خاورمیانه، منطقه مهمی است که دارای اهمیت ویژه ای بوده و امنیت و ثبات در آن، ارتباط مستقیمی با امنیت جمهوری اسلامی ایران دارد. تحولات جدیدی که در این منطقه رخ داده است- تحولاتی که با فروپاشی شوروی آغاز و با حوادث پس از یازده سپتامبر از جمله حمله آمریکا به افغانستان و عراق، گسترش ناتو به شرق، طرح خاورمیانه بزرگ و هلال شیعی، گسترش سلفی گری و انقلاب های عربی، به اوج خود رسید- باعث تغییر در ساختار ...

ازدیربازالحاق ترکیه به اتحادیه اروپا ازاهداف پایدارحکام ودولتمردان آن کشور بوده است. طی سالهای اخیرودرهزاره جدید جهان شاهد نقش آفرینی ترکیه به عنوان یکی ازبازیگران اصلی منطقه به ویژه درحوزه خاورمیانه بزرگ وزیرسیستم امنیتی آن یعنی خلیج فارس بوده است. نقش فعال این کشوردرموضوع صلح خاورمیانه واقدام تحسین برانگیزرجب طیب اردوغان نخست وزیرترکیه دراجلاس داووس دراحتجاج سیاسی با رهبران رژیم اشغالگرقدس،ای...

تحولات راهبردی در منطقه خلیج فارس؛ رویکردی سیاسی- امنیتی دکتر احمد جالینوسی* چکیده: بعد از پایان دوران صلح بریتانیایی و شروع عصر صلح آمریکایی، ایالات متحده نقش اساسی و مهمی در ساختار امنیتی خلیج فارس و ادارۀ ترتیبات آن به عهده گرفت و همچنان تلاش کرده پس از جنگ اول و دوم خلیج فارس، نفوذ و حضورش را تقویت کند؛ به ویژه اینکه در جریان اشغال کویت توسط عراق، کویت به عنوان یک عضو شورای همکاری خلیج فارس...

امنیت مداری در رویکرد سیاست خارجی امام خمینی(ره) دکتر مجتبی عطارزاده تاریخ دریافت: 04/10/1387 تاریخ پذیرش: 10/12/1387 چکیده سیاست خارجی از بزرگ ترین ابزارهای تأمین یکپارچگی ارضی، امنیتِ سرزمینی، وجهه و اعتبار بین المللی و پیشبرد اهداف و برنامه های ملی در زمینه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. آنچه در سیاست خارجی کارآمد مورد نیاز است، صرفاً مجموعه ای از ویژگی ها نیست بلکه به جای آن، ...

شورای همکاری خلیج فارس از مهم­ترین سازمان­های منطقه­ای در محیط منطقه­ای ایران است و سیاست­های ایران همواره نقش مهمی در جهت­گیری­ها و اهداف شورا داشته است. مقاله حاضر سعی کرده است با واکاوی سیاست­های این سازمان بر اساس تحولات خاورمیانه و تئوری واقع­گرایی روابط بین­الملل، به این سوال پاسخ دهد که افزایش قدرت منطقه­ای ایران چه نقشی در شکل­دهی و تعیین سیاست­ها و الگوهای رفتاری شورا طی 2015-2005 داشت...

بیداری اسلامی و در پی آن تغییر در نظام­های سیاسی و بروز بحران در برخی از کشورهای منطقه، تأثیرات وسیعی بر تعاملات سیاسی و امنیتی منطقه‌ خلیج فارس گذاشته، به نحوی که محورهایی از بازیگران منطقه­ای و فرامنطقه­ای در جهت شکل­دهی تحولات به نفع خود در مقابل یکدیگر صف­بندی کرده­اند. این حادثه نقطه عطفی در شکل‌گیری‌ ساختار جدید نظام منطقه­ای خاورمیانه به حساب می‌آید، زیرا از یک سو به تغییر و جابجایی نقش،...

د ر 22 سپتامبر 1980 (31 شهریور ماه 1359) ‘ عراق اقدام به تهاجم نظامی گسترده ای علیه سرزمین جمهوری اسلامی ایران کرد. درهمان روز‘ ایران با اعمال محدودیتهایی در خصوص آزادی کشتیرانی درخلیج فارس ‘ ازخود واکنش نشان داد. در ژوئن 1982 (خرداد ماه 1361) ‘ بعد از اینکه ایران نیروهای عراقی را به نحو موفقیت آمیزی از سرزمینش عقب راند‘ به نوبه خود‘ عملیات نظامی را در سرزمین دشمن پیگیری کرد. عراق به این منظور...

روند تحولات صورت گرفته در عرصه¬¬ی جهانی زمینه برجسته¬تر شدن بعد جدیدی در مطالعات مرزها با عنوان مدیریت مرزها شده است. این بعد جدید مرزها این امکان را به کشورها می دهد که از طریق مدیریت مرزها، مرزهای خود را تا حدی باز کنند تا منافع و فرصت¬های آن سوی مرز را کسب کرده و در همان زمان مرزهای خود را به گونه ای بسته نگه دارند که ناامنی¬ها و چالش¬های فراسوی مرزها، منافع ملی و امنیت ملی آنها را با خطر مو...

به زعم نویسنده این مقاله، جمهوری اسلامی بعد از دوره ای از انکار و طرد سازمان های بین المللی، بر اساس تحولات جدید و درک نوین از منافع، دریافت که این سازمان ها، اولاً می توانند ابزاری برای حفاظت از حقوق و امنیت کشور باشند، ثانیاً به خروج ایران از انزوا کمک کنند و ثالثاً در مقابل خطرات تک قطبی شدن جهان از جمهوری اسلامی حمایت و حراست کنند. در این راستا ایران ضمن روی آوردن به سازمان های غیرغربی همچون ع...

 خلیج فارس از جمله مناطق جغرافیایی با ویژگی‌های ممتاز در جهان است و از قرن‌ها پیش بطور پیوسته مورد توجه دولت‌ها بوده، بنابراین همواره در معرض رقابت‌ها و کشمکش می‌باشد، این منطقه در برگیرنده کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به علاوه ایران و عراق است که روابط میان ایران و کشورهای جنوبی خلیج فارس از جهات مختلف مورد اهمیت است. در این راستا پژوهش حاضر با استفاده از روش آینده‌پژوهی، یعنی تحلیل اثرا...