دوگانگی علوم طبیعی و انسانی یکی از جاافتاده ترین دوگانگی ها در تفکر و فرهنگ غربی است. این دوگانگی، آن گونه که در فلسفهٴ غرب به چشم می خورد، نتایج و پیامدهای بسیاری داشته است. نگارنده با اشاره به این مبنا و پیامدهای آن، به بیان ناهمخوانی آن با تفکر دینی می پردازد. در ادامه ـ با استفاده از فلسفهٴ نفس صدرایی ـ مدل طولی در علم دینی مطرح می شود. سه پیامد مهم این مدل، یعنی ردّ تحویل گرایی و ردّ تقابل ت...

هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه بین سبک تبیینی (خوش بینی- بدبینی) و سبک های دلبستگی با اضطراب امتحان بود. پژوهش حاضر مطالعه ی توصیفی از نوع همبستگی بود. تعداد 349 نفر از دانش آموزان پسر دوره دوم دبیرستان منطقه ورامین با روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای انتخاب شدند.جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های سبک تبیینی مارتین سلیگمن و همکاران (1959)؛ سبک های دلبستگی هازان و شاور (1978)؛ و اضطراب امتحان س...

فلسفة عرفان نظری به مثابۀ یکی از شاخه های فلسفة عرفان از مسائل متعددی چون مبانی معرفت شناختی عرفان نظری سخن می گوید. از رده های این مبانی چگونگی رخداد شهود هنگام مواجهه مشاهِد با واقعیت ها و حقایق و چگونگی تبدیل آن شهود به گزاره هنگام گزارش از آن حقایق است. این مقاله با این هدف نوشته را در دو ساحت، یکی ساحت فرایند ادراک شهودی و دیگری ساحت فرایند تبدیل شهود به گزاره، سامان داده است. در ساحت اول، ...

در این مقاله، پس از ریشه شناسی و اصطلاح شناسی مفهوم تبیین، فلسفة علوم اجتماعی را در تلاقی با حوزة گسترده و پیچیدة تبیین، به دو رهیافت هستی شناسانه و معرفت شناسانه، طبقه بندی نموده ایم. در رویکرد هستی شناسانه، پنج نوع روش شناسی: فردگرایی، کل گرایی، جدل گرایی، نظام گرایی و واقع گرایی را به اجمال معرفی نموده ایم. در رویکرد معرفت شناسانه نیز دو مدل تبیینی: قیاسی ـ قانونی و استقرائی ـ احتمالی و با ه...

رابطه میان روش پرداخت یارانه ها، رشد اقتصادی و فقر موضوعی مورد مناقشه در میان اقتصاددانان و سیاست گذاران است. این مقاله، ضمن بررسی دو دیدگاه رقیب موجود در این باره، رویکرد غالب نئوکلاسیکی و رویکرد توسعه ای نهادگراـ ساختارگرا، تلاش می کند میزان کفایت و مناسبت تبیینی آن ها را بر مبنای تجربه ی تاریخی مربوط به اجرای سیاست های تعدیل ساختاری و تثبیت اقتصادی و سازگاری چارچوب های تبیینی مذکور با شرایط ...

مدل بندی پاسخ های کرانگین در حضور اثرات غیرخطی، زمانی، فضایی و متقابل می تواند با مدل آمیخته صورت پذیرد. به علاوه اسپلاین همواری در مدل آمیخته و رهیافت بیزی تواما چارچوب مناسبی را برای استنباط مقادیر کرانگین فراهم می کنند. در این مقاله به کارگیری اسپلاین همواری برای اثر غیرخطی متغیر تبیینی در قالب یک مدل آمیخته تعمیم یافته بیان و برای تحلیل مقادیر کرانگین به کار می رود. برای این منظور فرض می شو...

در هفتاد سالی که از ابداع نظریۀ بازی گذشته است، فیلسوفان هم به خوبی از ابزارهای این نظریۀ ریاضیاتی در مسائل فلسفی سود جسته و هم مفاهیم نظریه را با موشکافی­های خود روشن­تر ساخته­اند. این مقاله، ضمن ایجاد تمایز میان این دو رویکرد، به شقّ اول این رابطۀ دوسویه، یعنی استفاده از ابزارهای نظریۀ بازی در فلسفۀ علوم اجتماعی، خواهد پرداخت. نخست به این امر توجه می­شود که چرا در بیان تاریخی کاربست­های این نظ...

چکیده برای فهم بهتر مسأله ی پژوهش و تبیین دقیق تر آن می توان داده های کمّی و کیفی را با هم ترکیب کرد. استراتژی پژوهش ترکیبی بر ترکیب این دو نوع داده ها استوار است. در این مقاله، پس از مروری بر مبانی فلسفی پژوهش ترکیبی و نگاهی اجمالی بر استراتژی های کمّی و کیفی، سه طرح پژوهشی ترکیبی، تبیینی و اکتشافی مطرح و گام های اساسی در انجام پژوهش ترکیبی به نحوی ساده ارایه خواهد شد.

این مقاله در پاسخ به این سؤال «که اساسی ترین چالش های فراروی رویکردهای پژوهش و تحقیق در تربیت اسلامی کدامند»، ضمن بر شمردن چالشهای موجود، به تبیین و تحلیل آن موارد می پردازد. این موارد عبارتنداز: چالش بین مقام اکتشاف و داوری، کمیّت گرایی یا کیفیّت گرایی، اصالت ماهیت یا اصالت تسمیه، رویکرد تفهّمی یا تبیینی و توجه به دستاوردها یا منابع.

با اینکه «مبناگروی» رایج­ترین نظریه در توجیه معرفت است، انتقادهای ناظر به آن سبب شد معرفت‌شناسان معاصر آن را کنار گذاشته، دیدگاه­های جدیدی ابداع کردند که مهم­ترین آنها انسجام‌گروی است. در این میان بیشتر انسجام‌گرایان طرف‌دار «انسجام‌گروی تبیینی» هستند. تبیین، پاسخ به پرسش از علت یک پدیده است. فیلسوفان علم و معرفت‌شناسان هیچ اتفاق ‌نظری در حقیقت تبیین ندارند؛ برخی الگوی قیاسی را مطرح کرده‌اند؛ ...