بشر در تاریخ دیرپای خود از ‌اندیشه‌های دینی متنوعی بهره‌مند بوده است. پرستش مادر- خدایان، یکی از انواع آنهاست. تندیسه‌های فراوان به دست آمده از حفاری‌های انجام‌شده در مناطق گوناگون، مؤید وجود سنت پرستش مادر- خدایان و ایزدبانوان، کهن‌ترین سنت مذهبی، در جهان قدیم است. این سنت به مثابه یکی از باورهای پراهمیت ایران باستان نیز درخور بررسی است. مقاله پیشِ رو به بررسی برجسته‌ترین ایزدبانوان ایران باستا...

ایزدبانوان ایرانی همچون آناهیتا به دلیل حضور پرقدرت خود در ادوار تاریخی کهن و همچنین دنیای اساطیری و نیز با داشتن بن مایه هایی از کهن الگوی مادر کبیر توانسته اند در عرصه های مختلف ذهن بشری به حیات خویش ادامه دهند. افسانه های عامیانه ایرانی که برگرفته از ذهن ناخودآگاه مردم هستند، بستر بسیار مناسبی برای ادامه حیات ایزد بانوان ایرانی در طول تاریخ شده اند، به طوری که با تحلیل این افسانه ها می توان ...

ابوالفیض ثوبان بن ابراهیم معروف به ذوالنّون مصری از شخصیّت های ممتاز تاریخ تصوّف به شمار می آید. اگر از بزرگان صوفیه ده تن را به مثابة برجسته ترین ها برگزینند، یقیناً ذوالنّون یکی از آن هاست؛ بنابراین، شناخت احوال و تازه های سخن او که نمایندة شاخص و تأثیرگذار تصوّف غرب جهان اسلام است، در شناخت تصوّف اسلامی لازم و ضروری است؛ به ویژه اینکه اغلب منابع، او را نخستین کسی می دانند که از «ملامت» و نقش آن در ...

ایزدبانوان در زمره ایزدان تأثیرگذار و معنابخش در زندگی مردم روزگار باستان بوده‏اند. آن‏ها نه تنها در بیشتر تمدن‏های باستانی همچون یونان، بین‏النهرین و... مورد توجه بوده‏اند، بلکه به‏طور خاص، با اندیشه ایرانیان باستان ارتباط داشته‏اند؛ از این‏رو، درک جهان معنوی باستان بدون توجه به زنانگیِ آشکار این الهگان نارسا و ناقص خواهد بود. نگارندگان این پژوهش کوشیده‏اند با به‏کارگیری روش تحلیل محتوا با نظر ...

شعر یکی از پهناورترین عرصه های تجلّی اسطوره ها و نمادهای زنانه است. در ادبیات معاصر، طاهره صفارزاده در راستای برآورده شدن آرمان های آزادی خواهانه ی خود، از وجود زن برای بارور ساختن سروده هایش بهره برده است. وی زن را نمادی از زایندگی و پرورندگی انسان ها دانسته است؛ به همین دلیل در بیش تر شعرهایش برای او، بُعد اسطوره ای و الهه وار قائل شده است. در این پژوهش مفاهیم آفرینش زن، زنانگی، عشق و احساسات ز...

روایات و داستان‏های کهن و عامیانه، یکی از مناسب‏ترین بسترها جهت تجلّی و ادامة حیات ایزدان و امشاسپندان و ایزدبانوان به صورت پیکرگردانی‏شده است. با توجه به منبع اصلی منظومة خسرو و شیرین که روایات محلی بوده است، می‏توان بازتاب چهره‎ها و شخصیت‎های اساطیری ایران باستان را در این منظومه یافت. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی/ تطبیقی به بررسی شخصیت‎های منظومة خسرو و شیرین چو...

الگوی باروری به اندیشۀ حیات ادواری (تناسخ ارواح) و ازسرگرفتن زندگی اشاره دارد و مبنای آن قربانی­شدن یک ایزد یا ایزدبانو، یک شخص یا یک حیوان برای حیات ­بخشیدن به موجودی دیگر است. جیمز فریزر، اسطورۀ باروری را کلید همۀ نظام­های اسطوره­ای می­داند و معتقد است همۀ ادیان در اصل، آیین­های باروری هستند که برای پرستش و قربانی­کردن ادواری فرمانروای مقدّس به وجود آمده­اند. در روایات اسطوره­ای ملل مختلف برخی...

قصه های پریان نوعی از قصه های عامیانه هستند، که با یک آسیب و یا مصیبت آغاز می شود، با حرکت قهرمان و استفاده ی او از یک عامل یا وسیله ی جادویی وسپس چالش او با ضد قهرمان امتداد می یابد و به تدریج مسیر بهبود را می پیماید. قصه های پریان بنابر گفته ی لوی استروس صورت تقلیل یافته و ضعیف شده ی اسطوره ها هستند. به بیانی دیگر، قصه های پریان ریشه در اساطیر دارند. بنابراین یکی از راه های درک و دریافتِ آن ها...

به منظور بررسی جنبه هایی از اکوفیزیولوژی و مدیریت تلفیقی علف هرز انگلی گل جالیز مصری در گوجه فرنگی آزمایش هایی طی سال های 1388 تا 1391 در آزمایشگاه و گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه آرهوس دانمارک انجام شد. در آزمایش اول، تحمل 29 رقم رایج گوجه فرنگی به آلودگی گل جالیز بررسی شد. آزمایش دوم به منظور تعیین دز و حجم ماده محرک جوانه زنی gr24 برای جوانه زنی بذر گل جالیز در شرایط بودن و ن...

چکیده برای درک معنایی تصاویر کهن، نیاز به شناخت مولفه های نمادینی است که زمانی چون زبان کلامی، معنایی مشخص در فرهنگ های کهن داشتند و به نوعی بازنمایی باورهای اسطوره ای بودند. در این باره، نمادشناسی تطبیقی می کوشد با ارائ? روشی علمی در تفسیر تصاویر، معنای این مولفه ها را روشن نماید و بر اساس تحلیل و رده بندی آن ها، به ارزش های نمادین فرهنگی دست یابد. این تحقیق بر آن است که به درک معنایی نقش ن...