بهترین و استوارترین تفسیر از قرآن کریم، تفسیری است که از منبع وحی صادر شود. از این روی، روایات تفسیری پیشوایان معصوم و اتصال ایشان به منبع وحی راه مطمئنی برای دست یافتن به مقصود کتاب الهی است. در این پژوهش، 52 آیه سور? زمر در 4 محور کلی قرار گرفته است که، ابتدا با مراجعه به اقوال لغویان و هم چنین واژه پژوهان قرآنی، معانی واژگان محوری در آیات تبیین شد، در ادامه نکات ادبی آن (در صورت وجود) مور...

این تحقیق از نوع متن پژوهی موضوعی بوده و هدف آن ایجاد زمینه برای پاسخ به این سوال است که آیا قواعد مهم اصولی از احادیث به دست آمده یا این که مبنای بیشتر آن ها عقلی است؟ البته پاسخ علمی به این سوال خود زمینه پرداختن به مسئله مهم تری خواهد بود که آیا دانش اصول فقه علمی برگرفته از تجربه بشری بوده و مسائل آن مستقیماً از وحی گرفته نشده یا این که یک علم الهی است که قواعد آن مستقیماً از قرآن و روایات گر...

برای هر مفسر و قرآن پژوه لازم است که برای آگاهی و شناخت صحیح قرآن به ویژه در زمینه مفردات علاوه بر استفاده از منابع لغوی، به روایات معصومین (ع) نیز مراجعه نماید. در این تحقیق به ارزیابی تطبیقی روایات تفسیری معصومین (ع) با اقوال لغویان در مورد برخی از مفردات سوره های لقمان تا زمر پرداخته شده است و آن چه حاصل شد این است که در برخی موارد معصومین (ع) به بیان معنای واژه پرداخته اند مانند واژه صعر، غ...

یکی از موضوعات مربوط به مباحث نفس که از دیرباز معرکه آرای دانشمندان اسلامی بوده، مسئله تقدم نفس بر بدن است؛ علاوه بر اینکه در این موضوع روایات فراوانی از معصومین نیز وارد شده است. صدرالمتألهین شیرازی در این مورد دیدگاه خاصی دارد. وی تقدم نفس بر بدن به­نحو کثرت و انفصال را رد می­کند و آن را فقط به­صورت وجود نفس در مرتبه علت آن به­نحو عقلانی می­داند. او ظاهر آیات و روایات دال بر تقدم را نمی­پذیرد...

حالات پیامبرe هنگام نزول قرآن و دریافت وحی، از مسائل مهم در زمینه علوم قرآن است؛ چه این که در جوامع روایی و کتاب های تفسیری، روایات فراوانی- که گاه به استفاضه می رسند- در این زمینه گزارش شده است. بیش تر این روایات را اهل سنت گزارش کرده اند و مجموع آن ها در شش دسته قابل تقسیم اند: 1- ترس و اضطراب پیامبرe هنگام نزول قرآن؛ 2- نزول قرآن بر پیامبرr هنگام خواب؛ 3- عرق ریزی پیامبرr هنگام نزول قرآن؛ 4-...

بیشتر زبان شناسان و دستوردانان، پذیرای اصل ترادف­اند. اما عاملی که ما را بر آن داشت تا دگر بار به کالبدشکافی این پدیده بپردازیم، دستیابی به نتایج تازه ای بود که امید است ثمربخش واقع شود. از سوی دیگر، فهم آیات قرآنی و درک روایات معصومان (ع) بدون دریافت معنای واقعی واژگان، میسور نیست. این نوشتار در پی آن است تا به تشریح الفاظی بپردازد که شیخ علی صغیر (ره) همچون دیگران، در شرح خود بر صحیفة سجادیه ...

بحث از خبر واحد و حجیت آن، یکی از مباحث مهم و اثر گذار در عرصه های مختلف علوم دینی است. یکی از این عرصه ها حوزه تفسیر قرآن است. صاحب نظران حوزه تفسیر قرآن دیدگاه های مختلفی در بارۀ حجیت خبر واحد در تفسیر دارند. برخی آن را حجت دانسته و برخی به عدم حجیت آن باور دارند. بعضی نیز راهی میانه در پیش گرفته و پذیرش حجیت آن را به قیودی منوط کرده اند. در این نوشتار، به تحلیل تفاوت دیدگاه های قایلان به حجت...

دین مبین اسلام همان­ طور که به خود انسان و زندگی او توجه داشته است و دستورات و احکامی برای سبک و شیوه این زندگی در نظر گرفته است، به محیط زندگی بشر نیز توجه خاصی نشان داده است. محیطی که از آن امروزه تحت عنوان محیط زیست نام می­ برند و از عناصر مهمی همچون آب، خاک و زمین و ... تشکیل یافته است. علاوه بر این در دین مبین اسلام از اخلاق اسلامی سخن به میان می­ آید که در کنار فقه اسلامی به مثابه دو بال ...

جهان هستی، جهان مکافات است و هر عمل انسان عکس العملی در دنیا و آخرت دارد. پاداش و کیفر از موضوعات مهم متون دینی است  و در تمام ادیان الهی به طرق و گونه­های مختلف مطرح گردیده است، در هیچ کتاب آسمانی نیست که از پاداش و کیفر اعمال سخن به میان نیامده باشد، تنها وجه تمایز آن در شیوۀ بیان و نوع پاداش و کیفر و زمان و مکان است. قرآن بارها در سور و آیات گوناگون به ویژه ضمن بیان احوال و رفتار گذشتگان و ...

یکی از حوزه هایی که جعل حدیث به آن سرایت کرده، مدح و ذمّ نژاد ها و اقوام است. از این موضوع ـ به رغم اهمّیتش ـ تنها به صورت پراکنده در لابه لای آثاری چند سخن رفته و پژوهش مستقلّی که با جمع آوری روایات، جوانب مختلف آن را واکاود، سامان نیافته است. در این پژوهش، غالب اینگونه روایات گرد آمده و در دو دسته بررسی گردیده اند؛ دستة اوّل این احادیث اساساً، منشأ اسلامی نداشته و از منابع غیر اسلامی به آثار اسلام...