صحیفۀ سجادیه، متنی منسوب به امام زین العابدین (ع)، و از کهن ترین آثار بازمانده از نخستین سده های تمدن اسلامی است. عموم شیعیان صحیفه را دربردارندۀ تعالیم اخلاقی گسترده ای ریشه دار در وحی الاهی و معارف اهل بیت (ع) می دانند. بااینحال، کمتر کوششی برای بازشناسی اندیشۀ اخلاقی بازتابیده در آن، یا صورت بندی مبانی فلسفی این اندیشه صورت گرفته است؛ کوششی که می تواند برخی مجهولات تاریخ اندیشۀ اخلاقی در جها...

حمله ویرانگر مغول، جامعه و اقتصاد ایرانی را با بحرانی جدی مواجه نمود و برای چند دهه فعالیت های اقتصادی را در محاق فرو برد. بازشناخت اندیشه و کنش دولتمردان و اندیشمندان مسلمان در برخورد با وضعیت موجود، ضمن اینکه سهم آنها را در سیر تفکر اقتصادی و اجتماعی این عصر نشان می دهد، فهم بهتر ساختار اجتماعی و اقتصادی ایران عهد ایلخانان را در خود دارد. نوشتار حاضر با طرح این سوال که مبانی حِکمی و اخلاقی نصی...

شعر امروز، در مسیر انقلاب اسلامی گویاترین نمود در هستی امروزین ما و در عین حال نشان قدرت و شایستگی های ذهنی آن در عرصه ادبیات جامعه است. تنوع در شکل و محتوای هر چهار مقطع تاریخی، یعنی، زمان نضج گیری انقلاب، پس از آن جنگ و شعر پس از جنگ، پژواک اندیشه های ملون این نسل پویاست. در نگاه به روند رو به پیش، به ارزش هایی می رسیم که قادر است شعر معاصر را سرانجام از فضای موجود و چند تکه گذشته، به فضای وا...

مسئله اخلاق مقوله ای است که از دیرباز در جوامع متمدن، دغدغه خاطر بزرگان فلسفه و ادب و مصلحان اجتماعی بوده است. سعدی نیز به عنوان ادیب و مصلحی اجتماعی، در آثار خود بر این مسئله مهم تأکید و به ترویج محاسن اخلاقی اهتمام می ورزد. وی در تعلیم آموزه های اخلاقی، پس از تعالیم اسلام، به گفتار فیلسوفان هم توجه داشته است. فلاسفه یونان قدیم، به اخلاق عنایتی ویژه داشته و نظر ی ات ارزنده ای در این زمینه عرض...

مسئله اخلاق مقوله ای است که از دیرباز در جوامع متمدن، دغدغه خاطر بزرگان فلسفه و ادب و مصلحان اجتماعی بوده است. سعدی نیز به عنوان ادیب و مصلحی اجتماعی، در آثار خود بر این مسئله مهم تأکید و به ترویج محاسن اخلاقی اهتمام می ورزد. وی در تعلیم آموزه های اخلاقی، پس از تعالیم اسلام، به گفتار فیلسوفان هم توجه داشته است. فلاسفه یونان قدیم، به اخلاق عنایتی ویژه داشته و نظر ی ات ارزنده ای در این زمینه عرض...

زهد به مثابۀ یک شیوۀ زندگی و یک نحوۀ سلوک اخلاقی در دو سدۀ نخست هجری در بومهای گوناگون جهان اسلام رواج داشت. در این میان، ابن مبارک نخستین کسی بود که به گردآوری و دسته بندی روایات زهد پرداخت. وی محدثی بود که کوشید اندیشه های زاهدانه را بر پایۀ روایات نظم بخشد و نظریه مند کند. آشنایی وی با اندیشه های زاهدانۀ گوناگون و دیگر مکاتب اخلاقی رایج در بومهای مختلف سبب شد وی در تبیین شیوۀ زهد سازگار با س...

طی سه دهه گذشته برخی از فیلسوفان اخلاقی جدید موسوم به جماعت گرایان با احیا اخلاق فضیلت مدار ارسطویی دیدگاه های اخلاقی وسیاسی لیبرالیسم فایده گرا و نوکانتی را مورد شدیدترین انتقادات قرار داده اند این آموزه با تاکید بر اهمیت روان شناختی اخلاقی و سیاست وابستگی به جوامع بر این باور است که داوری ها و استدلال های اخلاقی باید از متن سنت ها و برداشتهای فرهنگ نشات گیرد دراین نوشتار نشان خواهیم داد که ای...