بازکاوى روش طبرسى در برخورد با دانش نحو و چگونگى کار بست آن در تفسیر »مجمع البیان« است. شیخ طبرسى به عنوان یک مفسّر، مانند هر پژوهنده‌اى که در تعامل با دانش مورد پژوهش خود از روش و متد ویژه‌اى پیروى مى‌کند، روش خاصى در زمینه نحو، در تفسیر مجمع البیان در پیش گرفته است. نویسنده، نخست، شیوه ترتیب مطالب تفسیر مجمع البیان و جایگاه اعراب، نحو و لغت در این تفسیر را مشخص مى‌کند و از فراوانى بحث‌هاى نحو...

 نقاط قوت و ضعف تفسیر "المنار" اثر رشید رضا مورد بررسى و تحلیل قرار گرفته است.  تفسیر "المنار" از تفسیرهاى نام آشنا در میان تفاسیرى جدید است که در عین بایسته‌هایى چون عقل‌گرایى، پرداختن به مسائل اجتماعى و... از برخى کاستى‌هایى که ناشى از اندیشه سلفى رشید رضا است رنج مى‌برد.  نگارنده، در بخش نخست این مقاله به نحوه آشنایى رشید رضا با عبده و تفاوت‌ها و همانندى‌هاى شیوه تفسیرى محمد عبده و شاگردش ...

بررسى روش تفسیرى تفسیر »الکاشف« اثر محمد جواد مغنیه است. مغنیه تحت تأثیر مسائل سیاسى و اجتماعى این تفسیر را نگاشته است و چند ویژگى کلى و مهم الکاشف عبارت است 1. پیرایش تفسیرى، تفاسیر برگرفته از اسرائلیات، غیر علمى و غیر مستند، ناکارآمد در باورها و جهان دنیا و آخرت، متناسب با گذشته، بى‌ارتباط با حوزه تفسیر از تفسیر الکاشف حذف شده است افزون بر این در راستاى پیرایش، از پرگویى در مباحث تخصصى و آورد...

تبارشناسى معرفتى خاستگاه فقه، ما را به سمت بررسى جهان‏هاى مواجهه تفسیرى و هرمنوتیکى با نصوص سوق مى‏دهد. از منظر دانش هرمنوتیک، مى‏توان از چهار نحوه مواجهه تفسیرى با نص، سخن گفت. مواجهه نخست، مواجهه تفسیرى تاریخى - زبان‏شناختى با نص است; مواجهه‏اى که از یک سو به توانایى‏هاى تحلیل زبان‏شناسى قدیم و کلاسیک در پرده‏گشایى از مغلقات و مبهمات متن، متکى است; و از سوى دیگر، فهم متن را در گرو رجوع پیوسته...

 روش فهم متون مقدس از دیدگاه هرمنوتیک و طرفداران آن و قرآن مورد بررسى و نقد قرار گرفته است.  هرمنوتیک چه به صورت فعل و چه به شکل اسم، بر یکى از سه معناى زیر خواهد بود: 1. تفسیر 2. ترجمه 3. شرح. عده‌اى نیز هرمنوتیک را به تأویل معنا مى‌کنند. در این نوشتار روش فهم متون مقدس به بحث گذاشته شده و سایر معانى هرمنوتیک که در فرایند رشد هرمنوتیک پدید آمده است مورد توجه نیست. تفسیر متن به متن، تفسیر عقلى...

نویسنده در این نوشتار به معرفى ابن عباس و جایگاه وى در تفسیر مى پردازد. در این راستا نخست بیوگرافى ابن عباس را مطرح مى کند آنگاه احادیث نقل شده در مورد وى را مى آورد. سپس از دیدگاه هاى دانشمندان مسلمان راجع به ابن عباس سخن مى گوید، در پایان آثار تفسیرى ابن عباس و روش تفسیرى ویرا به بحث مى گیرد.

 بررسى و نقد دیدگاه‌هاى مفسّران قدیم و معاصر در باب حجیّت خبر واحد در تفسیر قرآن کریم است. نویسنده پس از ذکر حدیث مشهور ثقلین، مفاد این حدیث را ذکر مى‌کند و به برداشت‌هاى آیت‌اللَّه بروجردى در مورد عبارتهاى گوناگون حدیث ثقلین اشاره مى‌کند. سپس به جایگاه و نقش روایت در تفسیر و دیدگاه‌هاى موافقان حجیّت خبر واحد در تفسیر پرداخته و در این زمینه چند دیدگاه را مطرح مى‌کند:  دیدگاه شیخ طوسى: روایت تفسیرى ...

 بررسى و نقد روش تفسیرى ابومسلم اصفهانى است.  ابومسلم محمد بن بحر اصفهانى (254 - 322 ه .ق.( از مفسّران نامور معتزله است. نویسنده، پس از یاد کرد سخنان آقابزرگ تهرانى درباره ابومسلم اصفهانى، یادآور شده است از آنجا که تفسیر ایشان - تفسیر جامع التأویل لمحکم التنزیل - به دست ما نرسیده، جهت تبیین روش تفسیرى ابومسلم از تفاسیر معاصران وى بهره جسته است. سپس به بهره‌ورى مفسّران از تفسیر ابومسلم پرداخته و ...

 گفت‌وگو با آیت اللَّه محمد هادى معرفت درباره شخصیت علامه، اهمیّت تفسیر المیزان، انگیزه تألیف این اثر و روش تفسیرى علامه است. آیت‌اللَّه معرفت معتقد است علامه طباطبایى همچون تفسیر المنار، به انگیزه تبیین نگرشهاى تربیتى و اجتماعى قرآن در سایه مکتب اهل بیت (ع) در کنار دیدگاه‌هاى دیگر قرآن، به سمت وسوى تفسیر جامع حرکت کرده است. نوآورى‌ها، در این تفسیر فراوان است. علامه برخلاف نظر آیت‌اللَّه خویى معتقد اس...