«امر سیاسی» از مفاهیم سیاسی است که هم فهم نظری و هم تطبیق مصداقی‎اش، دارای ظرافت‎های علمی و فنی خاصی است. امر سیاسی رفتار یا کنشی در عرصۀ عمومی و معطوف به منافع و مصالح جمعی ناشی از رویکرد تعاملی یا تخاصمی در محدودۀ «قدرت سیاسی» است. موضوعات و مفاهیم سیاست در تاریخ با توجه به مقولۀ امر سیاسی و این پرسش که چگونه می‎توان امر سیاسی را در منابع تاریخی رصد کرد و مورد شناسایی قرارداد، در محدودۀ: 1. «...

مباحث تاریخی، در سطوح مختلف و گرایش های مختلف رشته ی علوم سیاسی، جایگاه برجسته ای دارد و محور شمار قابل توجهی از واحد های درسی این رشته ی به حساب می آید. چنین جایگاه و اهمیتی از آن روست که تصور می شود به دلیل تاریخمندی نسبی هستی ها و پدیده های سیاسی، آموزش تاریخ می تواند به فهم هستی های سیاسی کمک کند. با این حال، یک مطالعه ی موردی که گزارش آن در این نوشتار می آید، نشان می دهد که با وجود نوآوری ...

مهدی بازرگان (1286 ـ 1373ش) در واپسین سال های زندگی خود، به تبلیغ جدایی دیانت از سیاست پرداخت و هفت دلیل به نفع آن بر ساخت. چگونگی این دلیل ها، شگفتی ناظران و داوران آگاه را برانگیخت. پرسش اصلی آن است که آیا مطالب مهندس بازرگان، استدلال است یا اعتراض؟ ظاهر عبارات ایشان، فرضیّه اول را تأیید می کند ولی دقّت و ژرف نگری در بحث های ایشان و قرائن دیگر این فرضیّه را تایید نمی کند و به همین جهت چاره ای جز...

مهدی بازرگان (1286 ـ 1373ش) در واپسین سال های زندگی خود، به تبلیغ جدایی دیانت از سیاست پرداخت و هفت دلیل به نفع آن بر ساخت. چگونگی این دلیل ها، شگفتی ناظران و داوران آگاه را برانگیخت. پرسش اصلی آن است که آیا مطالب مهندس بازرگان، استدلال است یا اعتراض؟ ظاهر عبارات ایشان، فرضیّه اول را تأیید می کند ولی دقّت و ژرف نگری در بحث های ایشان و قرائن دیگر این فرضیّه را تایید نمی کند و به همین جهت چاره ای جز...

چکیده عصر مشروطیت از مقاطع مهم تاریخ سیاسی و فکری ایرانیان است، همچنین به نظر می رسد به علت رهبری مذهبی و سیاسی مراجع شیعه در نجف، این زمان برای عراق و حتی حوزه عثمانی نیز مباحث و مسائل مهمی را برای تحقیق و پژوهش دربر دارد، اما با دقت و سیر در اسناد و مدارک و رسائل و مطبوعات مشروطه اول و مشروطه دوم که دهه اول مشروطه را شامل می شود، درمی یابیم که سطح تحلیل و نگاه و دغدغه ها و اولویت های مطرح شده...

چکیده پیامبران بزرگ ترین مصلحان جهان، برای هدایت بشر فرستاده شده اند. از ابتدای خلقت تا بعثت خاتم پیامبران حضرت محمد (ص) هزاران پیامبر با شریعت خود سعادت را برای همگان به ارمغان آوردند. این مصلحان، در طول تاریخ، منکران و تکذیب کنندگانی داشتند که همیشه سد راه آنها بودند؛ منکرانی که رذایل و صفاتی نکوهیده داشتند که قرآن به این صفات اشاره می کند؛ صفاتی همچون تکبر، ظلم، بی بصیرتی و ... . در این میا...

موسی از شخصیت های کتاب مقدّس، قرآن و کتاب های تاریخی، بویژه تاریخ طبری است. در نظر پیروان ادیان سامی (شامل یهودیّت و مسیحیت و اسلام) وی از پیامبران بزرگ است و مطابق روایات سنّتی این دین ها، قوم بنی اسرائیل را از مصر بیرون برد. در روایات سنّتی، تبار وی چنین است: موسی پسر عمران پسر یصهر پسر قاهت پسر لاوی پسر یعقوب پسر اسحاق پسر ابراهیم. مادرش یوکابد دختر لاوی و خواهرش مریم یاغی بود. برادر بزرگ او هار...

دیدگاه‏های امام علی‏علیه السلام در باب فلسفه تاریخ، تفسیر روشنی از مفاهیم قرآنی است. در سخنان آن امام، فلسفه تاریخ، با رویکردی کاملاً آگاهانه و هدف‏مند مورد توجه واقع شده است. آغاز و انجام تاریخ مهم‏ترین بخش این تأملات است. ایشان، کلّ تاریخ را در سه بخش؛ یعنی آفرینش و برگزیدن آدم (آغاز تاریخ)، بعثت پیامبران (مرحله دوم تاریخ) و ظهور منجی مصلح (انجام تاریخ) توصیف می‏کنند. بر اساس سخنان آن حضرت، عوا...

چکیده عصر مشروطیت از مقاطع مهم تاریخ سیاسی و فکری ایرانیان است، همچنین به نظر می رسد به علت رهبری مذهبی و سیاسی مراجع شیعه در نجف، این زمان برای عراق و حتی حوزة عثمانی نیز مباحث و مسائل مهمی را برای تحقیق و پژوهش دربر دارد، اما با دقت و سیر در اسناد و مدارک و رسائل و مطبوعات مشروطة اول و مشروطة دوم که دهة اول مشروطه را شامل می شود، درمی یابیم که سطح تحلیل و نگاه و دغدغه ها و اولویت های مطرح شد...