چکیدهاززمانیکه نخستین باریونانیان انواع ادبی رابه چهارنوع حماسه، غنا، ادب تعلیمی و نمایشی تقسیم کرده اند، هزاران سال می گذرد؛ البته قرن ها گذشت تا فرمالیست های روس در قرن بیستم، نوع حماسه رامربوط به دوران طفولیت جوامع بشری و نوع غنارامرتبط بادوران جوانی آن بدانند. اکنون با ید دیدآیابین طبقه اجتماعی آفریننده اثر و گرایش به هریک از این انواع ادبی رابطه ای وجود دارد؟این پرسشی است که این مقاله درصد...

بررسی و شناخت آثار ادبی و تحلیل زندگی آفرینندگان آن ها، از تأثیر غیر قابل انکار جامعه بر آثار ادبی حکایت می کند. آثار ادبی هر دوره ای مانند آینه ای است که زندگی اجتماعی آن عصر را در خود انعکاس می دهد. آن چه را که شاعر یا نویسنده در آثار خود می آورد، به طور مستقیم و یا غیر مستقیم بازتابی از اوضاع و احوال جامعه ای است که در آن زندگی می کند. دوره ی مشروطه به عنوان فصلی فوق العاده در تاریخ ملّت ایر...

شعرکودک با بهره‌مندی از زبان، ساختار و درون‌مایۀ ویژه، پیشینۀ اندکی در گسترۀ ادبیات جهان دارد. به‌یقین نخستین تلاش‌های گران‌سنگ در پایه‌گذاری این نوعِ ادبی در ادبیات عربی و فارسی را باید در آثار احمد شوقی و ایرج میرزا جست‌وجو کرد. این پژوهش، در پرتو مکتب آمریکایی در ادبیات تطبیقی، می‌کوشد جنبه‌های مختلف زیبایی‌شناسانه، نوآوری‌ها، شباهت‌ها، تفاوت‌ها و کارکردهای مختلف این ژانر ادبی را در آثار دو ش...

چکیده این رساله، به بررسیِ زمینه های نومیدی و بدبینی با رویکرد «یأس فلسفی» در اشعارِ میرزاده ی عشقی، ایرج میرزا، ملک الشعراء بهار، اخوان ثالث (م. امید) و هوشنگ ابتهاج (سایه) می پردازد. بدبینی و یأس التهابی روحی و عاطفی و از عناصِرِ طبیعی و متداول در ساحتِ عقلی و عاطفیِ انسان است. چنین می نماید که غالب افراد در هر جامعه و از هر طبقه ای در معرضِ ابتلا به نومیدی و بدبینی هستند. روشنفکران و شاعران نیز ا...

چکیده انقلاب مشروطیت در تاریخ ایران بعد از اسلام از مهم ترین رویدادهای اجتماعی و سیاسی است که ادبیات را در گذر تاریخی خود دستخوش تحول نموده است. در این راستا شعر فارسی به تبعیت رخدادهای سیاسی - اجتماعی زمانه از مدیحه های مکرر بازگشت ادبی به شعری تبدیل شد که در خدمت مطالبات اجتماعی قرار گرفت و مضامینی چون آزادی ، ناسیونالیسم (ملت باوری)، زن و حجاب، تجدد و مدنیت غربی و انتقاد از نظام استبدادی و ...

حب وطن نشان لطافت روح، رشد معرفت و انعکاس اصالت نژاد هر نویسنده و شاعر متعهدیست. در زبان عربی و فارسی «وطنیات» موضوعی است که در ادوار گوناگون تاریخ ادبیات در نظم و نثر جلوه‌گر بوده است. ناله و حنین بر ربع و اطلال و دمن در شعر عرب و به تبع آن در شعر فارسی نمونه‌هایی از این پرداخت‌هاست. در شعر معاصر عربی و فارسی نیز «حب وطن» همچنان از شاخصه‌های مهم شعر سیاسی- اجتماعی است. در آن سو امیرالشعرای عرب...

بدبینی و یأس حالتی روانی است که در ساحتِ عقلی و عاطفیِ اشخاص روی می­دهد و در اغلبِ جوامع متداول است. شکلِ حادِّ آن را در بین شاعران و روشن فکران می­توان دید که به آن «یأسِ فلسفی» می­گویند. زمینه­های این حالات را در رویدادهای زندگیِ خصوصیِ افراد و تحوّلاتِ سیاسی، اجتماعی و اقتصادیِ جامعه می­توان جستجو کرد. در آغاز سده­ی بیستم، در ایران و پس از شکست نهضت مشروطه بخشی از درون مایه­های شعر این دوره به بدبینی و ...

ادبیات و به خصوص شعر، در ایجاد، توسعه و پیروزی یکی از بزرگ‌ترین تحولات اجتماعی و سیاسی ایران یعنی نهضت مشروطه، نقش اساسی و انکار ناپذیری ایفا نموده است و آنچه به عنوان شعر دوره مشروطه شناخته شده است، تأکید بر آگاهی بخشیدن و برانگیختن غیرت وطنی دارد؛ مفاهیمی که پیش از تکوین نهضت مشروطه خواهی، در ادب فارسی سابقه نداشته است. در این پژوهش به بررسی جایگاه علم و دانش در شعر شعرای برجسته مشروطه (ملک ا...

ادبیات و به خصوص شعر، در ایجاد، توسعه و پیروزی یکی از بزرگ‌ترین تحولات اجتماعی و سیاسی ایران یعنی نهضت مشروطه، نقش اساسی و انکار ناپذیری ایفا نموده است و آنچه به عنوان شعر دوره مشروطه شناخته شده است، تأکید بر آگاهی بخشیدن و برانگیختن غیرت وطنی دارد؛ مفاهیمی که پیش از تکوین نهضت مشروطه خواهی، در ادب فارسی سابقه نداشته است. در این پژوهش به بررسی جایگاه علم و دانش در شعر شعرای برجسته مشروطه (ملک ا...

شعر معاصر ایران، با تحوّلات و تغییرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی معاصر، در دو حوزه ی «لفظ» و «معنا» دگرگون شد. تجدّدگرایی و مدرنیته، مظاهر فرهنگ دینی از جمله حجاب اسلامی را نشانه گرفت. نسیم شمال، محمّد تقی بهار، پروین اعتصامی، ایرج میرزا، میرزاده ی عشقی، عارف قزوینی، فروغ فرّخزاد، سیمین بهبهانی و فرّخی یزدی، در اشعار خود نگرش متعدّد و بعضاً متناقض خود را درباره ی حجاب زن مطرح نمودند که نشانگر مبانی نظری ...