این مقاله به بررسی آینده پژوهی مردم سالاری دینی در جمهوری اسلامی ایران می پردازد. مطالعه روندهای گذشته در مردم سالاری دینی نشان می‌دهد که ریشه های این گفتمان به دوران مشروطه و اولین رویارویی حکومت قاجار با مدرنتیه غربی باز می گردد؛ زمانی که برای اصلاح نهادهای جدید غربی همچون مجلس شورای ملی، قانون و ...نهاد دین وارد عمل شد؛ با شکل گیری سیاست های مواجهه جویانه پهلوی اول و دوم، حاملان این گفتمان ب...

افزایش جمعیت، کمبود زمین و شیوه­های معماری نوین، طراحان را به ساخت مجتمع­‌های مسکونی سوق داد. در ایران ساخت کوی­‌های مسکونی برای اقشار مختلف اجتماع از دوره­ی پهلوی دوم آغاز شد. رابطه­ بین بنیان­‌های اجتماعی و فرهنگی قشر ساکن در مجتمع­‌های مسکونی و معماری مسکن از مسائل اساسی است که عدم توجه به آن می­‌تواند فعالیت‌­های ساکنان را مختل نماید. هدف پژوهش بررسی نقش گروه‌های اجتماعی-فرهنگی در چگونگی شک...

این مقاله تلاش می کند تا ضمن اشاره به گفتمان اسلام سیاسی به عنوان یکی از گفتمانهای مهم تاریخ معاصر ایران به بررسی تطبیقی خرده گفتمانهای سیاسی مهم این گفتمان در قبل از انقلاب بپردازد و به این سوال پاسخ دهد که اشتراکات و افتراقات فکری این خرده گفتمانها چه بود؛ و اصولاً نظام سیاسی بعد از انقلاب تا چه اندازه تحت تاثیر مشترکات این خرده گفتمان ها بوده است؟فرضیه این پژوهش آن است که نظام سیاسی بعد از ان...

رویدادهای مهم یکصد ساله اخیر مانند نهضت مشروطه ، استبداد دوران پهلوی اوّل و دوّم، انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی تحوّلی عمیق در ادبیّات معاصر ایران ایجاد کرده و شاعران متعهّد، آثار ارزشمندی را با بن مایه های پایداری علیه استبداد داخلی، ستمگری استکبار جهانی و تجاوزگری دشمن بعثی آفریده اند. یدالله بهزاد کرمانشاهی از شاعران متعهّد و ملتزم معاصر است که علیه حاکمیّت استبدادی پهلوی دوم و تجاوزگری دشمن بعثی شعر ...

استدلال اصلی نوشتارِ حاضر این است که فضای فعالیت رسانه‎ای (در این پژوهش، مطبوعات مدّ نظر است)، به‎عنوان یکی از اضلاع سه‎گانۀ بسیج اجتماعی، در کنار رشد شهرنشینی و سواد، رفته‎رفته پس از پیروزی انقلاب اسلامی بهبود یافته است و در میانۀ دهۀ 70، با رشد سریع سواد عمومی و عالی به همراه شهرنشینی و افزایش تقاضا برای آزادی‎های سیاسی، فضای فعالیت مطبوعاتی نیز رشد مطلوبی یافته است. یکی از شاخص‎های مهم توسعۀ س...

منصب مهرداری از مشاغل مهم دیوانی در تشکیلات اداری آستان قدس رضوی تا پایان دورۀ قاجار بوده‌است. مهرداران از معتمدان متولیان آستان قدس محسوب می‌شدند. با رواج امضاء در دورۀ پهلوی شغل مهرداری منسوخ شد. هدف: این پژوهش با استناد به اسناد آستان قدس رضوی به بررسی پایگاه اجتماعی، فرهنگی، علمی و اقتصادی مهردار به‌عنوان یک شغل مهم دیوانی، و نحوۀ انتصاب و شرح وظایف و تعداد مهرداران آ...

تبریز در دوره پادشاهی فتحعلی­شاه، ولیعهدنشین و دومین شهر بزرگ کشور بوده و از نقطه نظر سیاسی، یکی از مراکز اصلی تصمیم­گیری ها به شمار می­رفته است. همچنین کاخ­ها و بناهای حکومتی مهمی در این دوره ساخته شدند.قصرهای حکومتی با دارا بودن فضاهایی نظیر دیوانخانه، شمس­العماره، جبه­خانه، توپخانه، حرم­خانه و معلم خانه، به عنوان یکی از فضاهای مهم دارالسلطنه تبریز تا اواخر دورۀ قاجار همچنان به حیات خود ادامه...

قدرت گرفتن و به سلطنت رسیدن رضاشاه، محصول همراهی جمعی از روشنفکران و فعالان سیاسی و فکری، برای پایان دادن به وضع پرآشوب کشور و استقرار تمرکز سیاسی و برقراری نظم و امنیت در کشور بود. یکی از روشنفکرانی که در آن زمان یار رضاخان شد و او را تا رسیدن به سلطنت و بعد از آن همراهی کرد، عبدالحسین تیمورتاش بود. وی بعد از رسیدن رضاشاه به سلطنت، به پاس زحماتش، به وزارت دربار پهلوی انتخاب شد و در این سمت نیز...

حاکمان استفاده از نهادهای ناظر و کنترل‌کننده را با هدف شناسایی مسائل مختلف قلمرو حکومتی خود، امری لازم می‌دانستند و همواره به آن توجه می‌کردند. بازرسی شاهنشاهی، یکی از مجموعه سازمان‌های اطّلاعاتی عصر پهلوی دوم بود. این مرکز در سال 1337ش/1958م، بنابه فرمان محمدرضاشاه تأسیس و مجدداً در اواخر دهه 1340ش، بعد از وقفه‌ای کوتاه، احیا شد. انگیزه‌ها و اهداف شاه از احیای این سازمان در واقع تلاش برای حذف مخ...

از اواخر عصر صفویه تا اوایل دورۀ پهلوی شهر مهاباد رشد و توسعۀ بسیاری یافت و به مرکز بخشی از کُردستان ایران بنام مُکریان تبدیل گشت. در حال حاضر بیشترین آثار تاریخی باقی‌مانده از دورۀ قاجاریه و پهلوی مهاباد را بناهای مسکونی اشخاص متنفذ شهر تشکیل می‌دهد. در بسیاری از این ابنیه که متعلق به طبقات مرفه شهر بوده‌اند، تزیینات بسیار متنوعی به کار رفته، از این روی هدف اصلی مقاله حاضر پرداختن به ویژگی‌ها و ...