به همراهی با مشرکین در جنگ­های پیامبر، به مصاف با مسلمانان برخاسته است و در نهایت، عده­ای از آنان نابود و عده­ای دیگر مجبور به کوچ از آن سرزمین می­شوند. قرآن داستان این گروه را در سوره احزاب به صورت فشرده و گذرا بیان کرده و به شکل ساده از کنار آن می گذرد، درحالی­که در میان مستشرقین و برخی نویسندگان معاصر، بحث­...

این رساله ، تصحیح و تحقیق متنی کلامی است در تفسیر قرآن از تألیفات علامه حلی ( 648-726 ق )که در آن به بیان تناقص کلام اهل سنت ، و به ویژه مکتب کلامی اشعری ، با قرآن پرداخته است . این متن از آیه 212 سوره مبارکه بقره تا پایان سوره مبارکه آل عمران را در بر می گیرد. مقدمه و متن اصلی کتاب ارکان اصلی این رساله را تشکیل می دهد؛ و مصصح در مقدمه ای تحقیقی که در بر این متن افزوده به بیان دیدگاههای علامه ح...

قرآن با وجود (تبیان لکل شیء) بودن، نیازمند تفسیر است. از همان ابتدا در کنار شیوه تفسیر ترتیبی، روش موضوعی نیز وجود داشت. اما در قرن چهاردهم، عواملی باعث شد تا روش تفسیر موضوعی بطور مستقل بوجود آید، در این روش سوال هایی مطرح می باشد، از جمله: آیا در تفسیر موضوعی سیاق آیات رعایت می شود؟ آیا در این روش تفسیر، مفاهیم مندرج در آیات تبیین می شود؟ از این رو، این پژوهش، موضوع هایی از تفسیر منشور جاو...